Ο καθηγητής Αθανάσιος Χριστόπουλος, Πρύτανης της Σχολής Φαρμακευτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Monash, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας σημαντικής ανακάλυψης που υπόσχεται να φέρει ριζικές αλλαγές στη θεραπεία της σχιζοφρένειας.
Με αφορμή την πρόσφατη έγκριση του φαρμάκου Cobenfy από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), ο καθηγητής Χριστόπουλος μίλησε στον «Νέο Κόσμο», για το πώς το νέο φάρμακο μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη ζωή των ασθενών.
ΜΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ
Αυτό που κάνει το Cobenfy να ξεχωρίζει από τα προηγούμενα αντιψυχωσικά φάρμακα είναι η εντελώς καινοτόμος προσέγγισή του στη θεραπεία της σχιζοφρένειας. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά αντιψυχωσικά, τα οποία χρησιμοποιούνται από τη δεκαετία του 1950 και δρουν κυρίως μπλοκάροντας τους υποδοχείς ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, το Cobenfy στοχεύει σε μια διαφορετική χημική ουσία του εγκεφάλου.
«Είναι το πρώτο αντιψυχωσικό φάρμακο με εντελώς διαφορετικό μηχανισμό δράσης σε σύγκριση με όλα τα προηγούμενα φάρμακα που είχαν αναπτυχθεί μέχρι τώρα», εξηγεί ο Καθηγητής Χριστόπουλος. «Όλα τα αντιψυχωσικά μέχρι σήμερα δρουν σε μια χημική ουσία του εγκεφάλου που ονομάζεται ντοπαμίνη και την μπλοκάρουν. Αυτό το φάρμακο όμως λειτουργεί σε μια εντελώς διαφορετική χημική ουσία στον εγκέφαλο.»
Ο Καθηγητής Χριστόπουλος τονίζει επίσης ότι το Cobenfy έχει λιγότερες και πιο ήπιες παρενέργειες σε σχέση με τα υπάρχοντα φάρμακα. «Είναι πιο καθαρό», αναφέρει. «Έχει διαφορετικό προφίλ παρενεργειών που δεν είναι τόσο σοβαρές όσο στα υπάρχοντα φάρμακα.»
Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά αντιψυχωσικά, τα οποία μπλοκάρουν την ντοπαμίνη, το Cobenfy στοχεύει σε μια διαφορετική χημική ουσία του εγκεφάλου. Φωτογραφία: Pixabay
ΕΛΠΙΔΑ ΣΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ
Ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά του Cobenfy είναι η δυνατότητά του να βοηθήσει τα άτομα με σχιζοφρένεια που δεν ανταποκρίνονται σε καμία υπάρχουσα φαρμακευτική αγωγή. «Περίπου το 30% των ατόμων με σχιζοφρένεια δεν ανταποκρίνονται σε κανένα φάρμακο», σημειώνει ο Καθηγητής Χριστόπουλος. «Τώρα τουλάχιστον έχουμε έναν νέο τύπο φαρμάκου που αυτοί οι άνθρωποι που δεν ανταποκρίνονται μπορούν να δοκιμάσουν.»
Η υπόσχεση του Cobenfy όμως δεν σταματά εκεί. Σύμφωνα με τον Καθηγητή Χριστόπουλο, το φάρμακο έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει και άλλα συμπτώματα πέρα από την ψύχωση, κάτι που τα υπάρχοντα φάρμακα δεν μπορούν να κάνουν αποτελεσματικά. «Η σχιζοφρένεια δεν είναι μόνο ψύχωση – έχει και άλλα συμπτώματα. Πολλοί άνθρωποι βιώνουν συναισθηματική απομόνωση. Πολλοί έχουν προβλήματα μνήμης. Τα υπάρχοντα φάρμακα δεν τα αντιμετωπίζουν αυτά. Το Cobenfy έχει τη δυνατότητα να τα θεραπεύσει.»
Ο Καθηγητής Χριστόπουλος θεωρεί ότι είναι ακόμα νωρίς για να γνωρίζουμε αν το Cobenfy θα χρησιμοποιηθεί κυρίως ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμό με άλλα αντιψυχωσικά φάρμακα.
«Αυτό που θα δούμε είναι και τα δύο», εξηγεί. «Οι γιατροί θα το δοκιμάσουν αρχικά μόνο του, αλλά πιστεύω πως στο μέλλον θα το δούμε να συνδυάζεται με άλλα φάρμακα, μειώνοντας τη δόση των παλαιότερων φαρμάκων ώστε να περιοριστούν οι παρενέργειες.»
ΜΙΑ ΜΑΚΡΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΜΕ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ
Η πορεία για την ανάπτυξη του Cobenfy ήταν μακρά και γεμάτη προκλήσεις, απαιτώντας σχεδόν 30 χρόνια συνεργασίας μεταξύ ακαδημαϊκών και της φαρμακευτικής βιομηχανίας. Αρχικά ανακαλύφθηκε ως θεραπεία για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, αλλά οι κλινικές δοκιμές δεν έδειξαν σημαντικά αποτελέσματα στους ασθενείς. Ωστόσο, ορισμένοι από αυτούς που παρουσίαζαν ψυχωτικά συμπτώματα είδαν βελτίωση, γεγονός που ενέπνευσε την ιδέα να δοκιμαστεί το φάρμακο για τη σχιζοφρένεια.
Το να πεισθούν οι ενδιαφερόμενοι να επενδύσουν σε ένα φάρμακο που είχε ήδη αποτύχει σε έναν τομέα δεν ήταν εύκολο. «Η πρώτη πρόκληση ήταν να πείσουμε τους ανθρώπους ότι αυτή η διαφορετική υπόθεση – ότι μπορούμε να στοχεύσουμε διαφορετικές χημικές ουσίες και πρωτεΐνες στον εγκέφαλο – θα μπορούσε να λειτουργήσει για τη σχιζοφρένεια», αναφέρει ο Καθηγητής Χριστόπουλος. «Πολλοί δεν το πίστευαν.»
Ένα ακόμη εμπόδιο ήταν η αναδιαμόρφωση του φαρμάκου. «Στην πραγματικότητα, είναι ένας συνδυασμός δύο φαρμάκων», εξηγεί ο Καθηγητής Χριστόπουλος. «Το ένα το κοιτάξαμε για το Αλτσχάιμερ, αλλά προσθέσαμε κι ένα άλλο για να μειώσουμε τις παρενέργειες. Αυτή, λοιπόν, ήταν η δεύτερη πρόκληση – η αναδιαμόρφωση.»
ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Αν και η έγκριση του Cobenfy αποτελεί σημαντικό ορόσημο, ο Καθηγητής Χριστόπουλος τονίζει ότι η έρευνα δεν σταματά εδώ. «Το Cobenfy επιβεβαιώνει κλινικά ότι οι πρωτεΐνες του εγκεφάλου και οι χημικές ουσίες που μελετούμε έχουν επίδραση στη σχιζοφρένεια. Ωστόσο, αυτές οι πρωτεΐνες παίζουν ρόλο στη θεραπεία άλλων ασθενειών, όπως το Αλτσχάιμερ, η νόσος του Πάρκινσον, ακόμη και ο πόνος», εξηγεί ο Καθηγητής Χριστόπουλος. «Επεκτείνουμε την έρευνά μας για να δούμε πώς μπορούμε να αναπτύξουμε ακόμη πιο καθαρά, πιο επιλεκτικά φάρμακα για ένα ευρύτερο φάσμα παθήσεων,» σημειώνει.
ΝΕΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ
Για όσους ζουν με σχιζοφρένεια, η έγκριση του Cobenfy σηματοδοτεί μια νέα εποχή. «Τα αντιψυχωσικά φάρμακα υπάρχουν από τη δεκαετία του 1950, αλλά ήταν κυρίως ίδιας κατηγορίας με μικρές παραλλαγές», εξηγεί ο Καθηγητής Χριστόπουλος. «Το Cobenfy είναι ένα εντελώς νέο είδος φαρμάκου που θα βοηθήσει τους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στα υπάρχοντα αντιψυχωσικά.»
Όσον αφορά το μέλλον, ο Καθηγητής Χριστόπουλος είναι αισιόδοξος. «Αυτό είναι μόνο η αρχή», δηλώνει, προβλέποντας ένα μέλλον όπου πιο αποτελεσματικές, στοχευμένες θεραπείες που θα καλύψουν τις ανάγκες ασθενών με διάφορες ψυχικές διαταραχές θα γίνουν πραγματικότητα. Προς το παρόν, το Cobenfy ανοίγει νέους ορίζοντες, όχι μόνο σε όσους ζουν με σχιζοφρένεια αλλά και στην ευρύτερη επιστημονική κοινότητα που ερευνά νευρολογικές και ψυχιατρικές διαταραχές.
The post Ο καθηγητής Αθανάσιος Χριστόπουλος, στο επίκεντρο μιας επαναστατικής θεραπείας για τη σχιζοφρένεια appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.