To Παγκόσμιο του Βιντέλα

1978 και στη Γερµανία πέθαινε ο δημοφιλής σκαραβαίος της Volkswagen, στην Αγγλία γεννιόταν το πρώτο παιδί του σωλήνα, στην Ιταλία γίνονταν νόμιμες οι αμβλώσεις. Υπέκυπταν τα πρώτα θύματα του AIDS, μια κατάρα που ακόμα δεν ονομαζόταν έτσι. Οι Ερυθρές Ταξιαρχίες δολοφονούσαν τον Αλντο Μόρο, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπόσχονταν να επιστρέψουν στον Παναμά τη διώρυγα που είχαν αρπάξει στις αρχές του αιώνα. Καλά πληροφορημένες πηγές στο Μαϊάμι ανακοίνωναν την ανατροπή του Φιντέλ Κάστρο, ο οποίος θα κατέρρεε από στιγμή σε στιγμή. Στη Νικαράγουα ψυχορραγούσε η δυναστεία του Σομόζα και στο Ιράν η δυναστεία του Σάχη. Στη Γουατεμάλα, ο στρατός πυροβολούσε ένα πλήθος χωρικών στο χωριό Πανσός. Η Δομιτίλα Μπάριος και άλλες τέσσερις γυναίκες στα ορυχεία κασσίτερου ξεκινούσαν απεργία πείνας ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία της Βολιβίας.

Ξαφνικά, ολόκληρη η Βολιβία άρχιζε απεργία πείνας και η δικτατορία έπεφτε. Η δικτατορία της Αργεντινής, αντίθετα, έχαιρε άκρας υγείας, και για να το αποδείξει διοργάνωνε το 11ο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου. Συμμετείχαν δέκα ευρωπαϊκές χώρες, τέσσερις αμερικανικές, το Ιράν και η Τυνησία. Ο Πάπας έστειλε από τη Ρώμη την ευλογία του. Στον ήχο ενός στρατιωτικού εμβατηρίου, ο στρατηγός Βιντέλα παρασημοφόρησε τον Χαβελάνζε στην τελετή έναρξης στο Στάδιο Μονουμεντάλ του Μπουένος Αϊρες. Δυο βήματα πιο πέρα, λειτουργούσε εντατικά το Αουσβιτς της Αργεντινής, το κέντρο βασανιστηρίων και εξόντωσης στη Ναυτική Σχολή Μηχανικών. Και λίγα χιλιόμετρα παραπέρα, τα αεροπλάνα πετούσαν ζωντανούς κρατούμενους στα βάθη της θάλασσας. «Επιτέλους, ο κόσμος μπορεί να δει την πραγματική εικόνα της Αργεντινής», ανακοίνωσε ο πρόεδρος της FIFA μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες.

Ο Χένρι Κίσινγκερ, επίτιμος προσκεκλημένος, διαπίστωνε: «Η χώρα αυτή έχει λαμπρό μέλλον, σε όλα τα επίπεδα». Και ο αρχηγός της γερμανικής ομάδας,  Μπέρτι Φογκτς, που έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα δήλωσε, λίγες μέρες αργότερα: «H Αργεντινή είναι μια χώρα όπου βασιλεύει η τάξη. Δεν είδα κανέναν πολιτικό κρατούμενο». Οι αμφιτρύωνες κέρδισαν μερικά παιχνίδια, έχασαν όμως από την Ιταλία και ήρθαν ισόπαλοι με τη Βραζιλία. Για να φτάσουν στον τελικό εναντίον της Ολλανδίας, έπρεπε να πνίξουν το Περού με μια βροχή από γκολ. Η Αργεντινή πέτυχε και με το παραπάνω το αποτέλεσμα που χρειαζόταν, όμως εκείνη η σφαγή 6-0 γέμισε αμφιβολίες τόσο τους κακόπιστους όσο και τους καλόπιστους.

Oταν οι Περουβιανοί επέστρεψαν στη Λίμα, τους πήραν με τις πέτρες. Ο τελικός ανάμεσα στην Αργεντινή και την Ολλανδία κρίθηκε στην παράταση. Κέρδισε η Αργεντινή με 3-1, αλλά η νίκη επιτεύχθηκε σε σημαντικό βαθμό χάρη στον πατριωτισμό του δοκαριού, που έσωσε την εστία της Αργεντινής την τελευταία στιγμή. Εκείνο το δοκάρι, που αναχαίτισε το σουτ του Ρένζενμπρινκ, ουδέποτε έγινε αντικείμενο στρατιωτικών τιμών, εξαιτίας αυτού που λέμε ανθρώπινη αχαριστία.

Πάντως, περισσότερο αποφασιστικά ήταν τα γκολ που έβαλε ο Μάριο Κέμπες, ένα πουλάρι με τη χαίτη v’ ανεμίζει, που έλαμψε καλπάζοντας πάνω στο γρασίδι το… χιονισμένο από χαρτάκια. Την ώρα της απονομής του επάθλου οι παίκτες της Ολλανδίας αρνήθηκαν να χαιρετήσουν τους δικτάτορες. Την τρίτη θέση κατέκτησε η Βραζιλία, ενώ τέταρτη ήρθε η Ιταλία. Ο Κέμπες αναδείχθηκε καλύτερος παίκτης του Μουντιάλ και πρώτος σκόρερ με έξι γκολ. Τον ακολούθησαν, με πέντε γκολ ο καθένας, ο Περουβιανός Κουμπίγιας και ο Ολλανδός Ρένζενμπρινκ.

Πέντε χιλιάδες δηµοσιογράφοι από όλο τον κόσμο, ένα πολυτελέστατο Κέντρο Τύπου και Τηλεόρασης, γήπεδα σε άριστη κατάσταση, καινούργια αεροδρόμια: το πρότυπο της αποτελεσματικότητας. Οι παλαιότεροι γερμανοί δημοσιογράφοι ομολόγησαν ότι το Μουντιάλ του ’78 τούς θύμιζε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936, που είχε οργανώσει με μεγάλη χλιδή ο Χίτλερ στο Βερολίνο. Το κόστος ήταν κρατικό μυστικό. Ξοδεύτηκαν και σπαταλήθηκαν πολλά εκατομμύρια δολάρια, κανείς δεν ξέρει πόσα ακριβώς, για να φτάσουν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα τα χαμόγελα μιας ευτυχισμένης χώρας υπό στρατιωτική κηδεμονία.

Στο µεταξύ, η ανώτατη ηγεσία που διοργάνωνε το Παγκόσμιο Κύπελλο συνέχιζε να εφαρμόζει το σχέδιο εξόντωσης, καλού κακού, ή για τις ανάγκες του πολέμου. Η «οριστική λύση», όπως την αποκαλούσαν, δολοφόνησε, χωρίς να αφήσει ίχνη, πολλές χιλιάδες Αργεντινούς, άγνωστο πόσους, ποτέ δεν μαθεύτηκε: όποιος προσπαθούσε να το εξακριβώσει, τον κατάπινε η γη. Η περιέργεια ήταν, όπως η διαφωνία και η αμφιβολία, απόδειξη ανατρεπτικής ενέργειας.

Ο πρόεδρος της Αγροτικής Εταιρείας της Αργεντινής, ο Σελεδόνιο Περέδα, ανακοίνωσε ότι χάρη στο ποδόσφαιρο «θα τελειώσουμε μια για πάντα με τη δυσφήμηση της χώρας που κάνουν ορισμένοι διάσημοι Αργεντινοί στα μέσα ενημέρωσης της Δύσης, και που για τον σκοπό αυτό διαθέτουν χρηματικά ποσά αποκτημένα από κλεψιές και απαγωγές». Ούτε καν επιτρεπόταν η άσκηση κριτικής στους παίκτες και τον προπονητή. Η Εθνική Αργεντινής έκανε κάποια στραβοπατήματα κατά τη διάρκεια του τουρνουά, αλλά έπρεπε υποχρεωτικά να χειροκροτηθεί από τους ντόπιους σχολιαστές. Για να φτιασιδώσει τη διεθνή της εικόνα, η δικτατορία πλήρωσε μισό εκατομμύριο δολάρια σε μια εξειδικευμένη αμερικανική εταιρεία, την Burson Masteller.

Η έκθεση των εµπειρογνωµόνων της εταιρείας είχε τον ακόλουθο τίτλο: «Ο,τι ισχύει για τα προϊόντα ισχύει και για τις χώρες». Ο ναύαρχος Κάρλος Αλμπέρτο Λακόστ, ισχυρός άνδρας του Μουντιάλ, εξηγούσε σε μια συνέντευξη: «Οταν πηγαίνω στην Ευρώπη ή στις Ηνωμένες Πολιτείες, τι με εντυπωσιάζει περισσότερο; Τα μεγάλα έργα, τα μεγάλα αεροδρόμια, τα ωραία αυτοκίνητα, τα πολυτελή ζαχαροπλαστεία»… Ο ναύαρχος, οραματιστής με ειδικές ικανότητες στο να γίνονται καπνός εκατομμύρια δολάρια και να φτιάχνει περιουσία σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, πήρε στα χέρια του τον έλεγχο του Μουντιάλ μετά τον μυστηριώδη θάνατο ενός άλλου στρατιωτικού που είχε αναλάβει τη διοργάνωση. Ο Λακόστ διαχειρίστηκε ανεξέλεγκτα τεράστια χρηματικά ποσά – και φαίνεται πως κατά λάθος κράτησε μερικά.

Ο ίδιος o υπουργός Οικονοµικών της δικτατορίας, ο Χουάν Αλεμάν, διαπίστωσε εκείνη τη σπατάλη του δημόσιου χρήματος και έκανε ορισμένες ενοχλητικές ερωτήσεις. Ο ναύαρχος, κατά τη συνήθειά του, προειδοποίησε: «Υστερα μην παραπονιέστε αν σας βάλουν καμιά βόμβα…». Και μια βόμβα εξερράγη στο σπίτι του Αλεμάν, τη στιγμή ακριβώς που οι Αργεντινοί πανηγύριζαν το τέταρτο γκολ εις βάρος του Περού. Μετά το Μουντιάλ, για να ανταμείψουν τον ναύαρχο Λακόστ για τις υπηρεσίες του, τον ονόμασαν αντιπρόεδρο της FIFA.