Τις τελευταίες εβδομάδες, το διεθνές εμπόριο νιώθει τους τριγμούς της εκλογής Τραμπ και της – μάλλον όχι ασύνδετης – κλιμάκωσης του πολέμου στην Ουκρανία.
Την ίδια στιγμή, η Μέση Ανατολή βράζει χωρίς να διαφαίνεται προοπτική επίλυσης της κρίσης, ενώ οι μεγάλες οικονομικές δυνάμεις της Ευρώπης χωλαίνουν.
Σε μια διεθνή συγκυρία που χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητες, η δουλειά του Κώστα Φραγκογιάννη, υφυπουργού Εξωτερικών, αρμόδιου σε θέματα Οικονομικής Διπλωματίας και Εξωστρέφειας, περιπλέκεται.
Μιλώντας στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο», θέτει τον στόχο για τις εξαγωγές στο 60% του ΑΕΠ και εμφανίζεται αισιόδοξος για την επίτευξή του μέχρι το 2027.
Πόσο ανησυχεί την Ελλάδα μια ενδεχόμενη επιβολή δασμών από τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ;
Η προοπτική ριζικής αναθεώρησης της δασμολογικής πολιτικής των ΗΠΑ αυξάνει τη διεθνή ανησυχία σε μία ομολογουμένως δύσκολη χρονική περίοδο για το διεθνές εμπόριο. Γεωπολιτικές εντάσεις, διατάραξη εφοδιαστικών αλυσίδων και τάσεις κατακερματισμού συνέβαλαν στην υποχώρηση του όγκου του κατά 3% το 2023.
Η αναγκαία τονωτική ένεση στο διεθνές εμπόριο μπορεί να επέλθει μέσα από την προώθηση της οικονομικής ολοκλήρωσης σε περιφερειακό επίπεδο, την ενίσχυση των πολυμερών εμπορικών διαπραγματεύσεων και την παροχή κατάλληλων οικονομικών κινήτρων.
Σε επίπεδο διμερών σχέσεων Ελλάδας – ΗΠΑ, το 2023 το εμπορικό ισοζύγιο ήταν εκ νέου πλεονασματικό για τη χώρα μας· οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε περίπου €2,1 δισ., ενώ οι εισαγωγές από τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 56%, διαμορφούμενες σε περίπου €1,5 δισ.
Τα πετρελαιοειδή, οι μηχανές και οι συσκευές παίρνουν τη μερίδα του λέοντος τόσο στις εξαγωγές όσο και στις εισαγωγές. Βεβαίως, δασμολογικά εμπόδια πρόσβασης ελληνικών προϊόντων στην αγορά των ΗΠΑ υφίστανται ήδη και αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ.
Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας είναι το μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Θα μπορέσουμε να το μετριάσουμε με αύξηση των εξαγωγών;
Οι επιδόσεις των ελληνικών εξαγωγών παραμένουν εντυπωσιακές τα τελευταία έτη και συνιστούν επιβράβευση μιας συλλογικής, συστηματικής και πολυεπίπεδης προσπάθειας. Ετσι, παρά τις διεθνείς προκλήσεις, το 2023 οι ελληνικές εξαγωγές επέδειξαν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, ενώ βελτιώθηκε η εικόνα του εμπορικού ισοζυγίου. Τη φετινή χρονιά, από τα στοιχεία που δημοσιεύει η ΕΛΣΤΑΤ για το εννεάμηνο, παρατηρούμε αύξηση των εξαγωγών σε τρίτες χώρες και μείωση στις χώρες της ΕΕ.
Η ενίσχυση της διεθνούς εικόνας της χώρας μας, με κορυφαία την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, καθώς και οι σχεδιαζόμενες επενδύσεις, με έμφαση στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, δημιουργούν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για το ελληνικό επιχειρείν.
Στο πλαίσιο της πολιτικής εξωστρέφειας αναλαμβάνουμε συντονισμένες δράσεις από κοινού ο δημόσιος τομέας και η επιχειρηματική κοινότητα, οι οποίες συνοψίζονται στο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Εξωστρέφειας (ΕΣΣΕ). Το ΕΣΣΕ αναδεικνύει τον καθοριστικό ρόλο της διμερούς και πολυμερούς οικονομικής συνεργασίας αφενός για την περαιτέρω εδραίωση της χώρας μας σε παραδοσιακούς εμπορικούς εταίρους και αφετέρου για την προσέγγιση νέων αναδυόμενων αγορών σε Υποσαχάρια Αφρική, Νοτιοανατολική Ασία, Κεντρική και Λατινική Αμερική.
Στόχος μας είναι η αύξηση των εξαγωγών της χώρας στο 60% του ΑΕΠ έως το 2027 τόσο σε προϊόντα όσο και σε υπηρεσίες.
[Σημείωση συντάκτη: Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών ανήλθαν αθροιστικά σε 98,4 δισ. ευρώ το 2023, ποσό που αντιστοιχεί στο 44% του ΑΕΠ. Με έναν ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 2%, το 60% του ΑΕΠ του 2027 θα αντιστοιχεί σε περίπου 146 δισ. ευρώ, δηλαδή θα πρέπει οι εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών να αυξηθούν κατά 50% στο πέρας της τετραετίας.]
Μετά την κρίση, η Ελλάδα προσπαθεί εκ νέου να χτίσει ισχυρές οικονομικές συνεργασίες στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ποιος ο ρόλος της χώρας μας στα μεγάλα έργα της «γειτονιάς» μας;
Το στοίχημα για την Ελλάδα
είναι να αποτελέσει πυλώνα σταθερότητας και ανάπτυξης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και, με συνέργειες και επενδύσεις, να εδραιωθεί ως ενεργειακός και επιχειρηματικός κόμβος στην περιοχή.
Η αναβάθμιση του ρόλου της χώρας μας στον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης σηματοδοτείται από σειρά έργων που σχετίζονται με τις υποδομές φυσικού αερίου, υδρογόνου, ηλεκτρικής ενέργειας και εξασφαλίζουν διαφοροποίηση πηγών, διαδρομών και παροχών. Ενδεικτικά αναφέρω τη συμμετοχή μας στον Κάθετο Διάδρομο, τον Διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας – Βουλγαρίας και τις Πλωτές Μονάδες Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης Φυσικού Αερίου, καθώς και τις συνεργασίες μας με χώρες της Μεσογείου στην ανάπτυξη διασυνδετήριων αγωγών πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας.
Για την προώθηση της επιχειρηματικότητας συμμετέχουμε σε σημαντικές διεθνείς πρωτοβουλίες διασυνδεσιμότητας, όπως ο οικονομικός διάδρομος που θα συνδέει Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Ινδία (IMEC) μέσω ναυτιλιακών λιμένων και σιδηροδρομικών δικτύων. Τα ελληνικά λιμάνια του Πειραιά, της Καβάλας, της Αλεξανδρούπολης κατέχουν στρατηγική θέση και λειτουργούν ως περιφερειακά κέντρα εξέχουσας σημασίας για τις μεταφορές από την Ασία προς την Ευρώπη.
Παράλληλα συμμετέχουμε σε πρωτοβουλίες που προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη στην περιοχή, όπως η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Μακροπεριφέρεια Αδριατικής και Ιονίου (EUSAIR) και η Πρωτοβουλία Αδριατικής και Ιονίου (ΠΑΙ). Καθώς εφέτος έχουμε αναλάβει την προεδρία των δύο πρωτοβουλιών, είναι στο χέρι μας να προωθήσουμε συνέργειες για τη γαλάζια οικονομία, την προστασία του περιβάλλοντος, την αναβάθμιση των υποδομών.
Πώς μεταβάλλονται οι οικονομικές μας σχέσεις με χώρες εκτός Δύσης σε μια εποχή πόλωσης και εντάσεων στο διεθνές επίπεδο; Τις επηρεάζει η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση;
Σε μια εποχή γεωπολιτικών προκλήσεων
είναι αναγκαίο να θυμόμαστε ότι η ισχύς προκύπτει από την ένωση. Παρά τις όποιες διάφορες, οι στρατηγικοί στόχοι των 27 κρατών – μελών είναι κοινοί: ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, διαφύλαξη της οικονομικής ασφάλειας.
Χάρη σε ένα τεράστιο πλέγμα42 εμπορικών συμφωνιών με 74 εταίρους, που έχει δημιουργήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση, το 2023 η αξία του ευρωπαϊκού εμπορίου υπερέβη τα€2,3 τρισ. Η εφαρμογή αυτής της εμπορικής πολιτικής ωφελεί τόσο τους καταναλωτές όσο και τις επιχειρήσεις, κυρίως τις 680.000 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της Ενωσης.
Τα επόμενα αναγκαία βήματα περιγράφονται από την έκθεση του Μάριο Ντράγκι: επενδύσεις σε καινοτομία, ψηφιακή μετάβαση και εκπαίδευση, δομικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της παραγωγικότητας και διατήρηση του κοινωνικού κράτους.
Στο ίδιο πλαίσιο, η Ελλάδα συντονίζει τον βηματισμό της με τους εταίρους της και προωθεί και τη Στρατηγική Global Gateway. Η πρωτοβουλία στοχεύει στην υλοποίηση επενδύσεων σε κρίσιμους τομείς, όπως κλίμα, ενέργεια, υγεία, παιδεία, και έρευνα, σε περιοχέςτης Αφρικής, των Δυτικών Βαλκανίων, της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής. Τον Νοέμβριο του 2023 οργανώσαμε την πρώτη ενημερωτική ημερίδα και θα πραγματοποιήσουμε μία δεύτερη στις 28 Ιανουαρίου 2025.