Το κοινωνικό leasing για ηλεκτρικά οχήματα αποτελεί μια νέα κυβερνητική πρωτοβουλία που στοχεύει να διευκολύνει την πρόσβαση ευάλωτων νοικοκυριών σε οχήματα μηδενικών ρύπων μέσω επιδοτούμενης χρηματοδοτικής μίσθωσης.
Το μέτρο, με διττό κοινωνικό και περιβαλλοντικό χαρακτήρα, εντάσσεται στο υπό διαμόρφωση Εθνικό Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο και αναμένεται να χρηματοδοτηθεί από το ευρωπαϊκό Social Climate Fund. Σκοπός του είναι να επιτρέψει σε νοικοκυριά με χαμηλά ή μεσαία εισοδήματα να αποκτήσουν για πρώτη φορά ιδιόκτητο μέσο μετακίνησης νέας τεχνολογίας, με αισθητά μειωμένο κόστος μίσθωσης.
Σύμφωνα με τις έως τώρα εκτιμήσεις, το κράτος θα καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης μέσω επιδότησης που μπορεί να φτάνει έως και τις 15.000 ευρώ ανά δικαιούχο. Αν και το ακριβές χρονοδιάγραμμα δεν έχει οριστικοποιηθεί, η πιλοτική εφαρμογή αναμένεται μέσα στο 2026, με στόχο την κάλυψη περίπου 10.000 νοικοκυριών και συνολικό προϋπολογισμό 150 εκατομμυρίων ευρώ. Το σχετικό νομοσχέδιο έχει ήδη κατατεθεί στη Βουλή και βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση.
Ποιοι θα είναι οι δικαιούχοι
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε πολίτες που χαρακτηρίζονται μεταφορικά ευάλωτοι, δηλαδή σε άτομα ή οικογένειες που δυσκολεύονται να καλύψουν το κόστος μετακίνησης ή να αποκτήσουν ιδιόκτητο όχημα. Εξετάζονται εισοδηματικά όρια για νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα από 5.000 έως 12.500 ευρώ, καθώς και δεύτερη κατηγορία έως 25.000 ευρώ, με προσαυξήσεις ανά παιδί.
Παράλληλα, τα κριτήρια ενδέχεται να συνδυαστούν με κοινωνικούς παράγοντες, όπως αναπηρία, μονογονεϊκότητα ή κατοίκηση σε περιοχές με περιορισμένες επιλογές δημόσιας συγκοινωνίας.
Πώς θα λειτουργεί η μίσθωση
Η μίσθωση θα αφορά αποκλειστικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα και θα παρέχεται από συνεργαζόμενες εταιρείες leasing. Το μηνιαίο κόστος για τους δικαιούχους εκτιμάται ότι θα κυμαίνεται από 50 έως 100 ευρώ, ανάλογα με το εισόδημα και τον τύπο του οχήματος.
Στις παροχές που εξετάζονται περιλαμβάνονται ασφάλιση, συντήρηση, οδική βοήθεια, ετήσιο όριο χιλιομέτρων με ρήτρες υπέρβασης και κανόνες καλής χρήσης και επιστροφής. Το κράτος προσανατολίζεται στη δημιουργία διαφανούς συστήματος επιλογής μέσω μοριοδότησης, ενώ υπό εξέταση παραμένει εάν θα καλύπτεται η αγορά οικιακού φορτιστή ή μέρος του κόστους φόρτισης.
Παράλληλα, προβλέπεται ενίσχυση των δημοσίως προσβάσιμων υποδομών φόρτισης, ώστε οι ωφελούμενοι να μπορούν να χρησιμοποιούν τα οχήματά τους χωρίς περιορισμούς, ανεξαρτήτως περιοχής κατοικίας.
Η διπλή στόχευση του μέτρου
Το κοινωνικό leasing συνδυάζει τη στήριξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων με την επιτάχυνση της μετάβασης στην ηλεκτροκίνηση. Προσφέρει τη δυνατότητα απόκτησης σύγχρονου, ασφαλούς και οικονομικού μέσου μετακίνησης μέσω ενός προσιτού μοντέλου μίσθωσης που δεν θα ήταν εφικτό χωρίς κρατική επιδότηση.
Η επιτυχία του προγράμματος θα εξαρτηθεί από την επάρκεια των πόρων, τη σαφήνεια του ρυθμιστικού πλαισίου, τη διαφάνεια στη διαδικασία επιλογής και την ετοιμότητα της αγοράς να ανταποκριθεί σε αυξημένη ζήτηση για ηλεκτρικά οχήματα.
Το παράδειγμα της Γαλλίας
Η ελληνική πρωτοβουλία βασίζεται στο γαλλικό μοντέλο κοινωνικού leasing, που εφαρμόστηκε ευρέως το 2024. Στη Γαλλία, η ζήτηση ξεπέρασε κάθε προσδοκία, με πάνω από 90.000 αιτήσεις για 25.000 διαθέσιμα οχήματα, γεγονός που ανέδειξε τόσο την ανάγκη του μέτρου όσο και τις προκλήσεις στη διαχείρισή του.
Αντίστοιχο ενδιαφέρον αναμένεται και στην Ελλάδα, χωρίς να υπάρχουν ακόμη επίσημες προβλέψεις για τη ζήτηση ή ανακοινώσεις σχετικά με τις εταιρείες που θα συμμετάσχουν. Η αγορά, πάντως, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, καθώς η διαχείριση 10.000 οχημάτων και προϋπολογισμού 150 εκατομμυρίων ευρώ αποτελεί σημαντική επιχειρηματική ευκαιρία.
Συμπέρασμα
Το κοινωνικό leasing συνιστά μια καινοτόμα πολιτική που επιδιώκει να προσφέρει οικονομικά προσιτή πρόσβαση στην ηλεκτροκίνηση για χιλιάδες νοικοκυριά. Εφόσον εφαρμοστεί με σαφήνεια, διαφάνεια και επαρκή χρηματοδότηση, μπορεί να αποτελέσει κρίσιμο εργαλείο κοινωνικής στήριξης και παράλληλα μοχλό για την πράσινη μετάβαση.
Παρά τις εκκρεμότητες και τις τεχνικές λεπτομέρειες που απομένουν να αποσαφηνιστούν, το μέτρο διαμορφώνει ένα νέο μοντέλο προσιτής ιδιοκτησίας οχήματος και ενισχύει τις πιο ευάλωτες κατηγορίες πολιτών σε μια εποχή ραγδαίων αλλαγών στην κινητικότητα.