Εδώ και δεκαετίες έχουμε συνηθίσει να λέμε ότι εκτός των γεωγραφικών συνόρων της Ελλάδας «υπάρχει μια ακόμη Ελλάδα», εννοώντας ότι περίπου άλλοι δέκα εκατομμύρια ομοεθνείς μας βιοπορίζονται, δραστηριοποιούνται, και διαβιούν στα πέρατα της οικουμένης.
Πρόκειται για απόδημους Έλληνες που μετανάστευσαν από τα τέλη του 19ου αιώνα, και κυρίως το χρονικό διάστημα μεταξύ 1950-1965, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη.
Ο μεγαλύτερος αριθμός Ελλήνων εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Γερμανία, Ιταλία, Βέλγιο, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Αυστραλία, Αυστρία, Σουηδία, και Ολλανδία.
Πόσοι είναι τελικά οι απόδημοι Έλληνες; Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που διατηρεί η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού, και από έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί από αξιόπιστους οργανισμούς, ξεπερνούν τα δέκα εκατομμύρια.
Να σημειωθεί ότι ως απόδημος ελληνισμός χαρακτηρίζεται το σύνολο των εκπατρισμένων ομοεθνών μας, που μολονότι εγκαταστάθηκε, έστω και με σχετική μονιμότητα, σε διάφορες χώρες, εξακολουθεί να συντηρεί σε ατομικό, ή και σε συλλογικό επίπεδο, τις πολιτιστικές και συναισθηματικές του σχέσεις με τη χώρα της καταγωγής του, με άλλα λόγια την Ελλάδα.
Οι περισσότεροι Έλληνες του εξωτερικού μένουν στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές φθάνουν περίπου τα 2.300.000. Η συστηματική μετανάστευση Ελλήνων προς τις ΗΠΑ είχε αρχίσει κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.
Το 1900 που οι αμερικανικές αρχές κατάργησαν τους περιορισμούς στην είσοδο Ελλήνων μεταναστών, υπήρξε ραγδαία αύξηση εισροής. Έτσι δημιουργήθηκαν ελληνικές γειτονιές, καφενεία και παντοπωλεία, και σταδιακά φτιαχνόταν μια μικρογραφία της Ελλάδας.
Το 1915 κυκλοφόρησε στη Νέα Υόρκη η εφημερίδα «Εθνικός Κήρυξ» που εκδίδεται μέχρι σήμερα, και το 1922 συστάθηκε η μεγαλύτερη και μακροβιότερη ελληνική οργάνωση AHEPA: American Hellenic Educational and Progressive Association.
Οι Έλληνες στη Γερμανία αποτελούν την τέταρτη μεγαλύτερη ομάδα μεταναστών από την Ελλάδα, μετά τους Τούρκους, τους Ιταλούς και τους Πολωνούς. Στα τέλη του 2016 στη Γερμανία ζούσαν 432.760 πολίτες με ελληνική υπηκοότητα.
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η Δυτική Γερμανία άρχισε να καλεί εργατικό δυναμικό για τα εργοστάσιά της, και αρκετοί ήταν εκείνοι που έφυγαν από την Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, και άλλες μεγάλες πόλεις, για να συμβάλουν στην ανασυγκρότηση της κατεστραμμένης από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο χώρα της βόρειας Ευρώπης.
Το 1959 η ελληνική κοινότητα στη Γερμανία αριθμούσε περίπου 85.000 άτομα, ενώ έναν χρόνο αργότερα είχε αυξηθεί στις 260.000. Η τάση αυτή συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια με τους περισσότερους να μένουν μόνιμα εκεί.
Η Κοινοπολιτεία της Αυστραλίας φιλοξενεί μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές κοινότητες σε όλο τον κόσμο, καθώς υπολογίζεται ότι ζουν εδώ περίπου 421.000 συμπατριώτες μας. Οι περισσότεροι ζουν στη Βικτώρια και στη Νέα Νότια Ουαλία. Στη Βικτώρια άρχισαν να εκδίδονται ελληνικές εφημερίδες, και μία από αυτές είναι ο Νέος Κόσμος, που εκδίδεται από το 1957, και από ότι γνωρίζω είναι η μακροβιότερη εφημερίδα του απόδημου Ελληνισμού.
Με βάση την απογραφή του πληθυσμού της Ρωσικής Ομοσπονδίας, πριν από περίπου είκοσι χρόνια, στην αχανή εκείνη χώρα υπήρχαν περίπου 90.000 Έλληνες.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της απογραφής του 2016, στον Καναδά υπάρχουν 271.000 μόνιμοι κάτοικοι ελληνικής καταγωγής. Στον αριθμό αυτό δεν συγκαταλέγονται άτομα ελληνικής καταγωγής που μετανάστευσαν εκεί από περιοχές εκτός Ελλάδας, όπως για παράδειγμα από την Κωνσταντινούπολη, Αίγυπτο και την Βόρεια Ήπειρο.
Εκτός από τις προαναφερθείσες χώρες, απόδημους Έλληνες βρίσκουμε στις ημέρες μας 250.000 περίπου στην Αλβανία, στη Μεγάλη Βρετανία 212.000, στη Νότια Αφρική 120.000, και στο Βέλγιο 35.000.
Δυστυχώς το ελληνικό κράτος τα τελευταία τριάντα χρόνια δεν έχει κάνει κάποια συνολική προσπάθεια καταγραφής του αριθμού των αποδήμων Ελλήνων. Η τελευταία φορά που έγινε κάτι τέτοιο ήταν το 1990-1992. Το 1990 η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού με την «Απογραφή ομογενειακού πληθυσμού», και το 1992 η Διεύθυνση Αποδήμων Ελλήνων του Υπουργείου Εξωτερικών με την έκδοση «Ο Ελληνισμός του Εξωτερικού» παρουσίασαν τα πιο πρόσφατα, επίσημα συγκεντρωτικά στοιχεία. Τα δεδομένα των απογραφών στις διάφορες χώρες, τις γενικές εκτιμήσεις των ελληνικών προξενικών αρχών, και τους υπολογισμούς των ομογενειακών φορέων, οι απόδημοι Έλληνες (το 1992), ήταν μεταξύ 2.700.000 και 4.500.000 ατόμων.
Από τότε βέβαια μέχρι σήμερα έχουν γίνει κοσμογονικές αλλαγές στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρο τον Πλανήτη. Η οικονομική κρίση υποχρέωσε τουλάχιστον 500.000 Ελληνίδες και Έλληνες, κυρίως νέες και νέους, να εγκαταλείψουν την Ελλάδα, και να αναζητήσουν καλύτερη τύχη στο εξωτερικό. Το brain drain έχει στερήσει την Ελλάδα χιλιάδες νέους και νέες πτυχιούχους που θα μπορούσαν να προσφέρουν σημαντικά στο μέλλον της χώρας.
Στην επίσημη αμερικανική απογραφή του 1970 καταγράφηκαν ως Αμερικανοί πολίτες ελληνικής καταγωγής 434.000 άτομα , 177.275 της πρώτης, και 257.296 της δεύτερης γενιάς. Στην απογραφή του 1980, ο αριθμός υπερδιπλασιάστηκε (980.000). Επίσημα στοιχεία για το 1990 ανέβασαν το σύνολο του ελληνοαμερικανικού πληθυσμού γύρω στο ένα εκατομμύριο.
Ωστόσο η Αρχιεπισκοπή Αμερικής, αλλά και ομογενειακές οργανώσεις, θεωρούν ότι ο πραγματικός αριθμός των Ελληνοαμερικανών είναι κατά πολύ μεγαλύτερος.
Δεύτερη χώρα «υποδοχής» Ελλήνων μεταναστών από πληθυσμιακή άποψη, είναι η Αυστραλία, με 421.280 Ελληνο-Αυστραλούς, τους οποίους οι ομογενειακοί υπολογισμοί ανεβάζουν σε 600.000-700.000.
Οι απόδημοι Έλληνες σήμερα
Πόσοι είναι όμως οι απόδημοι Έλληνες σήμερα; Δυστυχώς δεν υπάρχουν συνολικά επίσημα στοιχεία για τους συμπατριώτες μας που ζουν στο εξωτερικό στις ημέρες μας, παρά μόνο κάποιες αναφορές για ορισμένες χώρες.
Σύμφωνα με άρθρο του Γ. Βαϊλάκη «Αμερικανοί από ελληνική γενιά», Ιανουάριος 2022, στις Η.Π.Α. ζουν περίπου 3.000.000 πολίτες ελληνικής καταγωγής. Πάντως μόνο 312.000 (ποσοστό 27% από αυτούς), μιλάνε την ελληνική γλώσσα, κάτι που οφείλεται στην αφομοίωση των νεότερων γενεών.
Στην Αίγυπτο, σύμφωνα με εκτίμηση του Αντιπροέδρου της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξάνδρειας Ανδρέα Βαφειάδη, ζουν μόλις 9.000 άτομα με ελληνική υπηκοότητα, από τα οποία 300 ζουν στην Αλεξάνδρεια. Το 1940 η ελληνική κοινότητα στην Αίγυπτο αριθμούσε 240.000 άτομα.
Στην Αυστραλία η απογραφή του 2016 κατέγραψε 397.431 άτομα ελληνικής καταγωγής. Από τις πολιτείες της Αυστραλίας οι περισσότεροι ομογενείς ζουν στη Βικτώρια (110.707), ενώ μόνο στη Μελβούρνη ζουν 173.598 απόδημοι Έλληνες, σύμφωνα με στοιχεία που έχει δώσει στη δημοσιότητα ο Γιώργος Βαϊλάκης στη μελέτη του «Ομογένεια στην Αυστραλία», Οικονομική Επιθεώρηση, Φεβρουάριος 2022.
Είναι αξιοσημείωτο ότι στην Αυστραλία ο αριθμός των Ελλήνων γερουσιαστών και βουλευτών (πολιτειακών και ομοσπονδιακών), είναι κατά πολύ ανώτερος από αντίστοιχους αριθμούς άλλων εθνοτήτων με μεγαλύτερο πληθυσμό, (π.χ. οι Ιταλοί).
Σύμφωνα με μελέτη του Ι. Κ. Χασιώτη, οι Έλληνες απόδημοι προέρχονταν από μια χώρα μικρή και φτωχή. Όταν μετανάστευαν σε άλλες χώρες, για να επιβιώσουν έπρεπε μόνοι τους να το καταφέρουν, συχνά σε δυσάρεστες καταστάσεις στις χώρες υποδοχής, εξαιτίας θρησκευτικών, κοινωνικών ή και φυλετικών ακόμα προκαταλήψεων από τις κυρίαρχες εθνικές ομάδες σε βάρος τους.
The post Οι Έλληνες που ζουν εκτός Ελλάδας-Μια συνοπτική αναφορά appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.