Πριν το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα βγει στα ράφια των βιβλιοπωλείων, πολλοί ήταν εκείνοι που στοιχημάτιζαν για το περιεχόμενό του: τι έχει αποφασίσει ο πρώην πρωθυπουργός; Θα επιχειρούσε μια οριστική ρήξη με το κομματικό του παρελθόν, θα έκανε την αυτοκριτική του, θα ζητούσε συγγνώμη, θα έκανε ανοίγματα στο Κέντρο; Οι επιλογές και οι στρατηγικές που αναλύονταν ήταν αμέτρητες, όσες ακριβώς και οι δυνατότητές του. Τελικά, η «Ιθάκη» απογοήτευσε όσους περίμεναν ριζικές τομές – η περιγραφή, στην πραγματικότητα, δεν έφερε τίποτα καινούργιο στο τραπέζι των γεγονότων που διαμόρφωσαν την αίσθηση της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Αποκάλυψε, ωστόσο, το πώς ο ίδιος ο Τσίπρας βίωσε την πορεία προς το 2015, τις δύο φάσεις της διακυβέρνησής του (μια πριν από την υπογραφή του τρίτου μνημονίου και μία μέχρι τις ευρωεκλογές του 2019), αλλά και τον τρόπο που εξέλαβε τις εσωτερικές συγκρούσεις που, κατά τη γνώμη του, οδήγησαν στο οδυνηρό αποτέλεσμα των διπλών εκλογών του 2023, την παραίτησή του και την ανάδειξη του Στέφανου Κασσελάκη στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι μια μαρτυρία – «η δική του αλήθεια», όπως λένε από το επιτελείο της Αμαλίας.
Η επίσημη παρουσίαση στο «Παλλάς»
Κανένα μέλος του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ δεν αναφέρεται ονομαστικά παρά μόνο ο Νίκος Παππάς και ο Παύλος Πολάκης – η περιγραφή της διαδικασίας σήψης του κόμματος μένει σε μεγάλο βαθμό γενική και η μεγαλύτερη απογοήτευση καταγράφεται από τα «δικά του παιδιά», την Εφη Αχτσιόγλου και τον Αλέξη Χαρίτση, όταν επιχείρησαν αυτό που μοιάζει, στην αντίληψη του Τσίπρα, να είναι ένας πρώιμος απογαλακτισμός. Οι μύδροι προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη, οι ευγενικές αιχμές προς την προηγούμενη, αλλά και τη σημερινή ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, δείχνουν ξεκάθαρα προς έναν μελλοντικό, πολιτικό στόχο: μια αναμέτρηση με τον πρόεδρο της ΝΔ για τη θέση του πρωθυπουργού, ως πρόεδρος ενός νέου, κεντρικού προοδευτικού πολλού. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν πως ο Τσίπρας, με το βιβλίο κλείνει οριστικά τους λογαριασμούς του με τον ΣΥΡΙΖΑ – σε μια προσπάθεια να φτιάξει κάτι τελείως καινούργιο στον προοδευτικό χώρο, επαναλαμβάνοντας αυτό που έχει συμβεί μόνο μια φορά στην ελληνική Μεταπολίτευση, την 3η Σεπτέμβρη. Για τους λάτρεις των συμβολισμών, δε, ούτε η ημερομηνία που επελέγη για την πρώτη παρουσίαση της «Ιθάκης», την Τετάρτη 3 Δεκέμβρη είναι εντελώς τυχαία. Ηθελημένη ή αθέλητα, η πρώτη δημόσια εμφάνιση του Τσίπρα μετά την «Ιθάκη» έρχεται σε μια περίοδο που όλοι περιμένουν τι θα πει, όχι μόνο για το αφήγημα που δημιούργησε, αλλά και για το τι σκοπεύει να κάνει από εδώ και πέρα. Στην Αμαλίας διευκρινίζουν ότι η παρουσίαση στο «Παλλάς» δεν παύει να είναι επικεντρωμένη στο βιβλίο και πως δεν θα υπάρχουν ανακοινώσεις για νέο φορέα. Θα χωριστεί όμως σε δύο μέρη: σε μια συζήτηση-πάνελ με καθηγητές και στην ομιλία του ίδιου του Τσίπρα, η οποία ακόμα δεν έχει καθαρογραφεί. Το μόνο βέβαιο, και με το βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τις «λέξεις του Αλέξη», είναι πως ο πρώην πρωθυπουργός θα σηκώσει το γάντι απέναντι στις επιθέσεις στον Μητσοτάκη, στον οποίο δεν χαρίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια του βιβλίου.
ΠΑΣΟΚ: με όπλο τον δείκτη αναξιοπιστίας
Στο ΠΑΣΟΚ τα πρώτα καμπανάκια χτύπησαν όταν στη Χαριλάου Τρικούπη συνειδητοποίησαν πως, με την αναφορά του στο «όχι» της Γεννηματά σε συνεργασία τον Σεπτέμβριο του 2015 (το οποίο διαψεύστηκε εκ νέου από το στενό της περιβάλλον, σχετικές διαρροές όμως έχουν διαψευστεί και όσο ήταν εν ζωή) είναι ένας τρόπος να δικαιολογηθεί η δεύτερη φορά που ο Τσίπρας επέλεξε τον Πάνο Καμμένο για συνεργάτη – επιλογή για την οποία δεν απολογείται και η ευθύνη της οποίας, χωρίς τη φερόμενη «άρνηση» της Γεννηματά, του αποδίδεται εξ ολοκλήρου. Γνωρίζοντας πως (ότι)αν ο Τσίπρας προχωρήσει στο επόμενο βήμα, τα δύο κόμματα θα βρεθούν απέναντι και θα κονταροχτυπηθούν – έτσι, τουλάχιστον φαίνεται στις δημοσκοπήσεις – για την ηγεμονία στον προοδευτικό χώρο, στο ΠΑΣΟΚ αναμένεται να χτυπήσουν τον πρώην πρωθυπουργό κυρίως στον δείκτη αναξιοπιστίας, υπενθυμίζοντας και τη στάση του πριν από το 2015, αλλά και τις επιπτώσεις που είχαν οι προτροπές του τότε στη σημερινή τους καθημερινότητα – ο Ανδρουλάκης έχει ήδη δώσει παράδειγμα τα δάνεια που κοκκίνισαν με τις υποσχέσεις περί «σεισάχθειας» και του κινήματος «δεν πληρώνω». Στο ΠΑΣΟΚ, σε κάθε περίπτωση, έχουν πάρει απόφαση να φορτσάρουν πριν από το επόμενο βήμα του Τσίπρα, γνωρίζοντας ότι αυτό το διάστημα ίσως είναι η τελευταία φορά που «παίζουν μόνοι τους» στον προοδευτικό χώρο μέχρι την κάλπη.
ΣΥΡΙΖΑ – ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ: στρατηγική συνεργασίας
Στον ΣΥΡΙΖΑ και στη Νέα Αριστερά, όσο δεν γνωρίζουν αν χωρούν στο νέο εγχείρημα ή όχι, κρατούν χαμηλούς τόνους – είναι χαρακτηριστικό πως μέχρι και η Εφη Αχτσιόγλου – (για την οποία γράφτηκε ίσως η πιο σκληρή περιγραφή του βιβλίου λόγω του ύφους του συγγραφέα και της εγγύτητας που είχε μαζί της ο Τσίπρας και την υπόλοιπη γενιά των «40άρηδων») δεν «χτύπησε» τον Τσίπρα. Οι προσπάθειες, πάντως, από την Κουμουνδούρου και την Πατησίων κινούνται προς τη συνεννόηση (τουλάχιστον μέχρι το συνέδριο της Νέας Αριστεράς) και τόσο ο Σωκράτης Φάμελλος όσο και ο Αλέξης Χαρίτσης τάσσονται υπέρ του κοινού ψηφοδελτίου. Προφανώς, περιλαμβάνουν σε αυτό το εγχείρημα τον Τσίπρα, γνωρίζουν ωστόσο πως όσο πιο «έτοιμη» είναι η μεταξύ τους συνεργασία τόσο πιο δύσκολο θα είναι για τον πρώην πρωθυπουργό να την αγνοήσει στη διαδικασία συγκρότησης του δικού του φορέα – ακόμα κι αν πρόκειται για ένα ψηφοδέλτιο που θα στηθεί χωρίς κομματική δομή, για να διευκολύνει την πολυσυλλεκτικότητα των υποψηφίων. Ενδεικτικό αυτής της στρατηγικής ήταν η συνύπαρξη στην εκδήλωση του «ΚΟΣΜΟΣ» στο Σεράφειο για τη κλιματική κρίση, που μετουσιώθηκε σε κοινό αίτημα για ενημέρωση της Βουλής για τα αποτελέσματα της COP30 – με τη συμμετοχή και του ΠΑΣΟΚ, που μπροστά στην απειλή Τσίπρα ενεργοποίησε εκ νέου τους διαύλους επικοινωνίας.