Ενας διαξιφισμός για την Ευρώπη

Με τον εκλιπόνα στοχαστή Χρήστο Γιανναρά βρισκόμασταν σε εντελώς διαφορετικές σχολές σκέψης. Σχεδόν δεν είχαμε τίποτα το κοινό. Καθώς ήταν σε ό,τι αφορά τον πολιτικό του στοχασμό στο αντιδυτικό, αντιευρωπαϊκό, αντι-ορθολογικό σχεδόν ολοκληρωτικό ρεύμα σκέψης. Συνυπήρξαμε ωστόσο στη δεκαετία του 1980 ως καθηγητές στο Εργαστήρι Δημοσιογραφίας. Αυτός δίδασκε Πολιτική Φιλοσοφία και εγώ Ευρωπαϊκή Ενοποίηση/Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι προσεγγίσεις μας για την Ευρώπη διαμετρικά αντίθετες φυσικά. Παρά ταύτα είχαμε μια πολύ πολιτισμένη συνύπαρξη και ανταλλαγή απόψεων. Ηταν άλλωστε ένας γοητευτικός, μειλίχιος συζητητής, με εξαιρετική χρήση της ελληνικής γλώσσας.

Κάποια στιγμή μου ζήτησε να έχουμε μια συζήτηση / αντιπαράθεση / διαξιφισμό για την Ευρώπη εντός αιθούσης, ενώπιον των σπουδαστών. Ηταν ομολογουμένως μια συναρπαστική κουβέντα. Ο Γιανναράς με τον ελκυστικό του λόγο ανέπτυξε την άποψη που λίγο – πολύ συνοψίζεται στη θέση ότι η συμμετοχή μας στην ευρωπαϊκή ενοποίηση/Ευρωπαϊκή Ενωση θα αλλοτριώσει πλήρως την ελληνικότητα και έτσι θα καταλήξει καταστροφική για τη χώρα. Υποστήριξα την θέση ότι η Ελλάδα δεν είχε άλλη επιλογή πάρα να συμμετάσχει στην Ευρωπαϊκή Ενωση (Ευρωπαϊκή Κοινότητα τότε) και να συμπράξει στην ευρωπαϊκή ενοποίηση ως προϋπόθεσή για την επιβίωσή της στο ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Στο τέλος κάναμε ψηφοφορία γύρω από την αντιπαράθεση. Υπερίσχυσε οριακά η άποψη υπέρ της συμμετοχής. Ο Γιανναράς δεν ενοχλήθηκε καθόλου. Μου είπε κατ’ ιδίαν ότι το αποτέλεσμα ήταν λίγο – πολύ αναπόφευκτο, αντανακλούσε την παθολογία της ελληνικής πραγματικότητας. Σε σύντομη συνάντησή μας λίγο μετά την έξοδο από τα Μνημόνια και την κρίση στο πλαίσιο εκδήλωσης, ανέτρεξε στην αντιπαράθεση που είχαμε χρόνια πριν και μου είπε κάτι που με αιφνιδίασε, ότι «μάλλον έχουμε δικαιωθεί και οι δύο μας για την Ευρώπη»!

Ανεξάρτητα από τις απόψεις του, ο θάνατός του αποτελεί απώλεια για τα ελληνικά γράμματα.

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ)