Διάβαζα προχθές στα «ΝΕΑ» ότι στη Γερμανία, 100.000 νέοι 11 έως 20 ετών που ψήφισαν για τη λέξη της χρονιάς (και που αφορά, βέβαια, στη δική τους γενιά) επέλεξαν την «αύρα». Οχι όμως όπως την ξέραμε εμείς, ως μία αίσθηση, μια ατμόσφαιρα που δημιουργεί κάποιος. Είναι κάτι μετρήσιμο – στο
TikTok, λένε, τη μετράνε με πόντους – και αποτυπώνει την καλή εντύπωση που δημιουργεί το άτομο στους άλλους. Στην πραγματικότητα, περιγράφει την cool συμπεριφορά. Και δεν θέλω τώρα να αναφέρω τι σημαίνει cool ή αν, τέλος πάντων, σημαίνει αυτό που λένε τα λεξικά. Το cool σήμερα είναι μια λέξη πασπαρτού που πρέπει να μάθεις αν θέλεις να συνεννοηθείς με νεότερους. Και που, προσωπικά, την αφομοίωσα όπως άλλωστε και τη λέξη gringe. Τι; Μπρίκια κολλάμε;
Πόσο ξεπερασμένο, αραχνιασμένο, γραφικό φαίνεται αυτό το «μπρίκια κολλάμε;» δίπλα στις καινούργιες λέξεις. Πόσο μπανάλ μού ακούγεται σήμερα η λέξη «μπανάλ» και πόσο ντεμοντέ το «ντεμοντέ». Κι αυτή ακριβώς είναι η μαγεία, η γοητεία της γλώσσας. Οτι έχει κινητικότητα. Αλλάζει, διαμορφώνεται, σπάει καλούπια, ακυρώνει κανόνες, προσαρμόζεται σε κάθε εποχή, δημιουργεί νεολογισμούς άλλους βραχείας και άλλους πολύ μακράς διάρκειας.
Και έτσι, εμπλουτίζεται. Γιατί στο τέλος, πριν αλλάξει κι αυτή εποχή, πετάει τις περιττές και ενσωματώνει τις απαραίτητες νέες λέξεις και εκφράσεις.
Νομίζω ότι αν ακούσω ένα στιγμιότυπο με δύο ανθρώπους που μιλάνε, πριν καν δω εικόνα, μπορώ να προσδιορίσω εποχή. Ειδικά αν χρησιμοποιούν κάποιες χαρακτηριστικές λέξεις όπως «το δίχως άλλο» αντί για «οπωσδήποτε» ή το «ανταμώνω» αντί για «συναντώ». Και δεν είναι μόνο αυτές καθαυτές οι λέξεις. Είναι το ύφος της γλώσσας, το ποστάρισμα της φωνής, η χρήση του πληθυντικού. Παλιά μιλούσαν κάπως πιο συνεσταλμένα, όπως πόζαραν και στις φωτογραφίες, γιατί και η κουβέντα ήταν ένα είδος έκθεσης. Και την έκθεση, τότε, οι άνθρωποι την απέφευγαν ενώ, σήμερα, είναι ζητούμενο. Οι «νέες» λέξεις «πλάθονται» στα σόσιαλ μίντια γι’ αυτό και πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο αποκωδικοποιημένες.
Κάθε τόσο ρωτάω τις (πολύ) νεότερες φίλες μου να μου εξηγήσουν τι είναι αυτά που ακούω και διαβάζω. Ετσι έμαθα τι είναι αυτό το POV που βλέπω στα βιντεάκια στο Διαδίκτυο. (Ναι, ξέρω, δεν τα λένε βιντεάκια, reels τα λένε). Προκύπτει από το Point Of View αλλά δεν μου λέει τίποτα. Αντίθετα με ενθουσιάζει το FOMO εκ του Fear Of Missing Out. Που περιγράφει αυτήν την αγωνία μήπως και βρεθείς εκτός φάσης, μήπως και δεν δώσεις το παρών σε κάτι που θεωρείται φασέικο. (Σαν να ακούω τώρα το τηλέφωνο να χτυπάει και κάποιοι φίλοι να με ρωτάνε τι σημαίνει «φασέικο»).
Αυτό που με ξετρελαίνει όμως είναι οι νέες λέξεις που περιγράφουν τις ερωτικές προτιμήσεις. Είδα κι έπαθα να μάθω το sapiosexual που αναφέρεται στο άτομο που γοητεύεται από τις γνώσεις, τη σοφία κάποιου. Και τώρα μαθαίνω το bromosexual. Που σημαίνει τον στρέιτ άνδρα που έχει όμως σεξουαλική επαφή και με κάποιον φίλο του. Εκ του bromance που προκύπτει από το bro και το romance. Δηλαδή το «ρομάντσο» μεταξύ δύο «bro». Τελικά νομίζω ότι δεν υπάρχει χάσμα γενεών. Χάσμα λέξεων υπάρχει.