Κινηματογράφος Αλκυονίς. Κάποτε. Τρεις ταινίες, τρία διαμαντάκια, με το ίδιο εισιτήριο κάθε φορά. Δεν μπόρεσα ποτέ να τις δω και τις τρεις. «Στάλκερ» του Ταρκόφσκι. «Χάος» των αδελφών Ταβιάνι, Μπέργκμαν, Αντονιόνι, Φελίνι κ.λπ. Ο «Λόγος» του Ντράγιερ. Σπουδαία ταινία. Η πίστη στο θαύμα δοσμένη με τον πιο λιτό και τον πιο πυκνό τρόπο που έχω δει ποτέ σε ασπρόμαυρη ταινία. Αυτή η συγκλονιστική, λιτή φόρμα με συντάραξε. Η ψυχρή απολυτότητα του θανάτου, η ελπίδα που φυτρώνει μέσα από την απελπισία, ο αλλόκοτος φωτισμός μέσα στους κλειστούς χώρους που σου υποβάλλουν την ιδέα πως μέσα σε αυτήν τη φαινομενική ακινησία μπορούν να συμβούν ξαφνικά τα πάντα.
Μια μυστηριώδης πυκνή ατμόσφαιρα φορτωμένη με πλήθος από νοήματα. Υπόκωφα, χωρίς εντυπωσιακά εφέ. Ηχοι και κινήσεις κοφτές και απότομες ανατρέπουν κάθε βεβαιότητα. Και μετά αυτά τα βαρετά τοπία που παγώνουν τον χρόνο, και δίνουν την εντύπωση πως οποιαδήποτε κίνηση μέσα τους τείνει να εκμηδενιστεί. Δεν κρύβω ότι η φόρμα αυτής της ταινίας με έχει επηρεάσει γιατί έχει κάτι κοινό με την «κίνηση» που έχει ένας πίνακας. Την υπονοεί. Μια έκρηξη μέσα από τη στατικότητα. Γιατί τα γράφω όμως όλα αυτά; Για να τονίσω πως δεν θα μπορούσα να «αισθανθώ» πουθενά αλλού αυτό το αριστούργημα, παρά μόνον στη σκοτεινή αίθουσα ενός κινηματογράφου που προβάλλει σοβαρές ταινίες. Κατά κάποιον τρόπο αισθάνεσαι να μπαίνεις κι εσύ ο ίδιος μέσα στο έργο και αυτό δεν νομίζω ότι μπορεί να συμβεί κοιτάζοντας την ταινία σε οποιοδήποτε άλλο μέσον. Νομίζω ότι η διαφορά είναι τεράστια γιατί κατά τη γνώμη μου χάνεται η μαγεία. Δεν θα μπορούσα να δω το «Στάλκερ» του Ταρκόφσκι, για παράδειγμα, μέσα από ένα ψυχρό και αποστειρωμένο μέσον όπως είναι ένα λάπτοπ, ή μια τηλεόραση, ή ένα κινητό τηλέφωνο. Από όλα αυτά λείπει η ιερότητα του χώρου, ενός ποιοτικού κινηματογράφου. Δεν «βλέπεις» την ταινία, βλέπεις κάτι από την ταινία. Νομίζω ότι όπως όλα τα έργα τέχνης έτσι και οι σπουδαίες ταινίες θέλουν το «σπίτι» τους, τον χώρο δηλαδή που ανασαίνουν ελεύθερα. Η μυρωδιά του χώρου, ο χαμηλός φωτισμός στα διαλείμματα, το σκοτάδι γύρω κατά τη διάρκεια της προβολής σου υποβάλλουν ένα ευχάριστο δέος. Είναι ένας κόσμος. Ολα αυτά σε κάνουν να νιώθεις πως μπαίνεις ο ίδιος μέσα στην ταινία και αυτό νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό.
Η τέχνη διαθέτει τη μεταφυσική ιδιότητα να αφήνει ανεξίτηλο το στίγμα της στους χώρους και στις συνειδήσεις όπου προβάλλεται και τους μετατρέπει σε ναούς. Είναι ένα παράλληλο σύμπαν. Δουλεύει με τους δικούς της μηχανισμούς και προβάλλει τις δικές της απαιτήσεις. Είναι ευαίσθητη και πανίσχυρη ταυτόχρονα. Δεν ανέχεται έξωθεν επεμβάσεις. Καλό είναι να σεβόμαστε και τους χώρους τους οποίους χρειάζεται για να τονίζει την ύπαρξή της και επειδή ένα έργο τέχνης είναι ένας ζωντανός οργανισμός, χρειάζεται και τις κατάλληλες αναπνοές.
Ο Θανάσης Μακρής είναι ζωγράφος