Τα πρόσωπά τους εμφανίζονται σε αφίσες στις κολόνες και τα ονόματά τους στις μεγάλες ηλεκτρονικές πινακίδες των κεντρικών οδικών αρτηριών. Γνωρίζουμε το όνομά τους, την ηλικία τους, το ύψος και το βάρος τους, αλλά και τα ρούχα που φορούσαν την τελευταία φορά που εθεάθησαν. Η απουσία τους αποτελεί πηγή πόνου, ανασφάλειας, ακόμη και ενοχής για τους οικείους τους. Είναι οι εξαφανισμένοι ενήλικες. Σχεδόν δύο με τρία ενήλικα ή τρίτης ηλικίας άτομα την εβδομάδα και περίπου εννέα τον μήνα εξαφανίζονται. Το 2024, οι εξαφανίσεις αυτής της κατηγορίας που δηλώθηκαν στην υπηρεσία Silver Alert ανήλθαν στις 106.
Πώς οδηγείται όμως ένα άτομο στην εξαφάνιση; Είναι οι «ευάλωτοι» που οδηγούνται συνειδητά ή ασυνείδητα στην εγκατάλειψη της εστίας τους; Και πώς λειτουργεί ο μηχανισμός που επιστρατεύεται για να επιστρέψουν στους δικούς τους ανθρώπους σώοι και αβλαβείς;
«Οι εξαφανίσεις έχουν συνήθεις υπόπτους»
Ο Γεράσιμος Κουρούκλης, διοικητής της υπηρεσίας Silver Alert, εξηγεί στα «ΝΕΑ» γιατί δημιουργήθηκε αυτή η υπηρεσία που στόχο έχει τον έγκαιρο εντοπισμό όσων αγνοούνται και την ασφαλή επιστροφή τους στο σπίτι. «Η ιδέα ήρθε από αγανάκτηση και αισθήματα θυμού και λύπης όταν βλέπαμε να υπάρχουν αναρτημένες αφίσες ανθρώπων ενηλίκων και ηλικιωμένων που είχαν χαθεί. Πρόκειται για συνανθρώπους μας που χάνονταν και δεν υπήρχε καμία οργανωμένη υπηρεσία να τους αναζητήσει». Για τον έμπειρο διοικητή της υπηρεσίας που έχει χειριστεί πολλές περιπτώσεις εξαφανίσεων, «αυτές έχουν συνήθεις υπόπτους. Συγκεκριμένα για τους ηλικιωμένους είναι η άνοια και το Αλτσχάιμερ και για τους ενήλικες είναι τα ψυχιατρικά ή ψυχολογικά προβλήματα ή ακόμα και η χρήση ουσιών».
Η υπηρεσία Silver Alert καταγράφει αύξηση αναφορών στις γιορτές και τους θερινούς μήνες: «Τότε που πολλοί ηλικιωμένοι μένουν μόνοι τους επειδή οι οικογένειές τους ή τα άτομα που τους φροντίζουν φεύγουν για διακοπές. Τα άτομα με άνοια έχουν ανάγκη και επιβάλλεται να έχουν συνεχή φροντίδα και προσήλωση. Το ίδιο όμως ισχύει και για τους ενήλικους συμπολίτες μας οι οποίοι πάσχουν από διάφορα ψυχιατρικά ή ψυχολογικά προβλήματα. Η μοναξιά και η αγνόηση ή η χαλάρωση προσοχής σε τέτοια άτομα τα επηρεάζει αρνητικά και επιθυμούν να δώσουν λύσεις μόνοι τους οι οποίες συνήθως είναι η εξαφάνιση με σκοπό να βάλουν ακόμα και τέρμα στη ζωή τους».
Η αίσια έκβαση μιίας αναζήτησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την άμεση δήλωσή της στην Αστυνομία: «Δεν περιμένουμε να περάσουν ώρες ή ημέρες. Από τα πρώτα λεπτά ή ώρες που καταλαβαίνουμε ότι κάποιος έχει χαθεί θα πρέπει ο συγγενής να απευθυνθεί στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα και να δηλώσει την εξαφάνιση» τονίζει ο διοικητής της Υπηρεσίας Silver Alert.
Η κλήση στη Γραμμή 1065 συνοδεύεται από τη συμπλήρωση των απαραίτητων δικαιολογητικών, μαζί με μία βεβαίωση από την Αστυνομία ότι οι συγγενείς ή οικείοι έχουν προχωρήσει σε δήλωση εξαφάνισης. Απαραίτητη είναι και η αποστολή πρόσφατης φωτογραφίας ή φωτογραφιών τού υπό αναζήτηση ατόμου. «Αφού λάβουμε τα απαραίτητα δικαιολογητικά προχωράμε στην ενεργοποίηση του Κοινωνικού Συναγερμού Silver Alert προς όλα τα μέσα ενημέρωσης, κοινωνικά δίκτυα, μέσα μεταφοράς, νοσοκομεία, λιμάνια, αεροδρόμια και στον συντονισμό και ενεργοποίηση των εθελοντών αναζήτησης που αριθμούν 24 χιλιάδες σε όλη την Ελλάδα» προσθέτει ο Γεράσιμος Κουρούκλης.
«Υπηρεσιακό κενό»
Ο χρόνος λειτουργεί καταλυτικά για την έκβαση μίας αναζήτησης. «Οι πρώτες ώρες είναι κρίσιμες και σημαντικές για όλη την έρευνα και το αποτέλεσμα της αναζήτησης. Εχουμε καταγράψει περιστατικά τα οποία παρόλο που οι αγνοούμενοι είχαν χαθεί μέσα σε αστικό ιστό, ακριβώς επειδή καθυστέρησαν οι δικοί τους άνθρωποι να προβούν σε δήλωση εξαφάνισης αμέσως, να μην εντοπίζονται γρήγορα αλλά και όταν εντοπίζονται να είναι πλέον αργά».
Η Silver Alert συνεργάζεται στενά και μόνιμα με την Ελληνική Αστυνομία, τα νοσοκομεία και άλλους κοινωνικούς φορείς. Ωστόσο, ο Γεράσιμος Κουρουκλής διαπιστώνει «κενά» στους φορείς που επιφορτίζονται με την αναζήτηση των συνανθρώπων μας που εξαφανίζονται επισημαίνοντας πως «η έλλειψη νομοθεσίας, κρατικής πρόνοιας και δομών φρενάρουν και μειώνουν την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών μας. Πολλές είναι οι φορές που τα νοσοκομεία δυσκολεύουν τις αναζητήσεις μας. Υπάρχουν αγνοούμενοι οι οποίοι μπορεί να έχουν εισαχθεί σε κάποιο νοσοκομείο είτε επειδή τους συνέβη κάποιο ατύχημα είτε επειδή δεν θυμούνται ποιοι είναι και πώς να επιστρέψουν στο σπίτι τους και τα νοσοκομεία να μη φροντίσουν να ενημερωθούν για τα άτομα που αναζητούνται. Δυστυχώς κάποιες φορές τα άτομα αυτά χάνουν τη ζωή τους μέσα στο νοσοκομείο και ενταφιάζονται ως αγνώστων στοιχείων».