«Τα χρήματα δεν χορταίνουν την ψυχή», μια φράση που αντικατοπτρίζει τη χριστιανική διδασκαλία ότι τα υλικά αγαθά δεν οδηγούν στην αληθινή ικανοποίηση. Λατινικά στο Βατικανό ξέρουν, και μάλιστα καλά. Ο συνδυασμός με τη λογιστική μάλλον δεν άρεσε, αλλά «οι καιροί γαρ ου μενετοί».
Δεν είναι πολλά, αλλά οι περικοπές στους μισθούς των καρδιναλίων είναι το παράδειγμα. Σε κάθε περίπτωση τα 500 ευρώ λιγότερα τον μήνα για μισθούς 5.000 ευρώ ήταν μια κίνηση του Πάπα Φραγκίσκου που προκάλεσε σοκ.
Στόχος της Αγίας Εδρας είναι η επίτευξη μηδενικού ελλείμματος. Για να το πετύχει αυτό, ο Πάπας ζητά «πνεύμα υπηρεσίας» και θυσίες από τους καρδιναλίους του. Παράλληλα, το Βατικανό αντλεί από τα αποθεματικά του Πάπα Φραγκίσκου για να κλείσει το 2023. Λεφτά δεν υπάρχουν. Το πού πήγαν είναι άλλη ιστορία. Το κλίμα είναι αρνητικό. Οι εργαζόμενοι της Εκκλησίας ανησυχούν για τις περικοπές μισθών των καρδιναλίων: «Θα είναι η σειρά μας στη συνέχεια;» απορούν με αγωνία.
Οι πρόσφατες περικοπές μισθών στους καρδιναλίους του Βατικανού, που θα τεθούν σε ισχύ από σήμερα, 1η Νοεμβρίου 2024, εντάσσονται σε μια ευρύτερη στρατηγική μείωσης των οικονομικών εξόδων της Αγίας Εδρας. Στόχος είναι η επίτευξη μηδενικού ελλείμματος, καθώς η οικονομική κατάσταση του Βατικανού παραμένει επισφαλής λόγω διαχρονικών ελλειμμάτων που επιδεινώθηκαν από την πανδημία COVID-19. Συγκεκριμένα, το τρέχον έλλειμμα για το 2023 υπολογίζεται σε 83 εκατ. ευρώ, γεγονός που ασκεί σημαντική πίεση στα οικονομικά του Βατικανού.
Οι καρδινάλιοι του Βατικανού, που λαμβάνουν μηνιαίο μισθό περίπου 5.000 ευρώ (πάντα σε μεικτά νούμερα), θα δουν περικοπές ύψους 10%, με κύριο σημείο τη μείωση των επιδομάτων που χρησιμοποιούνταν για προσωπικά έξοδα ή αμοιβές γραμματειακής υποστήριξης.
Ο Πάπας Φραγκίσκος, με επιστολή που έστειλε στους καρδιναλίους τον Σεπτέμβριο, ζήτησε «επιπλέον προσπάθεια από όλους» για την επίτευξη του οικονομικού αυτού στόχου. Παράλληλα, οι περικοπές θεωρούνται συμβολικές, καθώς αναμένεται να εξοικονομήσουν ετησίως 180.000 ευρώ, και αποσκοπούν στο να διαμορφώσουν το υπόβαθρο για περαιτέρω μέτρα και πιθανές θυσίες από ανώτερους υπαλλήλους της Εκκλησίας στο μέλλον.
Οι περικοπές δεν είναι κάτι καινούργιο: ήδη από το 2021 ο Πάπας Φραγκίσκος είχε επιβάλει μείωση μισθών στους καρδιναλίους και ανώτερους κληρικούς, ενώ νωρίτερα το 2023 έπαψαν να παρέχονται δωρεάν ή με επιδοτούμενο ενοίκιο καταλύματα σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους. Τα μέτρα αυτά έρχονται ως απάντηση στη μείωση των δωρεών και στη μείωση των εσόδων της Εκκλησίας.
Οι εργαζόμενοι στο Βατικανό εκφράζουν ανησυχίες για την πιθανότητα μελλοντικών περικοπών στους δικούς τους μισθούς, ιδίως δεδομένου ότι το Βατικανό προσπαθεί να μειώσει σημαντικά τα λειτουργικά του κόστη. Ωστόσο, η Αγία Εδρα προσβλέπει ότι οι τρέχουσες περικοπές θα είναι επαρκείς για την επίτευξη ενός πιο σταθερού οικονομικού μέλλοντος.