Εχει περάσει μια γενιά από τότε που έπεσε το Τείχος, από τότε που έπεσε το καταπιεστικό ανατολικογερμανικό καθεστώς έπειτα από μια ειρηνική επανάσταση των πολιτών της πρώην ΛΔΓ (Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας) το 1989. Ηταν οι ειρηνικοί ανατολικογερμανοί επαναστάτες αυτοί που κατόρθωσαν να υλοποιήσουν την επιταγή του προοιμίου του δυτικογερμανικού Συντάγματος, να επαναφέρουν δηλαδή την ενότητα και την ελευθερία στη Γερμανία μέσα σε μια ενωμένη Ευρώπη.
Κατά τη διάρκεια της ύπαρξής τους η Ανατολική και η Δυτική Γερμανία είχαν δημιουργήσει ξεχωριστές επετείους. Ενώ η ΛΔΓ γιόρταζε κάθε χρόνο στις 7 Οκτωβρίου την ίδρυσή της ως ανεξάρτητο γερμανικό κράτος, το κλίμα στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας ήταν διαφορετικό: με τη 17η Ιουνίου, την ημέρα του λαϊκού ξεσηκωμού στη ΛΔΓ εναντίον του καθεστώτος της το 1953, επελέγη μια επέτειος που θύμιζε συνεχώς την οδύνη της διχοτόμησης.
Με την πτώση του Τείχους τον Νοέμβριο του 1989 και την επανένωση στις 3-10-1990 η επέτειος της θλίψης μετατράπηκε σε επέτειο της χαράς.
Αυτό το συναίσθημα ευφορίας και ευγνωμοσύνης για την ολοκλήρωση της επανένωσης των κρατών βρίσκεται εδώ και αρκετό καιρό ενώπιον μεγάλων προκλήσεων, οι οποίες υπερβαίνουν τα γερμανικά σύνορα και γίνονται αντιληπτές σε παγκόσμια κλίμακα: κλιματική αλλαγή, πολεμικές συρράξεις στον άμεσο περίγυρο, πενιχρή οικονομική ανάπτυξη, μετανάστευση και κοινωνικές αλλαγές, κοινωνική συνοχή και πολωμένο κλίμα διαλόγου. Πέραν αυτού βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τη συστημική αντιπαλότητα των δημοκρατικών και αυταρχικών προτύπων διακυβέρνησης.
Η δική μας ιστορική εμπειρία – η επονομαζόμενη «καμπή» του 1989/90 – μας έδειξε ότι τα αυταρχικά συστήματα αποτυγχάνουν και μπορούν να ηττηθούν από τα δημοκρατικά πρότυπα. Είδαμε ότι η Ιστορία μπορεί τελείως ανέλπιστα και βραχυπρόθεσμα να πορευτεί προς το καλύτερο. Οι προκλήσεις λοιπόν με τις οποίες βρισκόμαστε αντιμέτωποι μπορούν κάλλιστα να αντιμετωπιστούν. Προϋπόθεση για κάτι τέτοιο είναι όμως η δυνατότητα αντίδρασης και η αποτελεσματικότητα των δημοκρατικών κρατικών δομών, η συμμετοχή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και η εκμετάλλευση του καινοτόμου δυναμικού της κοινωνικής οικονομίας, αλλά και η ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών.
Στη δημοκρατία συνυπάρχουν τόσο ο πολιτικός διάλογος όσο και οι πολιτικές αντιπαραθέσεις. Πρέπει όμως να υπάρχει και η ικανότητα αντοχής στις αντιπαραθέσεις. Η επικοινωνία που περιορίζεται μόνο στον δικό μας λόγο και δεν υπερβαίνει τις θέσεις μας περιορίζει τον χώρο για ανταλλαγή επιχειρημάτων και απόψεων και οδηγεί στην πολυθρύλητη πόλωση των κοινωνιών μας.
Το Σύνταγμά μας αποτελεί τη βάση της συμβίωσής μας. Εδώ και 75 χρόνια ο επονομαζόμενος και «βασικός νόμος» διασφαλίζει την ελευθερία και τη δημοκρατία στη Γερμανία. Η πτώση του Τείχους πριν από 35 χρόνια δημιούργησε τη δυνατότητα της επανένωσής μας «με ενότητα, δικαιοσύνη και ελευθερία» (Hoffmann von Fallersleben). Είναι στο χέρι μας – στη Γερμανία και στην Ευρώπη – να συνεχίσουμε αυτή την επιτυχημένη πορεία. Η ματιά στο παρελθόν είναι ενθαρρυντική.
Ο Αντρέας Κιντλ είναι πρεσβευτής της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Ελλάδα