Ενα νέο επιστημονικό εύρημα φέρνει στο προσκήνιο τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται με την εκτέλεση κεφαλιών στο ποδόσφαιρο. Η μελέτη, που πρόκειται να παρουσιαστεί στο ετήσιο συνέδριο της Radiological Society of North America, εξετάζει τη σχέση μεταξύ της δημοφιλούς πρακτικής του ποδοσφαίρου και της εμφάνισης νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η χρόνια τραυματική εγκεφαλοπάθεια (CTE). Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ποδοσφαιριστές που κάνουν συχνά κεφαλιές παρουσιάζουν ανωμαλίες στη λευκή ουσία του εγκεφάλου, γεγονός που συνδέεται με σοβαρούς τραυματισμούς.
Η CTE είναι μια εκφυλιστική ασθένεια του εγκεφάλου, που προκαλείται από επαναλαμβανόμενα τραύματα στο κεφάλι. Δεν απαιτείται απαραίτητα η εμφάνιση διάσεισης για την ανάπτυξή της. Οι τραυματισμοί αυτοί προκαλούν δονήσεις στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να χτυπάει στο κρανίο και να δημιουργούνται βλάβες στους ιστούς. Τα συμπτώματα της CTE περιλαμβάνουν προβλήματα μνήμης, μειωμένες γνωστικές επιδόσεις, αλλαγές στη διάθεση, όπως επιθετικότητα και κατάθλιψη, αλλά και πρόκληση σοβαρών νευρολογικών ασθενειών, όπως Αλτσχάιμερ και άνοια.
Τα ευρήματα
Η ασθένεια έχει συνδεθεί με αθλήματα επαφής, όπως το αμερικανικό ποδόσφαιρο, η πυγμαχία, το ράγκμπι και το χόκεϊ, αλλά και με το ποδόσφαιρο. Παρόλο που η CTE μπορεί να διαγνωστεί μόνο μετά θάνατον, οι μελέτες δείχνουν την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης της ασθένειας σε αθλητές που εκτίθενται σε συνεχόμενους τραυματισμούς στο κεφάλι.
Η έρευνα διεξήχθη από ερευνητές του Columbia University Irving Medical Center, υπό την καθοδήγηση του δρ. Michael Lipton. Οι επιστήμονες μελέτησαν τις εγκεφαλικές τομογραφίες 352 ερασιτεχνών ποδοσφαιριστών (άνδρες και γυναίκες ηλικίας 18-53 ετών) και τις συνέκριναν με τις εγκεφαλικές τομογραφίες 77 αθλητών που συμμετείχαν σε μη επαφικά αθλήματα, όπως το τρέξιμο.
Τα βασικά ευρήματα ανέδειξαν ανωμαλίες στη λευκή ουσία. Οι ποδοσφαιριστές παρουσίασαν ανωμαλίες στη λευκή ουσία, ιδιαίτερα στον μετωπιαίο λοβό, που είναι η περιοχή του εγκεφάλου που δέχεται τα περισσότερα χτυπήματα κατά τις κεφαλιές. Προέκυψαν και επιπτώσεις στη γνωστική λειτουργία. Οι ανωμαλίες συνδέθηκαν με χαμηλότερες επιδόσεις στη λεκτική μάθηση και πιθανή μελλοντική μείωση των γνωστικών λειτουργιών.
Οι περισσότεροι συμμετέχοντες δεν είχαν υποστεί ποτέ διάσειση ή τραυματισμό που να απαιτεί ιατρική διάγνωση. Αυτό δείχνει ότι οι συνεχείς μικροτραυματισμοί μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Ο δρ. Lipton τόνισε ότι τα αποτελέσματα αυτά υποδεικνύουν πως τα επαναλαμβανόμενα χτυπήματα στο κεφάλι μπορούν να προκαλέσουν μακροπρόθεσμα προβλήματα, ακόμη και σε αθλητές χωρίς ιστορικό σοβαρών τραυματισμών. Η σύνδεση με τη CTE είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς τα ευρήματα εντοπίζονται σε περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζονται χαρακτηριστικά από την ασθένεια.
Από το 1920!
Οι πρώτες ενδείξεις για τη σχέση μεταξύ επαναλαμβανόμενων τραυμάτων στο κεφάλι και νευροεκφυλιστικών ασθενειών εμφανίστηκαν στη δεκαετία του 1920, ιδιαίτερα στον χώρο της πυγμαχίας. Η πάθηση τότε αναφερόταν ως «dementia pugilistica» ή «το σύνδρομο του μπόξερ».
Οι μελέτες για το ποδόσφαιρο ξεκίνησαν πιο πρόσφατα, στις δεκαετίες του 1990 και 2000. Ερευνες έδειξαν ότι οι ποδοσφαιριστές, ιδιαίτερα εκείνοι που έκαναν πολλές κεφαλιές, είχαν αυξημένο κίνδυνο νευρολογικών προβλημάτων.
Η μελέτη εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια των αθλητών, ιδιαίτερα των παιδιών και των εφήβων που συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η εκπαίδευση για την εκτέλεση κεφαλιών με ασφαλή τρόπο μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο τραυματισμών. Ο περιορισμός στις κεφαλιές στις νεαρές ηλικίες, όπως εφαρμόζεται ήδη σε κάποιες χώρες, είναι μια σημαντική πρόληψη. Η περαιτέρω μελέτη της επίδρασης των μικροτραυματισμών στον εγκέφαλο μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένα μέτρα προστασίας.
Η έρευνα αυτή φωτίζει τους κινδύνους που σχετίζονται με τη συχνή εκτέλεση κεφαλιών στο ποδόσφαιρο, προσθέτοντας νέες γνώσεις για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στον εγκέφαλο. Αν και απαιτείται περαιτέρω μελέτη, τα ευρήματα ενισχύουν την ανάγκη για καλύτερη προστασία των αθλητών και για προληπτικά μέτρα που θα μειώσουν τον κίνδυνο μακροχρόνιων νευρολογικών επιπτώσεων. Παρότι το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο, οι σύγχρονες τεχνολογίες και η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης παρέχουν νέες ευκαιρίες για την πρόληψη και τη διαχείρισή του.