Κατάσπαρτη είναι η Κύπρος, η ιδιαίτερη πατρίδα μου από εκκλησιές και εξωκλήσια, οι οποίες είναι αφιερωμένες στην μνήμη του Αγίου Δημηρίου, που η εκκλησία μας τιμά και γιορτάζει σήμερα, 26 του μήνα.
Έτσι δεν είναι τυχαίο, που τούτες τις μέρες, η σκέψη μου με γυροφέρνει στο ξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου, παρεκκλήσιο της Ενορίας της Αγίας Βαρβάρας στο Καϊμακλί, προάστιο βόρεια της Λευκωσίας προς την πράσινη γραμμή, όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα. Μεμιάς ξεδιπλώνονται μπροστά μου εικόνες από το ποίημα που μάθαμε στο Δημοτικό: «Εις το βουνό ψηλά εκεί, ειν εκκλησιά ερημική. Το σήμαντρο της δεν χτυπά, δεν έχει ψάλτη ούτε παπά…».
Από τα συμφραζόμενα, καταλάβατε ότι το εκκλησάκι είναι ερημωμένο, χωρίς παπά και ψάλτη, χωρίς καμπάνα, χωρίς προσκυνητές και χωρίς τα υπαίθρια πανηγύρια. Γιατί από το 1974, βρίσκεται εγκλωβισμένο στον νοτιοανατολικό, κατεχόμενο κάμπο.
Σε αυτή την άγια γη λοιπόν, ήταν κτισμένα τα χωριά Κάτω και Πάνω Μάντρες και αναπτύχθηκαν δυο συνοικισμοί από την προϊστορική ως τη μεσαιωνική εποχή.
Ωστόσο ο Άγιος Δημήτριος ως χωριό, αναφέρεται ονομαστικά τον 15ο αιώνα. Διαβάζουμε μάλιστα ότι τον Σεπτέμβριο του 1460, ο στρατός των Μαμελούκων, ο οποίος ερχόταν από την Αμμόχωστο με στόχο να πολιορκήσει την Κερύνεια, είχε στήσει το στρατόπεδό του έξω από χωριό.
Επίσης ένας περιηγητής, που επισκέφτηκε την περιοχή το 1760, αναφέρει ότι από τα τείχη της Λευκωσίας, «φαίνονται τα πλησιέστερα χωριά, Καϊμακλί και Παλουριώρισσα, σήμερα προάστια της Λευκωσίας, η Αθαλάσσα και Άγιος Δημήτριος».
Όταν δε ο συνοικισμός εγκαταλείφθηκε, οι κάτοικοι μετακινήθηκαν στον γειτονικό συνοικισμό, δηλαδή στο Μεσοκελεύσι, το σημερινό Καϊμακλί.
Στις Κάτω Μάντρες, έμειναν μόνο βοσκοί. Οι Καϊμακλιώτες κτηνοτρόφοι και γεωργοί, συνέχισαν να διατηρούν τις στάνες και τα βοσκοτόπια τους και να καλλιεργούν τα χωράφια τους έως το 1974.
Το ξωκλήσι που ήταν εγκαταλελειμμένο και ερειπωμένο, ξανακτίστηκε τις αρχές του 20ού αιώνα. Γύρω στο 1950 επεκτάθηκε και προστέθηκε καμπαναριό. Δίπλα στην εκκλησία κτίστηκαν τρία δωμάτια για τους ιερείς και για τη λειτουργία καφενείου στις γιορτές. Με εισφορές των κατοίκων του Καϊμακλιού, μεταφέρθηκε νερό, έγινε δεντροφύτευση του πέριξ της εκκλησίας χώρου και περίφραξη.
Οι Καϊμακλιώτες μαζεύονταν στον Άη Δημήτρη και την Καθαρή Δευτέρα. Εφοδιασμένοι με τα καλάθια με τα σαρακοστιανά, «έκοβαν την μύτη τους» στην εξοχή. Και που καλύτερα από το αγαπημένο τους εξωκλήσι.
ΥΜΝΟΥΣ ΔΟΞΑΣΤΙΚΟΥΣ
Βεβαίως έχω καθαρές εικόνες και από το πανηγύρι ανήμερα της Γιορτής του. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια πριν την εισβολή, όπως μου λένε οι συμμαθήτριές μου, γινόταν μεγάλο πανηγύρι. Η Εκκλησιαστική Επιτροπή της Αγίας Βαρβάρας, μίσθωνε λεωφορεία για την μεταφορά των προσκυνητών.
Δυστυχώς μετά την εισβολή, το Καϊμακλί έχασε τον πνεύμονά του. Έχασε τις στάνες, τα βοσκοτόπια, τα χωράφια και τον Άγιό του.
Γι’ αυτό και η Κοινότητα του Καϊμακλιού καθιέρωσε να γιορτάζει τον Άγιο στις 26 Οκτωβρίου στην εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας.
Το όνομα του Αγίου φέρει και η ομώνυμη οδός που διασχίζει τον σημερινό κυκλικό κόμβο και συνεχίζει έως την βιοτεχνική περιοχή που οδηγεί στο εξωκλήσι.
Ο Δημήτριος γεννήθηκε γύρω στο 280μ.Χ στη Θεσσαλονίκη, από αριστοκρατική οικογένεια, επί αυτοκρατορίας του Μαξιμιανού.
Σε νεαρή ηλικία κατατάχθηκε στον ρωμαϊκό στρατό και στα 22 του, έφτασε στο βαθμό του χιλίαρχου. Φύση φιλομαθής και ερευνητική, αναζητούσε το υψηλό και το αληθινό το οποίο βρήκε στη χριστιανική πίστη.
Έτσι σχημάτισε ένα κύκλο νεαρών μαθητών και τους δίδασκε την Αγία Γραφή στις υπόγειες στοές κοντά στα δημόσια λουτρά της πόλης.
Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας συνάθροισης, οι ειδωλολάτρες τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν ενώπιον του αυτοκράτορα. Όταν ο Μαξιμιανός τού ζήτησε να απαρνηθεί την πίστη του, ο Δημήτριος αρνήθηκε. Μαξιμιανός εξοργισμένος από τη θαρραλέα στάση του αξιωματικού του, διέταξε να τον φυλακίσουν.
Στο μεταξύ, ένας από τους μαθητές του Δημητρίου, ο Νέστορας, παρουσιάστηκε στο στάδιο της Θεσσαλονίκης, όπου ο Μαξιμιανός διοργάνωνε αθλητικούς αγώνες και ζήτησε να αγωνιστεί εξ ονόματος των χριστιανών με τον θηριώδη και ακατανίκητο ειδωλολάτρη παλαιστή Λυαίο. Με την πεποίθηση ότι έχει τη χάρη και τη βοήθεια του Θεού, ο Νέστορας μπήκε στην παλαίστρα και όχι μόνο νίκησε τον Λυαίο, αλλά τον σκότωσε.
Οργισμένος ο Μαξιμιλιανός από την ήττα του εκλεκτού του, διέταξε τον αποκεφαλισμό του Νέστορα και τη θανάτωση του Δημητρίου με λογχισμούς.
Τον έθαψαν στον τόπο του μαρτυρίου του, όπου αργότερα χτίστηκε περικαλλής ναός προς τιμήν του στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Είναι επίσης ο πολιούχος της Πόλης του Θερμαϊκού. Από τον τάφο του ανάβλυζε μύρο, εξού και Μυροβλύτης.
Τώρα, στο ιστορικό εξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου στο Καϊμακλί, τα πουλιά, έχουν αντικαταστήσει τους καλλίφωνους ψάλτες. Τρυπώνουν μέσα από τα σπασμένα παράθυρα και με τα μελωδικά τους τιτιβίσματα, ψάλλουν στον Άγιο ύμνους δοξαστικούς, ενώ ο ήλιος, με τον υπέρλαμπρο δίσκο και τις χρυσές του αχτίνες, φωτίζει τα χαλάσματα και ανάβει κερί στη χάρη του, θυμίαμα στον Ύψιστο για υγεία, λευτεριά και ειρήνη στο νησί.
The post Εις το βουνό ψηλά εκεί…Ο Άη Δημήτρης στα κατεχόμενα της Κύπρου appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.