Στην αρχή του 2025 θα είναι η προεδρική εκλογή. Προς το τέλος θα είναι η συνταγματική αναθεώρηση. Και στο ενδιάμεσο, εκτός από αυτά τα δύο κεντρικά ορόσημα του νέου έτους, θα υπάρξει μια σειρά από άλλα, τουλάχιστον πέντε, «εμβληματικά» κεφάλαια. Πρόκειται για πεδία που θα ρίξουν στα χαρακώματα την κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση, με δύσκολα προβλέψιμη κατάληξη – με σκληρή σύγκρουση ή με προοπτική εκεχειρίας; Δεδομένου ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν σκοπεύουν να χαρίσουν «ατζέντες» ο ένας στον άλλον, εκεί θα δοκιμαστούν οι σχέσεις ΝΔ – ΠΑΣΟΚ και η επίτευξη ή μη του στόχου τους να διευρύνουν την απήχησή τους σε ευρύτερα ακροατήρια.
1
Για την Προεδρία ο Μητσοτάκης κρατά κλειστά χαρτιά. Κυρίαρχη εκτίμηση είναι ότι ο ίδιος θα ανοίξει επίσημα τη συζήτηση μετά τις 20 Ιανουαρίου. Αμέσως θα φανεί εάν θα έχει οδηγηθεί σε «ασφαλή» κίνηση (περιχαράκωσης της ΝΔ) ή, το πιθανότερο, όπως εκτιμάται, εάν θα σημάνει την αναζήτηση συναίνεσης. Το θέμα άλλωστε είναι απαιτητικό αρχικά για τον Πρωθυπουργό, αλλά όχι μόνο για εκείνον. Συμβολισμοί και μηνύματα θα υπάρξουν και μέσα από τη στάση του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ, ιδίως στις περιπτώσεις που προταθεί είτε ξανά η νυν Πρόεδρος είτε νέο πρόσωπο, αλλά και πάλι χωρίς να σπάσει η πολιτική παράδοση μιας υποψηφιότητας από αντίπαλο στο κυβερνών κόμμα στρατόπεδο.
2
Η συνταγματική αναθεώρηση επιφυλάσσει ακόμα περισσότερα τεστ αντιθέσεων ή σύμπλευσης. Η εκκίνηση της διαδικασίας από το φθινόπωρο του 2025 συζητήθηκε και στη συνάντηση Μητσοτάκη – Ανδρουλάκη. Εκεί διαμορφώνονται σημεία στα οποία η σύγκλιση ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έρχεται πιο κοντά, όπως τα ζητήματα της Δικαιοσύνης. Δεν λείπουν εκείνα στα οποία η συμφωνία μοιάζει δυσκολότερη, όπως το άρθρο 16, και άλλα για τα οποία υπάρχει δεδομένη αντίθεση, όπως οι σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους, τις οποίες ο Μητσοτάκης θέλει να αφήσει εκτός, ενώ ο Ανδρουλάκης δηλώνει υπέρ του διαχωρισμού.
3
Θέμα του πρώτου εξαμήνου του 2025 είναι και η επέκταση της επιστολικής ψήφου στις εθνικές εκλογές για τους εκτός επικράτειας εκλογείς. Για την εξασφάλιση των αναγκαίων 200 ψήφων προεξοφλείται (πιεστικό) κλείσιμο ματιού του Μητσοτάκη στον Ανδρουλάκη, με το – επί της αρχής θετικό – ΠΑΣΟΚ να περιμένει τη συγκεκριμένη πρόταση. Και ενδεχομένως να θέτει, αν το κρίνει αναγκαίο, τους δικούς του όρους.
4
Στο κεφάλαιο ΕΣΥ προδιαγράφεται συνέχεια στα μπρα ντε φερ, αν και μένει να φανεί κατά πόσο το ΠΑΣΟΚ θα διακρίνει σημεία στα οποία θα μπορεί να πει και «παραγωγικά “ναι”» – σύμφωνα με την ορολογία του Ανδρουλάκη. Για την κυβέρνηση η αλλαγή εικόνας στο ΕΣΥ είναι στοίχημα τετραετίας, για το ΠΑΣΟΚ «η ψυχή της παράταξης». Το υπουργείο Υγείας είναι στην πρώτη πεντάδα των υπουργείων με τις περισσότερες «εμβληματικές πολιτικές» για το 2025 – συνολικά 34 (για την ολική αναμόρφωση του συστήματος εφημεριών και το πρόβλημα αναμονών στα Επείγοντα, την εφαρμογή του προσωπικού γιατρού, τη δωρεάν πρόσβαση παιδιών σε παιδίατρο, τον εκσυγχρονισμό νοσοκομείων και κέντρων υγείας κ.λπ.).
5
Στα κυβερνητικά σχέδια επί χάρτου το Παιδείας είναι το υπουργείο με τις περισσότερες πολιτικές για το 2025 – 47 μεταρρυθμίσεις, έργα, επενδύσεις. Και μόνο αυτό θέτει τη δημόσια εκπαίδευση στην πρώτη γραμμή της πολιτικής αντιπαράθεσης. Απέναντι στις κυβερνητικές πρωτοβουλίες – από τα μη κρατικά ΑΕΙ και την εισαγωγή διεθνούς απολυτηρίου έως τον νέο εκπαιδευτικό χάρτη ως προς τη διαχείριση υποδομών και ανθρώπινου δυναμικού – το ΠΑΣΟΚ θα επιδιώξει να βγει μπροστά με δικές του πρωτοβουλίες.
6
Δυνατότητες συναίνεσης θα αναζητηθούν σε ρυθμίσεις που αφορούν τους ανήλικους: από τη στρατηγική για τη χρήση του Διαδικτύου που παρουσιάστηκε χθες μέχρι τη νομοθετική παρέμβαση για την προστασία των παιδιών από την κατανάλωση αλκοόλ που αναμένεται έως τον Φεβρουάριο. Ενδεικτική η χθεσινή αντίδραση του ΠΑΣΟΚ: η δέσμευση του κόμματος «να ανοίξει ουσιαστικό διάλογο με τη συμμετοχή μαθητών, γονέων, εκπαιδευτικών και ειδικών» για ένα «ασφαλές ψηφιακό μέλλον» για τα παιδιά και η πρόσκληση να υποβληθούν «ιδέες στην πλατφόρμα Ψηφιακή Κοινωνία – digitalsociety.gr».
7
Αντίστοιχα, τόσο σημεία σύγκλισης όσο και «μάχη» προτάσεων αναμένεται για το Δημογραφικό. Ηδη Μητσοτάκης και Ανδρουλάκης το έχουν συζητήσει και διαμορφώνεται ένα πεδίο πολιτικού διαλόγου, με τις δύο πλευρές ανοιχτές να συζητήσουν τις προτάσεις τους. Η κυβέρνηση προχωρά μεταξύ άλλων στη δημιουργία (ηλεκτρονικού) «παρατηρητηρίου για την οικογένεια» με προκήρυξη διαγωνισμού εντός του 2025.