Η σκηνή διαδραματίζεται στην Ελβετία και πιθανότατα είδατε τη φωτογραφία στις ειδήσεις. Μία μπλε κάψουλα, σαν θάλαμος σολάριουμ, είναι τοποθετημένη ανάμεσα σε συστάδα δένδρων. Μπροστά της στέκεται μία γυναίκα. Εχει την πλάτη γυρισμένη στον φακό και φοράει ζακέτα. Είναι 64 ετών, κάτι που συμφωνεί με την εντύπωση που μας δίνει η όψη της, έστω και αν δεν βλέπουμε το πρόσωπό της. Δίπλα της στέκεται ένας άνδρας. Πρόκειται για τον κατασκευαστή της κάψουλας. Δεν βλέπουμε κάτι άλλο. Μόνο μαθαίνουμε ότι η γυναίκα, πάσχουσα από ανίατη ασθένεια, μπήκε στην κάψουλα και ύστερα από μερικά λεπτά ήταν νεκρή. Η ίδια πάτησε το κουμπί και ξεκίνησε τη διαδικασία. Το οξυγόνο εντός του θαλάμου μειώθηκε στο 5% και αντικαταστάθηκε από παράγωγο του αζώτου. Αν το σχέδιο εξελίχθηκε βάσει των προβλεπομένων, σε δύο λεπτά αισθάνθηκε μία ζάλη, από την έλλειψη οξυγόνου. Βυθίστηκε σε λήθαργο και ξεψύχησε ύστερα από μερικά λεφτά, χωρίς να βιώσει το αίσθημα της ασφυξίας. Οι τελευταίες εικόνες που κατέγραψαν τα μάτια της ήταν το φύλλωμα των δέντρων και ο ουρανός.
Η συσκευή που χρησιμοποιήθηκε ονομάζεται Sarco, εκ του «σαρκοφάγος». Είναι φορητός θάλαμος υποβοηθούμενης αυτοκτονίας, κατασκευασμένος από έναν αυστραλό γιατρό, ο οποίος ηγείται οργάνωσης που υπερασπίζεται το δικαίωμα στην ευθανασία. Ο Philip Nitschke κατασκεύασε, στην Αυστραλία, την πρώτη συσκευή υποβοηθούμενης αυτοκτονίας το 1996. Η μέθοδός του (με ενδοφλέβια χορήγηση που ενεργοποιεί ο ασθενής) εξυπηρέτησε μόλις τέσσερις «πελάτες» καθώς μετά απαγορεύτηκε. Ούτε αυτό που συνέβη στην Ελβετία επιτρέπεται. Ο θάλαμος δεν έχει λάβει, προς το παρόν, έγκριση χρήσης – για αυτό είχαμε και συλλήψεις. Λογικά ο Αυστραλός δεν θα έχει προβλήματα, αν και τώρα καταγγέλλεται από άλλη γυναίκα που επεδίωξε να αυτοκτονήσει και διαπίστωσε ότι το μόνο που ενδιέφερε την ομάδα του γιατρού ήταν τα λεφτά της. Ανθρώπινο και αυτό… Στην Ελβετία η υποβοηθούμενη αυτοκτονία επιτρέπεται από το 1942.
Ουσιαστικά σου βάζουν στο χέρι ένα κοκτέιλ φαρμάκων ή συνδέουν τη φλέβα με ορό που περιέχει τη θανατηφόρα ουσία. Η τελική κίνηση ανήκει στον ασθενή. Η υπηρεσία παρέχεται από μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, αλλά αν αποφασίσεις να πεθάνεις σε κλινική, το κόστος είναι περί τις 10.000 δολάρια και είναι δύσκολο να πάρεις έγκριση αν δεν είσαι Ελβετός. Κάθε χρόνο περίπου 1.200 Ελβετοί φεύγουν από τη ζωή από το ίδιο τους το χέρι, σε ελεγχόμενο περιβάλλον. Ομως ο πιο εντυπωσιακός αριθμός έρχεται από την Ολλανδία, τη χώρα με την πιο φιλελεύθερη νομοθεσία επί του θέματος. Το 2022 υποβλήθηκαν σε ευθανασία 8.722 άνθρωποι, δηλαδή το 5% των θανάτων που υποβλήθηκαν στη χώρα. Οι περισσότεροι ήταν καρκινοπαθείς. Και τώρα αρχίζει το debate. Είναι ηθικό ή ανήθικο; Αφήνουμε στην άκρη τις θρησκευτικές αναστολές γιατί είναι γνωστές. Υπάρχουν και άλλες διαστάσεις, αρκετά πιο ενδιαφέρουσες. Ας πούμε ένα ερώτημα αφορά το κατά πόσο η δυνατότητα ευθανασίας μπορεί να ωθήσει προς τα εκεί ανθρώπους που δεν θα έκαναν αυτήν την επιλογή. Και πώς είμαστε σίγουροι ότι ένας άνθρωπος με ανίατη ασθένεια δεν πιέστηκε από τους συγγενείς του για να βάλει τέλος στο μαρτύριο όλων; Σε χώρες με περιορισμένους πόρους στον τομέα της Υγείας, υπάρχει ο φόβος ότι η ευθανασία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως φθηνότερη εναλλακτική για τη φροντίδα ανθρώπων με μακροχρόνιες ασθένειες ή αναπηρίες. Είναι και άλλα: πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την ψυχική κατάσταση του ασθενούς που επιλέγει να μετοικήσει σε τόπο χλοερό; Το 2012 στο Βέλγιο υποβλήθηκε σε ευθανασία μία γυναίκα με χρόνια και βαριά κατάθλιψη. Είναι η πρώτη περίπτωση που το δικαστήριο έδωσε έγκριση για ψυχική νόσο.
Η γυναίκα πήγε στο νοσοκομείο για να πεθάνει χωρίς να ειδοποιήσει τον γιο της, ο οποίος έμαθε το νέο από το τηλέφωνο. Προσέφυγε κατά του Βελγίου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αλλά δεν δικαιώθηκε. Στην Ελλάδα αυτά τα πράγματα δεν συζητιούνται ούτε για αστείο. Θα έπρεπε. Και η μοναδική γνωστή περίπτωση είναι η αυτοκτονία του δημοσιογράφου Αλέξανδρου Βέλιου. Με τον θάνατό του και τη συγκλονιστική κατάθεσή του σε βίντεο, διεκδίκησε, από την πολιτεία, το δικαίωμα στη λύτρωση. Αλλωστε, δικός σου δεν είναι ο θάνατος;