Η νέα σελίδα του κληρονομικού δικαίου γράφτηκε σήμερα με την παρουσίαση του νομοσχεδίου από τον πρόεδρο της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής,ομότιμο και επίτιμο καθηγητή του ΕΚΠΑ και Ακαδημαϊκό Απόστολο Γεωργιάδη παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Δικαιοσύνης σε μια κατάμεστη από κόσμο αίθουσα που παρέπεμπε σε πανεπιστημιακό αμφιθέατρο.
Αλλάζουν όλα
Τόσο ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, όσο και ο αρμόδιος υφυπουργός Ιωάννης Μπουγάς μίλησαν για ένα άρτιο νομοσχέδιο με κοινωνικό και οικονομικό πρόσημο, καθώς οι διατάξεις του αφορούν πολλές και διαφορετικές πτυχές της κοινωνίας, των επιχειρήσεων και βεβαίως των νέων οικογενειακών μορφών που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια.
Μετα από οκτώ δεκαετίες αλλάζουν όλα με σεβασμό στην τελευταία βούληση του διαθέτη,με πυξίδα την ασφάλεια των συναλλαγών στο πλαίσιο της κληρονομικής αλυσίδας,την προστασία της περιουσίας κληρονομου με στόχο να περιοριστούν και τα φαινόμενα πλαστογράφησης διαθηκών και οι πολυετείς και σφοδρές δικαστικές διαμάχες για την τακτοποίηση των κληρονομικών ζητημάτων.
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο που θα τεθεί άμεσα σε δημόσια διαβούλευση με στόχο να έχει ψηφιστεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026.
Διαθήκες
Διατηρούνται οι ιδιόγραφες, παρά τα όσα περί αντιθέτου δημοσιοποιήθηκαν.
Οι διαθήκες αυτές για να ισχύσουν θα πρέπει να ελεγχθούν για τη γνησιότητά τους με μάρτυρες και πραγματογνώμονες, όταν προσκομίζονται σε συμβολαιογράφο από συγγενείς που δεν είναι παιδιά η σύζυγοι.
Το ίδιο θα γίνεται και όταν προσκομίζονται στο συμβολαιογράφο από παιδιά η επιζώντα σύζυγο αν έχει περάσει ένας χρόνος από τον θάνατο του διαθέτη.
Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα να μπορεί να συντάσσει διαθήκη πρόσωπο που έχει συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας του. Κάτι τέτοιο ως σήμερα δεν μπορούσε να γίνει.
Τα άτομα με προβλήματα αναπηρίας θα μπορούν με τη βοήθεια της τεχνολογίας (φωνητική υποστήριξη η άλλη) να συντάσσουν διαθήκη.
Σοβαρή η ρύθμιση που απαγορεύει τη διαθήκη σε άτομα που νοσηλεύονται σε νοσοκομείο, οίκους ευγηρίας, ιδρύματα περίθαλψης και άλλα, προς άτομα που υπηρετούν η έχουν άμεση σχέση με την διοίκηση αυτών των ιδρυμάτων η παρέχουν υπηρεσίες σε αυτά.
Εισάγεται ο θεσμός της αυτοδίκαιης κληρονομικής ανικανότητας εφόσον υπάρχει προηγούμενη ποινική καταδίκη του κληρονομούμενου κατά της ζωής, υγείας, η γενετήσιας ελευθερίας του διαθέτη (του ανθρώπου που κληρονομείται).
Κληρονομικές συμβάσεις.
Προβλέπονται δύο είδη κληρονομικών συμβάσεων.
Μία κατά την οποία ο διαθέτης (πολίτης που αφήνει την κληρονομιά του) κάνει τη σύμβαση ενώ ζει και αφήνει την κληρονομιά του μετά θάνατον. Γι αυτό μέχρι να φύγει από τη ζωή μπορεί να διαχειρίζεται ο ίδιος τα περιουσιακά του στοιχεία.
Και δεύτερο, η σύμβαση με την οποία ένας που έχει κληρονομικό δικαίωμα παραιτείται από την κληρονομιά εν ζωή για διάφορους λόγους. Δηλώνει δηλαδή ότι δεν επιθυμεί να κληρονομήσει κάτι που δικαιούται.
Εξ αδιαθέτου διαδοχή
Αυξάνεται το ποσοστό του επιζώντος συζύγου στο 33% όταν κληρονομεί και υπάρχει μόνον ένα παιδί.
Αντίθετα όταν τα παιδιά είναι δύο η περισσότερα, τότε ο επιζών σύζυγος κληρονομεί το 25% και τα παιδιά το υπόλοιπο.
Αν όμως δεν υπάρχουν παιδιά ο επιζών σύζυγος θα κληρονομεί πριν από τους γονείς (αν υπάρχουν του ανθρώπου που έφυγε από τη ζωή) απο πρώτα ξαδέλφια η άλλους συγγενείς που έχουν κληρονομικό δικαίωμα.
Σύμφωνο συμβίωσης
Με το νέο νομοσχέδιο τα ίδια δικαιώματα επιζώντος συζύγου έχουν και εκείνοι που έχουν κάνει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης.
Επίσης ειδική διάταξη υπάρχει και δίνει πλήρες κληρονομικό δικαίωμα στον επιζώντα σύντροφο (όταν δεν υπάρχει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης), όταν δεν υπάρχουν άλλοι συγγενείς που έχουν κληρονομικό δικαίωμα και η περιουσία του θανόντος θα πάει στο δημόσιο.
Τότε η κληρονομιά πάει στον επιζώντα σύντροφο, εφόσον ζούσαν μαζί τουλάχιστον τρία χρόνια.
Για να πάρει σε αυτή την περίπτωση την κληρονομία οφείλει να κάνει αίτηση μέσα σε τέσσερις μήνες από τον θάνατο του διαθέτη.
Αποποιήσεις κληρονομιάς.
Ο κληρονόμος δεν θα επιβαρύνεται οικονομικά με τη δική του περιουσία για τα χρέη της περιουσίας που κληρονομεί.
Αυτό θα συμβάλλει καθοριστικά στον περιορισμό των αποποιήσεων κληρονομιών που συμβαίνει σήμερα κατά κόρον και θα αξιοποιούνται περιουσίες και επιχειρήσεις που απαξιώνονται.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Φλωρίδης τόνισε μεταξύ άλλων.
«Αυτό το έργο το οποίο παρελήφθη από εμάς θεωρούμε ότι ξεφεύγει από τα όρια του χαρακτηρισμού του ως σημαντικού. Είναι πραγματικά ένα άρτιο επιστημονικό επίτευγμα το οποίο πιστεύουμε ότι θα υπηρετήσει την ελληνική κοινωνία και την ελληνική οικονομία για τις επόμενες αρκετές δεκαετίες.
Το γεγονός ότι το κληρονομικό δίκαιο σε αυτά τα 80 χρόνια δεν αναθεωρήθηκε σχεδόν καθόλου δείχνει το πόσο αναγκαίο ήταν να γίνει αυτό που παρουσιάζουμε σήμερα».
Από την πλευρά του υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας αναφέρθηκε στην ουσία των νέων διατάξεων σημειώνοντας μεταξύ άλλων, ότι «το ο δίκαιο οφείλει να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες», και τόνισε ότι το νέο κληρονομικό δίκαιο» ιαδραματίζει σημαντική επιρροή σε κοινωνικές σχέσεις και στην οικονομική ζωή»
Ο υφυπουργός αναφέρθηκε στους λόγους που οδήγησαν στις αλλαγές σημειώνοντας ότι υπάρχουν πλέον
⁃ Νέες μορφές οικογένειας.
⁃ Επιβάλλεται ο εξορθολογισμός της νόμιμης μοίρας καθώς αποτρέπεται έτσι ο κατακερματισμός επιχειρηματικών μονάδων.
⁃ Επίσης είναι αναγκαίο να θεσμοθετηθεί ο θεσμός των κληρονομικών συμβάσεων. Και κατέληξε ότι οι αλλαγές θα συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη και θα λειτουργήσουν προς το συμφέρον των πολιτών.