Ο άνθρωπος που συνδύασε πολύ πετυχημένα την αριστοτελική Φιλοσοφία με τη χριστιανική Θεολογία, δημιουργώντας έτσι ένα ολοκληρωμένο σύστημα σκέψης και εξακολουθεί να επηρεάζει τον Χριστιανισμό σήμερα, είναι ο Θωμάς Ακινάτης (Thomas Aquinas), που φέτος συμπληρώνονται 750 χρόνια από το θάνατό του.
Το έργο του δείχνει πώς προσαρμόστηκε η αρχαία ελληνική φιλοσοφία σε μια προσπάθεια κατανόησης και διατύπωσης του χριστιανικού δόγματος.
ΛΙΓΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΛΟΓΙΑ
Γεννήθηκε το 1225 στο Βασίλειο της Σικελίας. Σπούδασε σε πανεπιστήμιο της Νάπολης. Είναι ο σημαντικότερος σχολαστικός στοχαστής καθώς και ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους και θεολόγους στη δυτική παράδοση.
Ο Ακινάτης ήταν υπέρμαχος της φυσικής θεολογίας και πατέρας μιας σχολής σκέψης που περιλαμβάνει τόσο τη θεολογία όσο και τη φιλοσοφία γνωστή ως Θωμισμό.
Ανέπτυξε τα δικά του συμπεράσματα από αριστοτελικές υποθέσεις, κυρίως στη μεταφυσική της προσωπικότητας, της δημιουργίας και της Πρόνοιας. Ως θεολόγος, ήταν υπεύθυνος στα δύο αριστουργήματά του, τη Summa theologiae και τη Summa contra gentiles, για την κλασική συστηματοποίηση της λατινικής θεολογίας και, ως ποιητής, έγραψε μερικούς από τους πιο όμορφους ύμνους στη λειτουργία της καθολικής εκκλησίας. Αν και πολλοί σύγχρονοι Ρωμαιοκαθολικοί θεολόγοι δεν τον βρίσκουν και τόσο «συμπαθητικό», εντούτοις, όμως αναγνωρίζεται από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ως ο σημαντικότερος δυτικός φιλόσοφος και θεολόγος της.
Η ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
Ο Ακινάτης ενσωμάτωσε την ηθική της αρετής του Αριστοτέλη στη χριστιανική ηθική φιλοσοφία. Στα Ηθικά Νικομάχεια του Αριστοτέλη, η έννοια της επίτευξης της ευδαιμονίας μέσω της καλλιέργειας αρετών όπως το θάρρος, η εγκράτεια και η σοφία είναι κεντρική. Ο Ακινάτης την προσάρμοσε αυτή στο χριστιανικό πλαίσιο υποστηρίζοντας ότι οι φυσικές αρετές -που βασίζονται στη λογική- και οι θεολογικές αρετές -πίστη, ελπίδα και φιλανθρωπία- οδηγούν μαζί τα ανθρώπινα όντα προς το υπέρτατο καλό: την ένωση με τον Θεό. Το ηθικό πλαίσιο του Ακινάτη τονίζει έτσι την καλλιέργεια της αρετής ως μέσου για να ζήσει κανείς μια ηθική ζωή, σε αρμονία τόσο με τον φυσικό νόμο όσο και με το θεϊκό.
Μια βασική έννοια του Ακινάτη είναι η αρμονία μεταξύ πίστης και λογικής. Ο Ακινάτης πίστευε ακράδαντα ότι η λογική, ενημερωμένη από την αριστοτελική φιλοσοφία, θα μπορούσε να οδηγήσει στη γνώση της ύπαρξης του Θεού και σε κάποιες αλήθειες για το θείο, ενώ η πίστη ήταν απαραίτητη για την κατανόηση των βαθύτερων μυστηρίων της φύσης του Θεού, όπως η Αγία Τριάδα και η Ενσάρκωση. Αυτή η διπλή προσέγγιση ενίσχυσε την αριστοτελική αντίληψη ότι τα ανθρώπινα όντα μπορούν να γνωρίσουν αλήθειες τόσο μέσω εμπειρικής παρατήρησης (ΛΟΓΟΣ) όσο και μέσω της θείας αποκάλυψης (ΠΙΣΤΗ), με αμφότερες να είναι συμπληρωματικές και όχι αντιφατικές.
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΨΗΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
Ο Ακινάτης υιοθέτησε την άποψη του Αριστοτέλη για την ψυχή, θεωρώντας την ως τη μορφή του σώματος, αλλά την τροποποίησε ώστε να ταιριάζει σε ένα χριστιανικό πλαίσιο. Συμφώνησε με τον Αριστοτέλη ότι η ψυχή είναι η αρχή της ζωής, αλλά ο Ακινάτης ισχυρίστηκε επίσης ότι, σε αντίθεση με την άποψη του Αριστοτέλη ότι η ψυχή χάνεται μαζί με το σώμα, η ανθρώπινη ψυχή είναι αθάνατη. Στη θεολογία του Ακινάτη, η αθανασία της ψυχής είναι ζωτικής σημασίας για τη χριστιανική κατανόηση της σωτηρίας και της μετά θάνατον ζωής. Υποστήριξε ότι η λογική ψυχή, που δημιουργήθηκε από το Θεό, επιβιώνει του σωματικού θανάτου, επιτρέποντας την αιώνια ζωή με το Θεό.
Ο Ακινάτης δεν επανέλαβε απλώς τις ιδέες του Αριστοτέλη, αλλά τις μελέτησε βαθιά. Τις ανέλυσε, τις εξήγησε και τις έκανε δικές του. Ίσως αυτό είναι που τον έκανε τόσο δημοφιλή και πειστικό, γιατί θα είχε βαθιά επιρροή σε μεγάλο μέρος της υπόλοιπης δυτικής σκέψης.
Οι περίφημοι «Πέντε Δρόμοι» του Ακινάτη για την απόδειξη της ύπαρξης του Θεού βασίζονται στις αριστοτελικές αρχές της αιτιότητας και της κίνησης. Στη Summa Theologica, ο Ακινάτης προσάρμοσε την έννοια του Αριστοτέλη για τον «αμετακίνητο μετακινούμενο» για να υποστηρίξει την αναγκαιότητα μιας πρώτης αιτίας – του Θεού – που ξεκινά την κίνηση στο σύμπαν χωρίς να συγκινείται ο ίδιος. Αυτό το επιχείρημα βασίζεται στην ιδέα του Αριστοτέλη για την αιτιότητα: οτιδήποτε κινείται πρέπει να μετακινείται από κάτι άλλο, αλλά μια άπειρη παλινδρόμηση των αιτιών είναι αδύνατη, απαιτώντας την ύπαρξη μιας πρώτης, αναίτιας αιτίας. Η τάση ερμηνείας των χριστιανικών διδασκαλιών μέσα από το πρίσμα της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας συνεχίστηκε και στους επόμενους αιώνες.
Η ΓΟΗΤΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
Ο Ακινάτης ήταν γοητευμένος από τις αριστοτελικές ιδέες. Η έννοια του φυσικού νόμου του Ακινάτη είναι ένας άλλος τομέας όπου η αριστοτελική φιλοσοφία είναι εμφανής. Η ιδέα του Αριστοτέλη για το «τέλος» (τελική αιτία ή σκοπό) των φυσικών όντων – ότι τα πάντα στη φύση έχουν σκοπό ή στόχο – προσαρμόστηκε από τον Ακινάτη στη χριστιανική έννοια του φυσικού νόμου.
Σύμφωνα με τον Ακινάτη, ο Θεός δημιούργησε το σύμπαν με μια λογική τάξη και τα ανθρώπινα όντα, χρησιμοποιώντας τη λογική τους, μπορούν να ανακαλύψουν τον ηθικό νόμο που είναι ενσωματωμένος στη φύση. Αυτός ο φυσικός νόμος καθοδηγεί τα άτομα προς ενάρετες πράξεις, οδηγώντας τελικά στην εκπλήρωση του θεϊκού σκοπού τους.
.
The post Αριστοτελική φιλοσοφία- Χριστιανική θεολογία appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.