Για όλους τους θεωρητικούς του χάους (Chaos Theory) και των περίπλοκων συστημάτων (Complex Systems) υπάρχει μία βασική αρχή: πως πίσω από το χάος υπάρχει πάντα ένα είδος τάξης («there is order in chaos»). Τα γεγονότα δηλαδή δεν είναι δυσεξήγητα, αλλά μπορούν να εξηγηθούν με βάση κάποιες πάντα εσωτερικές ισχύουσες αρχές (βλ. James Gleick, «Chaos: The Amazing Science of the Unpredictable»). Στη συγγραφή λ.χ. τα πάντα ξεκινούν από μια χαώδη κατάσταση. Πέφτουν ιδέες στο χαρτί, εκφράσεις και εννοιολογικά διαγράμματα. Αυτά σε μια πρώτη ματιά απεικονίζουν ένα πλήρες χάος. Μέσα όμως από αυτόν τον κυκεώνα ιδεών, φράσεων και λέξεων τελικά σχηματίζεται, με τη λειτουργία της λογικής, ένα απόλυτα ορθολογικά δομημένο κείμενο που εκφράζει τις αρχές μιας ολόκληρης ιστορίας ή μιας εκφραστικής παρουσίασης ιεραρχήσεων και συναισθημάτων. Μέσα από το χάος λοιπόν προκύπτει μια προσεγμένα ιεραρχημένη αφήγηση.
Ισχύει αυτό για την ελληνική πολιτική σκηνή; Και ιδίως για όσα τραγελαφικά συμβαίνουν στις μέρες μας στον ΣΥΡΙΖΑ; Πολλοί σχολιαστές ομιλούν για χάος που επικρατεί εκεί. Φοβάμαι όμως πως έτσι υποβαθμίζουν την έννοια του χάους. Διότι όπως εξήγησα το χάος έχει μέσα του τον σπόρο της αναδημιουργίας. Και του καινούργιου που πρόκειται να ξεπεταχθεί. Υπάρχει όμως κάτι τέτοιο στα συντρίμμια που απαρτίζουν τον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ; Μπορεί μέσα από την ασυναρτησία ισχυρισμών, απόψεων και τάσεων να δημιουργηθεί μια οντότητα με νέα δυναμική; Δεν είμαι σίγουρος. Και θα εξηγήσω γιατί…
Ολα τα σκόρπια κομμάτια που συνέθεταν παλαιότερα τον κραταιό κορμό του κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ είτε προέρχονται από αριστερές συνιστώσες και παλαιοκομμουνιστικά πρότυπα είτε συνιστούν στελεχικές μέσου βεληνεκούς μονάδες του πρώην κυβερνητικού ΠΑΣΟΚ. Ολοι δηλαδή αποτελούν τεμαχισμένα μέλη ενός συνόλου που δεν δείχνει να έχει καμιά σημαντική απήχηση στη σημερινή κοινωνία ούτε και στο τρέχον ή μελλοντικό ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Το δράμα αυτής της κατάστασης είναι η απουσία ελπίδων για κάποια μελλοντική σύνθεση ή για τον όποιο αυριανό πολιτικό ρόλο. Η Αριστερά σε πανευρωπαϊκό, για να μην πω σε παγκόσμιο, επίπεδο είναι σε πολιτική νεκροφάνεια. Τι ελπίδες λοιπόν μπορεί να υπάρχουν για μια κάποια ανάκαμψη;
Αφού δεν υπάρχει κάποια εσωτερική λογική στα απομεινάρια του ΣΥΡΙΖΑ, είναι δύσκολη, μέχρι και απίθανη, η όποια ανάκαμψη μέσα από τα στοιχεία αυτά. Με μία και μόνο εξαίρεση. Η υιοθέτηση μιας σχετικά μεταλλαγμένης πολιτικής πλατφόρμας, με στοιχεία αριστερόστροφου κοινωνικού κράτους (παροχές, δαπάνες υγείας και συνταξιοδότησης, επιδόματα αλληλεγγύης), μαζί με μέτρα συντηρητικά στο μεταναστευτικό και εθνικό πεδίο, θα προσφέρουν μια νέα δυναμική προοπτική. Οπως έγινε πρόσφατα στη Γερμανία με τη μετάλλαξη της Αριστεράς (Linke) στην πρώην Ανατολική Γερμανία. Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι πολύ πιθανό στην Ελλάδα, λόγω βαθιών αριστερόστροφων ιδεοληψιών στα στρώματα του παραδοσιακού αντισυντηρητικού χώρου. Αρα οι ελπίδες είναι πραγματικά ελάχιστες…
Κοντολογίς, στα ελληνικά δεδομένα όλα τα ορφανά του ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσουν να ερίζουν για το ποιος εκφράζει την πραγματική Αριστερά. Με τη διαφορά πως το ερώτημα αυτό αφήνει εντελώς αδιάφορη τη συντριπτική πλειονότητα της κοινωνίας. Ως συνέπεια η όποια γνήσια Αριστερά θα κινδυνέψει να σβήσει από τον πολιτικό χάρτη – με την εξαίρεση του παραδοσιακού ΚΚΕ (για προφανείς λόγους). Συνακόλουθα, ένα μεταλλαγμένο προς περισσότερο παραδοσιακά φιλελεύθερα πρότυπα ΠΑΣΟΚ ίσως κατορθώσει να αναρριχηθεί στο βάθρο της βασικής εναλλακτικής κυβερνητικής λύσης. Εφόσον συνειδητοποιήσουν βέβαια τα στελέχη του την κατεύθυνση των σύγχρονων πολιτικών ρευμάτων.