Η σύλληψη Pavel Durov και η σχέση του με το Κρεμλίνο και τις υπηρεσίες ασφαλείας – Τι σημαίνει τυχόν πρόσβαση δυτικών υπηρεσιών στα μηνύματα του Telegram; – Μάχη της Google με τη Ρωσία για την κατάσχεση 90 εκατομμυρίων ευρώ, για να χρηματοδοτηθούν ρωσικά κανάλια – Ο Λουκασένκο μπλοφάρει για να εκτονωθεί η πίεση της Ουκρανίας στην περιοχή Κουρσκ
Του Μανώλη Καλατζή
Όλο και πιο περίπλοκη γίνεται η κατάσταση στο ουκρανικό μέτωπο, με τις μάχες να μην περιορίζονται μόνο στο πεδίο σύγκρουσης των στρατευμάτων Ρωσίας και Ουκρανίας, αλλά να αξιοποιούν στο έπακρο και τους μηχανισμούς προπαγάνδας και παραπληροφόρησης, οι οποίοι λειτουργούν τόσο σε επίπεδο μέσων μαζικής ενημέρωσης, όσο και (κυρίως) σε επίπεδο μέσων κοινωνικής δικτύωσης και πλατφόρμων επικοινωνίας.
Η πρόσφατη σύλληψη του Pavel Durov, ιδιοκτήτη του Telegram, έχει δημιουργήσει μια νέα κατάσταση πραγμάτων στην οποία η πραγματικότητα, με τις θεωρίες συνωμοσίας, έχουν γίνει ένα κουβάρι που δύσκολα κάποιος θα μπορούσε να ξετυλίξει.
Από την άλλη, οι περιορισμοί που έχει επιβάλλει η Ρωσία, από τη μία και η ΕΕ με τις ΗΠΑ, από την άλλη, σε αριθμό ΜΜΕ, συντηρεί τον πόλεμο της πληροφορίας, ο οποίος επηρεάζει πολίτες και πολιτικές, σε ολόκληρο τον κόσμο.
Πόλεμος για τον Durov
H σύλληψη του Ρώσου ιδρυτή και ιδιοκτήτη του Telegram, Pavel Durov, στη Γαλλία, έχει δημιουργήσει μια πολύ θολή εικόνα γύρω από τον ίδιο αλλά και γύρω από τους λόγους της σύλληψης αλλά και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει.
Ο Durov, πριν λίγο καιρό φέρεται να είχε επιδιώξει ανεπιτυχώς, συνάντηση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στο Μπακού του Αζερμπαιτζάν. Οι μεταξύ τους σχέσεις, πριν από μερικά χρόνια ήταν ιδιαίτερα τεταμένες, αλλά κάποιοι υποστηρίζουν πως αποκαταστάθηκαν, με τη Ρωσία να έχει αποκτήσει έλεγχο σε πληροφορίες του Telegram, το οποίο αξιοποιείται όχι μόνο για σκοπούς προπαγάνδας παγκοσμίως, αλλά και για μετάδοση κωδικοποιημένων μηνυμάτων του ρωσικού στρατού στην εισβολή στην Ουκρανία. Επίσης το Telegram είναι η πιο δημοφιλής εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων στην Ουκρανία, ενώ έχει 300.000.000 χρήστες στην Ινδία και μεγάλη απήχηση στη Νότια και Λατινική Αμερική. Ως εκ τούτου είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τη Ρωσία, καθώς μπορεί να ασκεί επιρροή από την χρήση του, έχοντας επιβάλλει περιορισμούς στο Facebook και το Χ.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν πως η σύλληψη του Durov, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στον πόλεμο αν αναγκαστεί να δώσει πρόσβαση σε κανάλια του Telegram που χρησιμοποιούν οι μονάδες του ρωσικού στρατού οι οποίες δεν έχουν δικό τους σύστημα κρυπτογραφημένης διαδικτυακής επικοινωνίας.
Αν τα μηνύματα που έχουν ανταλλάξει και συνεχίζουν να ανταλλάσσουν οι Ρώσοι μέσω του Telegram πέσουν στα χέρα δυτικών υπηρεσιών ασφαλείας και διαβιβαστούν στην Ουκρανία, θα τεθούν σε κίνδυνο ρωσικοί σχεδιασμοί, ενώ κινδυνεύει με αποκάλυψη και το ρωσικό δίκτυο κατασκόπων που λειτουργεί στην Ευρώπη.
Η δημιουργία νέου τρόπου ασφαλούς επικοινωνίας για τους Ρώσους θα χρειαστεί χρόνο και το κυριότερο θα χρειαστεί τη συμβολή της Κίνας την οποία η Μόσχα δεν θα ήθελε να εμπλέξει σε τόσο ευαίσθητα ζητήματα εθνικής ασφάλειας.
Προκαλεί ενδιαφέρον η στήριξη της Ρωσίας στον Durov, κάτι που σύμφωνα με αναλυτές επιβεβαιώνει συνεργασία μαζί του, αφού στο παρελθόν το καθεστώς Πούτιν είχε επιχειρήσει να πάρει τον έλεγχο του Telegram όπως είχε καταφέρει με την πλατφόρμα Vkontakte την οποία έχει δημιουργήσει ο 39χρονος Ρώσος.
Μετά την δολοφονία Navalny, ο Durov φέρεται να αποκατέστησε επαφή με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες ώστε να προστατευθεί, έχοντας το άλλοθι της παλιάς σύγκρουσης που δεν θα τον στοχοποιούσε στη Δύση, αφού το 2021 είχε καταφέρει να αποκτήσει γαλλική υπηκοότητα.
Ο Durov γνώριζε πως υπήρχε ένταλμα σύλληψης εναντίον στη Γαλλία και προκαλεί ενδιαφέρον η απόφαση του να ταξιδέψει στη χώρα. Κάποιοι κάνουν λόγο ακόμα και για οικειοθελή παράδοση, γιατί κινδύνευε.
Οι φήμες που θέλουν τον Durov να συνελήφθη κατ’ απαίτηση του Ισραήλ δεν φαίνεται να έχουν κάποια βάση, αφού πέραν των εικασιών δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο που να καταδεικνύει κάτι τέτοιο.
Η Μόσχα και τα λεφτά της Google
Εν τω μεταξύ έχει ανοίξει ακόμα ένα μέτωπο που έχει να κάνει με σημαντικά οικονομικά συμφέροντα, καθώς η Ρωσία κατάσχεσε περίπου 90 εκατομμύρια ευρώ από τραπεζικό λογαριασμό της Google Ρωσίας για να χρηματοδοτήσει, σύμφωνα με δικαστικά έγγραφα, την προπαγάνδα του Βλαντιμίρ Πούτιν για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι Ρώσοι το 2022 μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής, πήραν τα χρήματα από τους ρωσικούς τραπεζικούς λογαριασμούς της Google, οδηγώντας την θυγατρική της εταιρεία σε χρεωκοπία.
Τα χρήματα που παρανόμως κατασχέθηκαν δόθηκαν σε ρωσικά τηλεοπτικά κανάλια, μεταξύ των οποίων τα κρατικά, RT και Tsargrad που επιδίδονται σε προπαγάνδα υπέρ του καθεστώτος Πούτιν, σε σχέση με την εισβολή.
Η κατάσχεση των χρημάτων της Goggle έγινε μετά από απόφαση δικαστηρίου της Μόσχας το οποίο είχε αποφανθεί το 2022, ότι η εταιρεία θα έπρεπε να δώσει αποζημίωση στο ρωσικό δίκτυο Tsargrad TV, το οποίο ανήκει στον ολιγάρχη Konstantin Malofeev, στενό φίλο του Πούτιν και στα δίκτυα RT και NFPT, γιατί τα είχε αφαιρέσει από το YouTube και είχε διαγράψει τους λογαριασμούς τους στη Google.
Η Google προσχώρησε με αγωγές κατά των τριών δικτύων στα αμερικανικά και τα βρετανικά δικαστήρια την περασμένη εβδομάδα, ώστε να μπλοκάρει την προσπάθεια τους να αποσπάσουν περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας στη Νότια Αφρική, τη Τουρκία και τη Σερβία. Δεν είναι τυχαίο πως και οι τρεις χώρες διάκεινται φιλικά στο καθεστώς Πούτιν.
Είναι αξιοσημείωτο ότι οι ρωσικές αρχές κατάσχεσαν 90 εκ ευρώ της Google, παρά το ότι η δικαστική απόφαση του δικαστηρίου της Μόσχας αναφερόταν σε αποζημίωση μόλις 11 εκ ευρώ.
Επίσης έχει ενδιαφέρον ότι μετά τη πτώχευση της Google Ρωσίας, οι αρμόδιες αρχές της χώρας έδωσαν προτεραιότητα στις απαιτήσεις των ρωσικών καναλιών και όχι στην αποπληρωμή των εργαζομένων που έμειναν άνεργοι.
Το πρόβλημα με τον Λουκασένκο
Σε άλλο επίπεδο, η πίεση που ασκείται στη Ρωσία με την κατάληψη εδαφών στην επαρχία του Κουρσκ, από τους Ουκρανούς, δεν φαίνεται να αντιμετωπίζεται εύκολα. Ήδη έχουν περάσει 20 μέρες από την επίθεση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και η Μόσχα δεν έχει καταφέρει να απαντήσει.
Η κατάσταση αυτή, δεν είναι άσχετη με την κινητοποίηση στρατιωτικών δυνάμεων της Λευκορωσίας στα βόρεια σύνορα της Ουκρανίας. Η εκτίμηση είναι πως ο Λουκασένκο με οδηγίες του Πούτιν επιχειρεί να δημιουργήσει αντιπερισπασμό ώστε να επιβραδυνθεί η ουκρανική προέλαση στο Κουρσκ.
Και σε αυτή την περίπτωση η παραπληροφόρηση έχει τη τιμητική της καθώς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυκλοφορούν πληροφορίες που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα.
Η Λευκορωσία δεν έχει πρόθεση να χτυπήσει την Ουκρανία καθώς ξέρει ότι αντιμετωπίζει πλέον πρόβλημα επιβίωσης και κάτι τέτοιο θα ήταν επιχείρηση αυτοκτονίας.
Η βίαιη καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων το 2020, έχει καταδείξει πως το καθεστώς Λουκασένκο είναι εύθραυστο και πιθανόν μια πολεμική σύγκρουση να οδηγούσε στη πτώση του, με του Λευκορώσους αντιφρονούντες να συντάσσονται με τις δυνάμεις που θέλουν καλές σχέσεις με την Ουκρανία και απογαλακτισμό από το καθεστώς Πούτιν.
Στη Λευκορωσία, τα ΜΜΕ είναι πλήρως ελεγχόμενα και έχει απαγορευτεί η μετάδοση και η λειτουργία ξένων τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών. Παράλληλα χιλιάδες Λευκορώσοι από 16 ως 82 ετών βρίσκονται στις φυλακές ως εξτρεμιστές, κατάσκοποι ή προδότες, λόγω συμμετοχής στις διαδηλώσεις του 2020 ή την ανάρτηση κάποιου επικριτικού για το καθεστώς, σχολίου στο διαδίκτυο.