O Ταράς Γριγόροβιτς Σεβτσένκο (1814-1861), γεννημένος στην περιοχή του Κιέβου, ήταν ποιητής – και σήμερα είναι ο εθνικός ποιητής της Ουκρανίας. Στη Μάνδρα Αττικής υπάρχει ένα μνημείο αφιερωμένο σ’ αυτόν. Στο μνημείο αυτό, μέλη της ουκρανικής κοινότητας στην περιοχή, κυρίως γυναίκες και παιδιά, πήγαν το Σάββατο, 23 Νοεμβρίου, να καταθέσουν στεφάνι ενθυμούμενοι την οδυνηρή μνήμη του Χολοντομόρ.
Τι σημαίνει Χολοντομόρ; Είναι σύνθετη λέξη από το «χολόντ» που σημαίνει λιμός και το «μορίτι» που σημαίνει βίαιος θάνατος. Χολοντομόρ ήταν η συστηματική εξόντωση των αγροτικών πληθυσμών της Ουκρανίας, τον χειμώνα του 1932-33, από πείνα, στην οποία τους υπέβαλε εξαναγκαστικά το σταλινικό καθεστώς. Το τι ακριβώς συνέβη τότε το περιγράφει η Αν Αλμπομ στο απολύτως τεκμηριωμένο βιβλίο της «Ο κόκκινος λιμός» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Με την άνοδο του Στάλιν, η οικονομική πολιτική της Σοβιετικής Ενωσης προέβλεπε κολεκτιβοποίηση της γης, αφαίρεση δηλαδή της ατομικής ιδιοκτησίας από τους μικροϊδιοκτήτες και δημιουργία μεγάλων κρατικών αγροκτημάτων, προκειμένου να απελευθερωθούν εργατικά χέρια για τις βιομηχανίες. Η άρνηση των κουλάκων να αφήσουν την περιουσία τους για να γίνουν βιομηχανικοί εργάτες στις πόλεις έκανε τον Στάλιν να αποφασίσει βίαιη κολεκτιβοποίηση. Διέταξε κατασχέσεις της σοδειάς τους, των ζώων τους, ακόμα και των σπόρων για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο.
«Τους σκότωναν με όπλο την πείνα [σε μια γη] όπου μπήγεις ένα κομμάτι ξύλο στο έδαφος και φυτρώνει δέντρο. Και όμως, πέθαιναν, ξεψυχούσαν σαν τα ζώα. Τους τα πήραν όλα, μέχρι και τον τελευταίο σπόρο», περιγράφει η κάτοχος Νομπέλ Λογοτεχνίας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς. Το αποτέλεσμα ήταν τρομερό. 3,3 μέχρι 7,5 εκατομμύρια νεκροί. Εκατομμύρια εκτοπισμένοι στα γκουλάγκ. Και απόλυτη καταστροφή της Ουκρανίας. Ενας ανθρωπιστικός όλεθρος.
Η αξία της μνήμης εκείνου του εγκλήματος έχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα, που η Ρωσία του Πούτιν συνεχίζει το αδυσώπητο κυνήγι του Ουκρανού, επενδύοντας, όπως όλα δείχνουν, σε ένα μεγαλοϊδεατικό εθνικιστικό όνειρο που υπερβαίνει τη σύρραξη. Αντιθέτως, η υπενθύμιση του εγκλήματος του Χολοντομόρ από τους Ουκρανούς επαναφέρει την αξία της μνήμης, τη σημασία της αντίστασης σε ολοκληρωτικές ιδεολογίες και στα οράματά τους και την απόφαση ενός λαού να πορευτεί στον δρόμο της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας.
Στην Ελλάδα, όμως, υπάρχει ένα κομματικό ιερατείο το οποίο έχει αποφασίσει να υποστηρίξει το ολοκληρωτικό όραμα του Πούτιν. Είναι το ΚΚΕ. Γι’ αυτό και τα μέλη της ουκρανικής κοινότητας που επιχείρησαν στη Μάνδρα να θυμηθούν το έγκλημα του σταλινισμού κατά των προγόνων τους παρεμποδίστηκαν βίαια από στελέχη και μέλη αυτού του κόμματος, που φαίνεται να θεωρεί τον εαυτό του θεματοφύλακα της κληρονομιάς του Στάλιν – και αντικειμενικά των ολοκληρωτικών επιγόνων του, και του Πούτιν.
Το θέμα είναι ιδιαίτερα σοβαρό, επειδή η άσκηση βίας εις βάρος μιας ομάδας Ουκρανών που τιμούν τους νεκρούς τους από τα μέλη ενός κοινοβουλευτικού κόμματος (έστω κι αν τελικός στόχος του είναι η κατάργηση του δημοκρατικού πολιτεύματος) αντιβαίνει στους κανόνες του κράτους δικαίου. Και θα περίμενε κανείς απάντηση σε αυτή τη συμπεριφορά από το συντεταγμένο κράτος. Σκέφτομαι μόνο τι θα είχε συμβεί αν ό,τι έκαναν οι συντεταγμένες δυνάμεις στη Μάνδρα το έκαναν χρυσαυγίτες εναντίον οποιωνδήποτε.
Εκτός αν το πάρουμε απόφαση ότι στο όνομα των λαϊκών δικαίων, που ισχυρίζεται το ΚΚΕ ότι εκπροσωπεί, τα μέλη του έχουν δικαίωμα να δέρνουν ανενόχλητα όσους θεωρούν εχθρούς του λαού. Δεν το ήξερα ότι στη δημοκρατική Ελλάδα οι οπαδοί του σταλινισμού (και κρυφοί θαυμαστές του Πούτιν) έχουν ασυλία έναντι του νόμου.