Λίγο πριν αναχωρήσει για την Αθήνα και τη Νέα Υόρκη ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Κωνσταντίνος Κόμπος μίλησε στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» για το παρασκήνιο στο Κυπριακό, τις τουρκικές απειλές με αφορμή τη συνεργασία με τις ΗΠΑ, την υπονόμευση στο εσωτερικό, τη σκληρή διαπραγμάτευση για την ηλεκτρική σύνδεση Κύπρου – Κρήτης η οποία συνεχίζεται και τον αναβαθμισμένο ρόλο της Κύπρου υπό το βάρος της κρίσης στην περιοχή. Απαντά δε και στο ερώτημα εάν άλλαξε κάτι στην περιοχή με την αναθέρμανση των σχέσεων Αιγύπτου – Τουρκίας.
Το Interconnector πέρασε από το Υπουργικό Συμβούλιο εν μέσω αρνητικών αναφορών από πολιτικά πρόσωπα εδώ για την Αθήνα. Εχει επηρεάσει το κλίμα αυτό τις σχέσεις Αθηνών – Λευκωσίας;
Εάν ένα τέτοιο θέμα μπορούσε να επηρεάσει τις σχέσεις Αθηνών – Λευκωσίας, οι σχέσεις θα ήταν επιφανειακές, και αυτό δεν συμβαίνει. Το ζήτημα είναι τόσο σοβαρό που δεν πρέπει να δίδεται σημασία πέραν των όσων συζητούνται στη διαπραγμάτευση. Υπάρχει άλλωστε συνεχής επικοινωνία σε ανώτατο επίπεδο και προσπαθούμε να καταλήξουμε σε ένα αμοιβαία επωφελές πλαίσιο ως προς την υλοποίηση του έργου που έχει γεωστρατηγική σημασία και όχι μόνο. Παραμένει όμως μια διαπραγμάτευση με όρους οικονομικούς και για χρηματικά ποσά αυτού του ύψους οι διαπραγματεύσεις είναι εντατικές. Απομένει να δούμε εκ του αποτελέσματος το σημείο κατάληξης. Ο,τι πούμε μπορεί να ανατραπεί και δεν ωφελεί.
Αναχωρείτε για τη Νέα Υόρκη χωρίς πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για το Κυπριακό λόγω της στάσης της τουρκικής πλευράς. Η τριμερής συνάντηση απομακρύνεται, ακούστηκε και το σενάριο τετραμερούς – τα δύο μέρη, η Ελλάδα και η Τουρκία. Μεταφέρθηκε τέτοια πρόταση στον πρόεδρο Χριστοδουλίδη;
Το ζήτημα της τετραμερούς δεν είναι καινούργιο. Επανέρχεται από καιρού εις καιρόν ειδικά όταν η άλλη πλευρά προσπαθεί να αποσείσει τις ευθύνες της ή αρνείται τον διάλογο και αναζητεί άλλοθι. Η διαχρονική στάση μας είναι σαφέστατα αρνητική σ’ αυτό το ζήτημα για λόγους σημειολογίας και ουσίας. Ναι, τέθηκε από τουρκικής πλευράς και διερευνήθηκε στο περιθώριο. Δεν εξυπηρετεί την ουσία του Κυπριακού ή τις συνθήκες που να οδηγούν πίσω στις συνομιλίες.
Μιλώντας λοιπόν για την ουσία, υπάρχει έστω μια αμυδρή ελπίδα να κινηθεί κάτι στο Κυπριακό; Κινείται κάτι στο παρασκήνιο;
Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η σειρά γεγονότων. Κάτι οδήγησε τον Γενικό Γραμματέα να βολιδοσκοπήσει τον πρόεδρο για τριμερή τον Αύγουστο. Είχε ήδη λάβει την έκθεση της προσωπικής του απεσταλμένης, την αξιολόγησε και για να μπει σε λεπτομέρεια πρότασης ημερομηνιών αντιλαμβάνεται κάποιος ότι είχε συγκεκριμένες ενδείξεις από την τουρκική πλευρά. Εν τέλει, αποφάσισε να μην προχωρήσει τη συγκεκριμένη στιγμή αλλά αυτό πρέπει να γίνει σαφές ότι δεν σχετίζεται με δική μας άρνηση. Το αντίθετο. Θα δούμε εάν θα προκύψει συνάντηση σε τριμερή σχηματισμό στη Νέα Υόρκη με τη σταθερή, δημόσια άρνηση της άλλης πλευράς.
Στη Νέα Υόρκη θα έχουμε και μια νέα τριμερή Ελλάδας – Κύπρου και Αιγύπτου. Εχει αλλάξει κάτι στο περιβάλλον με την επαναπροσέγγιση Τουρκίας – Αιγύπτου;
Εχουμε συχνότατη επαφή με την Αίγυπτο την οποία επισκέφθηκα ξανά προ μερικών εβδομάδων και με τον νέο ομόλογό μου συζητήσαμε και το ζήτημα των σχέσεων Αιγύπτου – Τουρκίας. Η Αίγυπτος είναι ανοιχτή και ειλικρινής στην πληροφόρηση που μοιράζεται μαζί μας, έχουμε ιστορική σχέση, στρατηγικού χαρακτήρα. Σίγουρα υπάρχει αναθέρμανση στις σχέσεις Αιγύπτου – Τουρκίας αλλά δεν σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να επιλέγει είτε τη μία είτε την άλλη σχέση. Το κρίσιμο είναι να υπάρχει ειλικρίνεια προθέσεων, συντονισμός και αλληλοενημέρωση και όλα αυτά ικανοποιούνται σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό.
Τους τελευταίους μήνες η Κύπρος σήκωσε μεγάλο βάρος αλλά και εισέπραξε τα εύσημα για τον ρόλο της στο ανθρωπιστικό κομμάτι του πολέμου στη Γάζα. Πιστεύετε ότι αναγνωρίστηκε πλέον τελεσιδίκως ο ρόλος της στην περιοχή; Και τι απομένει να γίνει;
Εάν μιλούμε για το εξωτερικό, υπάρχει συγκεκριμένη αναγνώριση όχι θεωρητικού χαρακτήρα, η οποία έχει παράξει απτά αποτελέσματα. Αναφέρομαι ενδεικτικά στην έναρξη του στρατηγικού διαλόγου με τις ΗΠΑ η οποία δεν είναι ασύνδετη με ό,τι προηγήθηκε στην προσπάθεια για τον διάδρομο, καθώς και στη δεδομένα πλέον ισχυρή ανάπτυξη πολύ στενής συνεργασίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αλλά και με άλλα κράτη. Δεν είμαστε πια ένα κράτος το οποίο ξεκινά και μένει στο Κυπριακό, που παραμένει για εμάς ζωτικό θέμα, αλλά ένα κράτος με ρόλο στην περιοχή, που είναι αξιόπιστο, προβλέψιμο και υποβοηθητικό στην προσπάθεια της διεθνούς κοινότητας.
Και στο εσωτερικό;
Στο εσωτερικό, παρόλο που η αρχική στάση η οποία έφτανε στα όρια του χλευασμού έχει αλλάξει, υπάρχει από κάποιους μια μόνιμη βούληση άρνησης. Μιλούν ενίοτε για πυροτέχνημα. Εάν ως Κύπρος έχουμε καταφέρει με ένα «πυροτέχνημα» να κάνουμε χώρες όπως οι ΗΠΑ να εμπλακούν ενεργά, τότε αυτό αξίζει συζήτησης. Είχαμε 26 φορές απόπλουν από τη Λάρνακα για τη Γάζα και με τον νέο κίνδυνο ανάφλεξης βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή με τον ΟΗΕ για το επόμενο στάδιο. Εάν η μεταφορά χιλιάδων τόνων βοήθειας είναι «επικοινωνιακό τρικ» τότε διερωτάται κανείς εάν αυτή η κριτική είναι καλόπιστη.
Οι σχέσεις Κύπρου – ΗΠΑ είναι φανερό ότι, ειδικά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, έχουν προχωρήσει πολύ, το δηλώνει ξεκάθαρα και η Ουάσιγκτον. Σε πρακτικό επίπεδο τι σημαίνει; Σε σχέση με την προστασία της Κύπρου;
Οποιοσδήποτε ασχολείται με αυτά τα ζητήματα, ναι, βλέπει ότι υπήρξε αλλαγή. Ορατή αλλαγή, επί του εδάφους. Τις προηγούμενες μέρες ανακοινώθηκε οδικός χάρτης αμυντικής συνεργασίας Κύπρου – ΗΠΑ και εντός Οκτωβρίου θα διεξαχθεί ο πρώτος γύρος του στρατηγικού διαλόγου που ανακοινώθηκε τον Ιούνιο μετά τη συνάντησή μου με τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών. Υπάρχει στενή σχέση για θέματα που αφορούν την περιοχή κυρίως ανθρωπιστικής φύσεως, είμαστε σε κρίσιμο σημείο για το Visa Waiver και πολλά άλλα. Ολο αυτό βέβαια δημιουργεί αντιδράσεις.
Από την Τουρκία, εννοείτε…
Κυρίως από την Τουρκία η οποία βρίσκει στήριξη και στο εσωτερικό. Ομως οι ασκήσεις με τις ΗΠΑ και άλλα κράτη, δεν ξεκίνησαν το τελευταίο διάστημα. Γίνονται εδώ και χρόνια. Τόσο για τους λόγους που αναφέρατε πριν όσο και για εμβάθυνση των σχέσεων. Αυτό θα συνεχιστεί. Δεν μπορεί να αναμένει κάποιος ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν πρέπει να έχει την όποια μορφή συνεργασίας με την όποια χώρα διότι απλά ενοχλούνται κάποιοι. Από την ώρα που οι σκοποί έχουν να κάνουν με την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας ή την ενίσχυση των στρατιωτικών σχέσεων οι οποίες ουδέποτε έχουν επιθετική μορφή έναντι οιουδήποτε, τότε νομίζω πως αυτό θα πρέπει να καλωσορίζεται.