«Οι σχετικοί κανόνες έχουν σημαντικές διαφορές από κράτος μέλος σε κράτος μέλος» – Γεωγραφικός αποκλεισμός θεωρείται όταν έμποροι που δραστηριοποιούνται σε ένα κράτος μέλος αποκλείουν ή περιορίζουν την διαδικτυακή πρόσβαση σε ιστοσελίδες
Αδικαιολόγητη θεωρεί την ύπαρξη του γεωγραφικού αποκλεισμού (geoblocking) στο ηλεκτρονικό εμπόριο στην ΕΕ το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, αναφέρει το σώμα των ελεγκτών της ΕΕ σε νέα έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα.
Όπως αναφέρεται, αν και έχει σημειωθεί πρόοδος στην αντιμετώπιση του προβλήματος, οι σχετικοί κανόνες έχουν σημαντικές διαφορές από κράτος μέλος σε κράτος μέλος, ενώ καίριοι τομείς όπως οι οπτικοακουστικές υπηρεσίες δεν καλύπτονται από τη σημερινή νομοθεσία. Εισήγηση των Ευρωπαίων ελεγκτών είναι να εξεταστεί κατά πόσο θα ήταν καλύτερα ο κανονισμός να καλύψει και αυτόν τον τομέα στο μέλλον, ή αν τα προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω αλλαγών σε άλλους κανονισμούς.
Η ΕΕ επιχείρησε να αντιμετωπίσει το ζήτημα της διάκρισης μεταξύ των πελατών βάσει υπηκοότητας ή τόπου διαμονής ή εγκατάστασης μέσω του κανονισμού 2018 για τον γεωγραφικό αποκλεισμό, όμως ακόμα χρειάζεται να ενισχυθούν και να εναρμονιστούν οι σχετικοί κανόνες, και να υπάρχει καλύτερη ενημέρωση για τους καταναλωτές.
Γεωγραφικός αποκλεισμός θεωρείται όταν έμποροι που δραστηριοποιούνται σε ένα κράτος μέλος αποκλείουν ή περιορίζουν την διαδικτυακή πρόσβαση σε ιστοσελίδες και εφαρμογές σε άλλα κράτη μέλη, ή όταν εφαρμόζουν διαφορετικούς όρους για την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες ανάλογα επίσης με τη γεωγραφική τοποθεσία του πελάτη.
Ο κανονισμός για το geoblocking αναγνωρίζει πως η πρακτική μπορεί να εφαρμόζεται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα όταν διαφορετικές χώρες έχουν διαφορετικό όριο ηλικίας για την αγορά λκοολούχων ποτών, ή όταν ένας έμπορος αποφασίζει να μην πραγματοποιεί πωλήσεις σε πελάτες που βρίσκονται σε άλλο κράτος μέλος.
Ο γεωγραφικός αποκλεισμός «προκαλεί μεγάλη δυσαρέσκεια στους πελάτες και παρεμποδίζει την ελεύθερη ροή αγαθών και υπηρεσιών στην ψηφιακή ενιαία αγορά της ΕΕ», δήλωσε η Ildikó Gáll-Pelcz, μέλος του ΕΕΣ και αρμόδια για τον έλεγχο.
Μεταξύ των δυσκολιών που καταγράφονται στην έκθεση περιλαμβάνεται και η δυσκολία στην επίλυση διαφορών, ιδιαίτερα όταν εμπλέκονται και έμποροι από τρίτες χώρες, ενώ γενικότερα πελάτες και έμποροι δεν είναι εξοικειωμένοι με τους μηχανισμούς προστασίας των καταναλωτών και ενδέχεται να αγνοούν την ύπαρξη αρμόδιων τοπικών φορέων και φορέων στην ΕΕ.
Επίσης, τα μέτρα κατά των πωλητών που δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες για το geoblocking διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών, με τους κανόνες για τη δικαιοδοσία να μην είναι αρκετά σαφείς, ιδιαίτερα όσον αφορά ποιο κράτος μέλος είναι αρμόδιο για να επιβάλει κυρώσεις.
Η εφαρμογή τέτοιων πρακτικών ακόμα μπορεί να συνεπάγεται ποινική ευθύνη σε ορισμένες μόνο χώρες της ΕΕ. Διαφορά καταγράφεται και στο ύψος των προστίμων, που κυμαίνονται από 26 ευρώ μέχρι και 5 εκατ. ευρώ και, σε κάποιες περιπτώσεις, υπολογίζονται βάσει του κύκλου εργασιών του εμπόρου. Όλες αυτές οι διαφορές, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, συνεπάγονται τον κίνδυνο δημιουργίας άνισων όρων ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.
Αναφορικά με την εξαίρεση των οπτικοακουστικών υπηρεσιών από τον κανονισμό (δηλαδή των υπηρεσιών διανομής κινηματογραφικών ταινιών, των πλατφορμών περιεχομένου on demand, ραδιοφωνικές/τηλεοπτικές υπηρεσίες κλπ), το ΕΕΣ σημειώνει πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεργάζεται με τις εταιρίες του κλάδου αυτού αλλά έχει σημειώσει πως χρειάζεται να συγκεντρωθούν περισσότερες πληροφορίες πριν διερευνηθεί το ενδεχόμενο νέων μέτρων.
Ενόψει της επικείμενης αναθεώρησης του κανονισμού, το ΕΕΣ συνιστά να αναλυθούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας πιθανής επέκτασης του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού για το geoblocking, προκειμένου να κριθεί αν πρόκειται για τη πιο λογική επιλογή, ή αν θα ήταν καλύτερο να γίνουν τροποποιήσεις σε άλλους κανονισμούς που αφορούν τον οπτικοακουστικό τομέα.
Η ειδική έκθεση 03/2025, με τίτλο «Αδικαιολόγητος γεωγραφικός αποκλεισμός στο ηλεκτρονικό εμπόριο – Παρά το ισορροπημένο πλαίσιο που δημιουργεί ο κανονισμός, δεν λείπουν οι προκλήσεις στην εφαρμογή του», είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΕΣ.
Πηγή: ΚΥΠΕ