H «ομοσπονδοποίηση» που προτείνει η Έκθεση Ντράγκι στις δραστηριότητες Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α), ως υποστηρικτική πολιτική της βιομηχανικής αναγέννησης της Ευρώπης, καθιστά την επιστημονική διασπορά της χώρας μας βασικό πυλώνα της εθνικής μας ισχύος. Εφόσον εξασφαλίσουμε τις απαραίτητες όσο και απολύτως εφικτές προϋποθέσεις.
Τι προτείνει η Έκθεση Ντράγκι; την αύξηση των δαπανών σε δραστηριότητες Ε&Α από την ΕΕ, ώστε επαρκείς πόροι να κατευθυνθούν σε ερευνητικές ομάδες χωρών-μελών της ΕΕ που ασχολούνται με αντικείμενα τεχνολογικής αιχμής. Για να ξεφύγει η ΕΕ από την ‘παγίδα της μεσαίας τεχνολογίας’, δηλαδή την ηγεμονία βιομηχανικών κλάδων που είναι σε παρακμή όπως η Γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία που βασίζεται στην μηχανή εσωτερικής καύσης.
Η μετατόπιση σε μια τέτοια ‘ομοσπονδοποίηση’ καθιστά την επαναφορά της επιστημονικής μας διασπορά από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα εφικτή. Η χώρα μας λόγω των διαχρονικών της αδυναμιών – υποχρηματοδοτούμενα και δυσλειτουργικά ΑΕΙ και ισχνή βιομηχανική βάση – έχει διαμορφώσει μια εξαιρετικά προωθημένη επιστημονική ελίτ στις ΗΠΑ. Έρευνα ανέδειξε ότι οι Έλληνες καθηγητές στα κορυφαία 48 πανεπιστήμια των ΗΠΑ είναι δεύτεροι σε απόλυτους αριθμούς και τέσσερις φορές περισσότεροι, σε σχετικούς αριθμούς με τον πληθυσμό της χώρας-προέλευσης, από τους Γερμανούς καθηγητές σε αυτά τα αμερικανικά πανεπιστήμια. Η υπόσχεση της Έκθεσης Ντράγκι είναι ότι η επιστημονική μας διασπορά, επαναπατριζόμενη στην Ευρώπη, θα είναι σε θέση να χρηματοδοτηθεί σε συγκρίσιμη κλίμακα με την οποία χρηματοδοτείτε στις ΗΠΑ.
Τι πρέπει όμως να κάνουμε ώστε να εξασφαλίσουμε – ιδίως αν εκλεγεί Πρόεδρος ο Τράμπ – ότι αυτή η επιστημονική μας διασπορά δεν θα προστρέξει σε χώρες όπως η Γερμανία; Ώστε να δημιουργήσει πλούτο και καινοτομίες σε κρίσιμους τομείς, όπως στην εθνική άμυνα (ενδεικτικά από τους Έλληνες επιστήμονες στην αεροδιαστημική 159 εργάζονται εκτός Ελλάδας και μόνο 57 εντός Ελλάδας), εδώ και όχι μόνο στην υπόλοιπη Ευρώπη; Τρία πράγματα:
1. Δημιουργία ενός Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας όπου θα συμμετέχουν μέλη της επιστημονικής μας διασποράς και παράλληλη αύξηση της εθνικής χρηματοδότησης της έρευνας στο ένα δις ευρώ ετησίως. Έτσι η επιστημονική μας διασπορά θα γνωρίζει ότι θα υπάρχει ένα μίνιμουμ πόρων και αξιοκρατικής διαχείρισης, σε εθνικό επίπεδο, που θα μοχλεύσει την ομοσπονδοποίηση της χρηματοδότησης της Ε&Α.
2. Αποκατάσταση της μεταρρύθμισης Διαμαντοπούλου ώστε η επιστημονική μας διασπορά να συνδιοικεί τα ΑΕΙ μας με τους εξέχοντες εν Ελλάδι συναδέλφους της, και έτσι να εδραιώσει την αξιοκρατία στην επιλογή του πανεπιστημιακού προσωπικού –κάτι που ξέρουμε ότι είναι εφικτό από την σύνθεση των Συμβουλίων Ιδρυμάτων των ΑΕΙ της μεταρρύθμισης Διαμαντοπούλου.
3. Αναθεώρηση του Άρθρου 16 που θα εξασφαλίζει την αυτονομία των δημόσιων ΑΕΙ καταργώντας το στάτους τους ως Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Σημειώνουμε ότι ως ΝΠΔΔ τα ελληνικά ΑΕΙ έχουν απο τους τρεις χαμηλότερους βαθμούς αυτονομίας μεταξύ των ΑΕΙ τριανταπέντε Ευρωπαϊκών κρατών. Έτσι τα Ελληνικά ΑΕΙ ‘κάνουν παρέα’ με τα Τουρκικά και Σερβικά αντί με τα Σκανδιναβικά ΑΕΙ, που το ΠΑΣΟΚ πρότεινε ως πρότυπο διακυβέρνησης στην πολιτική αντιπαράθεση που προκάλεσε η πρόσφατη μεταρρύθμιση Πιερρακάκη. Σχετικώς ο υψηλός βαθμός αυτονομίας θεωρείται, διεθνώς, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την προσέλκυση υψηλού επιπέδου ερευνητικό προσωπικό.
*Ο Αντώνης Καμάρας είναι συνιδρυτής του Greek Diaspora Project του SEESOX και ερευνητικός συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ
*Πηγή: TO ΒΗΜΑ
The post Επιστημονική Διασπορά και Εθνική Ισχύ appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.