Επίσκεψη προέδρου της Γερμανίας στην Ελλάδα, χωρίς πέρασμα από έναν εμβληματικό χώρο της ναζιστικής θηριωδίας δεν υπάρχει. Ο προκάτοχος του σημερινού προέδρου, Γιόαχιμ Γκάουκ είχε επισκεφθεί το χωριό Λιγκιάδες των Ιωαννίνων για τη «Συγγνώμη» της Γερμανίας. Ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ επέλεξε την Κάνδανο της Κρήτης. Είναι ο πρώτος πρόεδρος της Δημοκρατίας της Γερμανίας που επισκέφθηκε την Κρήτη. Η επίσκεψή του στο μαρτυρικό χωριό της Κανδάνου ήταν και το δυσκολότερο κομμάτι της επίσκεψής του στην Ελλάδα, αλλά ήταν επιλογή του να την επισκεφθεί εν γνώσει και του κλίματος που θα αντιμετώπιζε.
Η Κάνδανος ήταν ανάμεσα στα πρώτα κρητικά χωριά τα οποία κατέστρεψαν στρατιώτες της Βέρμαχτ, αλλά όχι μόνο αυτό, Κοντομαρί, Κακόπετρος, Φλώρια, Ανώγεια, Βιάννος είναι μερικά μόνον από αυτά που μνημόνευσε ο Σταϊνμάγερ στην ομιλία της δικής του «συγγνώμης» στο κοινοτικό κατάστημα της Κανδάνου μετά την περιήγηση στη μικρή έκθεση φωτογραφιών και αντικειμένων από την καταστροφή της το 1941. Τα εγκλήματα αυτά της Βέρμαχτ έμειναν άγνωστα στους Γερμανούς, οι εγκληματίες πολέμου που ευθύνονται για αυτά έμειναν ατιμώρητοι. Κι αυτή είναι η δεύτερη «ενοχή» για τη ναζιστική θηριωδία στην Ελλάδα, είπε ο Σταϊνμάγερ.
Φορτισμένη «συγγνώμη»
«Για αυτό, θα ήθελα να ζητήσω συγχώρεση στο όνομα της Γερμανίας», είπε στα ελληνικά ο Πρόεδρος. «Ζητώ από τους επιζώντες και τους απογόνους τους συγχώρεση για τα βαριά εγκλήματα, τα οποία διέπραξαν οι Γερμανοί. Ζητώ συγχώρεση για το γεγονός ότι η χώρα μου επί δεκαετίες απέφυγε την τιμωρία των εγκληματιών, ότι μετά τον πόλεμο έκλεισε τα μάτια και σιώπησε», τόνισε ο Σταϊνμάγερ. «Πρέπει να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη, για να μη συμβεί ξανά αυτό που συνέβη ήδη μία φορά», συμπλήρωσε, σημειώνοντας ότι αυτό ακριβώς κάνει το Ελληνο-Γερμανικό Ταμείο του Μέλλοντος που χρηματοδοτεί από το 2014 δράσεις «κοινής κουλτούρας μνήμης και κοινού μέλλοντος».
Η έντονα συναισθηματικά φορτισμένη «συγχώρεση» που ζήτησε ο γερμανός πρόεδρος πέρασε στο ακροατήριο, αλλά ήταν η μισή ικανοποίηση για τους πολίτες της Κανδάνου, και τους δημοτικούς και κοινοτικούς εκπροσώπους τους και άλλων πόλεων που ήταν παρόντες. Αναγνώρισαν την ειλικρίνεια της «συγχώρεσης» που ζήτησε ο Σταϊνμάγερ. «Περίμενα ότι θα ακούσω αυτά που άκουσα και θεωρώ ότι η ομιλία του είχε μία ευαισθησία», είπε στα «ΝΕΑ» ο δήμαρχος Ανωγείων Σωκράτης Κεφαλογιάννης. «Το συγγνώμη διατυπώθηκε, η συγχώρεση ζητήθηκε», πρόσθεσε. Ωστόσο, «απέφυγε πάλι να μπει στην ουσία, η οποία δεν αγγίχτηκε, δηλαδή το θέμα της δικαιοσύνης και των επανορθώσεων», συμπλήρωσε ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργης Μαρινάκης. Αλλά «και μόνον που ήρθε εδώ τον τιμά», πρόσθεσε.
Διαδηλώσεις
Σε αντιδιαστολή με τις νηφάλιες αυτές προσεγγίσεις, για ένα φορτισμένο κλίμα της υποδοχής του γερμανού προέδρου στην πλατεία της Κανδάνου φρόντισε ομάδα διαδηλωτών με το σύνθημα «Δικαιοσύνη» και «Δεν υποχωρούμε, αν δεν δικαιωθούμε». Αλλά και ο επίσκοπος Αμφίλοχος που χοροστάτησε στην επιμνημόσυνη δέηση για την κατάθεση στεφάνου από τον γερμανό πρόεδρο στη μνήμη των θυμάτων, θεώρησε σκόπιμο να επεκταθεί σε πολιτικές αναλύσεις για τη δεκαετία της κρίσης, κατηγορώντας τη Γερμανία που «έριξε την Ελλάδα στα χέρια του ΔΝΤ», αποσπώντας χειροκροτήματα από τους διαδηλωτές.
«Ο κόσμος εδώ είναι διχασμένος για την επίσκεψη του γερμανού προέδρου», εξήγησε στα «ΝΕΑ» η νεαρή Ελένη Μ., «το τραύμα σε πολλές οικογένειες είναι βαθύ». Και οι οικογένειες των παππούδων της ξεκληρίστηκαν από τους Γερμανούς στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Ημουνα προκατειλημμένη με τους Γερμανούς», είπε, αλλά άλλαξε εντελώς γνώμη ύστερα από ένα «Εράσμους» που έκανε φοιτήτρια Νομικής σε πανεπιστήμιο της Γερμανίας. «Τα παιδιά μού ζητούσαν συγγνώμη, μολονότι δεν είχαν καμία προσωπική ευθύνη στα εγκλήματα των παππούδων τους. Ηταν πολύ συγκινητικό, είδα μία πλευρά του γερμανικού λαού που δεν γνώριζα», συμπλήρωσε.