Απειλητική για τη ζωή μπορεί να αποδειχθεί η μηνιγγίτιδα, καθώς εξελίσσεται μέσα σε ελάχιστες ώρες εάν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως, όπως συνέβη με τον άτυχο φοιτητή στην Πάτρα που εξέπνευσε την Τρίτη το πρωί στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ρίου.
Παρ’ όλ’ αυτά οι ειδικοί του ΕΟΔΥ εμφανίζονται καθησυχαστικοί, υπογραμμίζοντας σε σχετική ανακοίνωση πως «με τα σημερινά δεδομένα, δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις συρροής κρουσμάτων μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου στον Δήμο Πατρέων».
Για προληπτικούς όμως λόγους βρίσκεται σε εξέλιξη ιχνηλάτηση των στενών επικίνδυνων επαφών και χορηγείται χημειοπροφύλαξη σε όσους ήρθαν σε επαφή με τον άτυχο φοιτητή.
Αναλυτικότερα η μηνιγγίτιδα είναι φλεγμονή των μηνίγγων (προστατευτικών χιτώνων) του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού και μπορεί να προκληθεί από ιούς ή βακτήρια. Εντούτοις η πιο σοβαρή μορφή της νόσου είναι η βακτηριακή μηνιγγίτιδα που χρήζει άμεσης ιατρικής φροντίδας.
Ο μηνιγγιτιδόκοκκος (Neisseria meningitidis), σύμφωνα με τους ειδικούς του Οργανισμού, είναι βακτήριο που αποικίζει τον ρινοφάρυγγα ασυμπτωματικών ατόμων – φορέων.
«Η επιδημιολογία της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου είναι περίπλοκη και υπάρχουν χρόνιοι φορείς που δεν νοσούν και άτομα που μόλις εκτεθούν θα νοσήσουν.
Είναι ενδεικτικό ότι ασυμπτωματικοί φορείς μηνιγγιτιδόκοκκου είναι περίπου το 10% του γενικού πληθυσμού, ωστόσο τα ποσοστά αποικισμού ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία, από 2% σε παιδιά που δεν παρακολουθούν παιδικό σταθμό έως 24-37% των εφήβων και νεαρών ηλικίας 15-24 ετών.
«Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο μηνιγγιτιδόκοκκος μπορεί να εισχωρήσει στο ρινοφαρυγγικό επιθήλιο του ατόμου, να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος και να προκαλέσει απειλητική για τη ζωή ασθένεια, όπως μικροβιαιμία, μηνιγγιτιδοκοκκική σηψαιμία ή και μηνιγγιτιδοκοκκική μηνιγγίτιδα. Είναι γνωστό διεθνώς ότι υπάρχουν κεραυνοβόλες μορφές μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου».
Αρχικά τα συμπτώματα των ασθενών ομοιάζουν με εκείνα βαριάς γρίπης ή άλλης ίωσης όπως πυρετός, κακουχία, πονοκέφαλος και γαστρεντερολογικές ενοχλήσεις (έμετοι). Ωστόσο, ο ασθενής με μηνιγγίτιδα ή/και σήψη από μηνιγγιτιδόκοκο θα παρουσιάσει επιδείνωση μέσα σε λίγες ώρες.
Στη λίστα με τις εκδηλώσεις που επίσης πρέπει να προκαλέσουν σοβαρή υποψία είναι δυσκαμψία στον αυχένα, δυσανεξία στο έντονο φως, σύγχυση, σοβαρή υπνηλία, απώλεια συνείδησης, σπασμοί και δερματικά εξανθήματα.
Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι η κεραυνοβόλος πορφύρα αποτελεί μία από τις σοβαρές επιπλοκές της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου και εμφανίζεται σε περίπου 15-25% των ατόμων με μηνιγγιτιδοκοκκαιμία. Και σημειώνουν ότι η νέκρωση των άκρων και κυρίως των δακτύλων αποτελεί σημείο κεραυνοβόλου μηνιγγιτιδοκοκκικής λοίμωξης.
Τα επίπεδα θνητότητας
Σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα η θνητότητα βρίσκεται στα επίπεδα του 5-15% ακόμα και σε χώρες με καλό επίπεδο ιατρικών υπηρεσιών ενώ στην περίπτωση της κεραυνοβόλου σηψαιμίας μπορεί να ξεπεράσει το 15-20%.
Μια ακόμη σημαντική λεπτομέρεια είναι ότι ύστερα από έξαρση των αναπνευστικών ιώσεων (είναι π.χ. η περίοδος έξαρσης της εποχικής γρίπης) παρατηρείται έξαρση κρουσμάτων μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου.
Είναι ενδεικτικό ότι πέρυσι στη χώρα μας δηλώθηκαν στον ΕΟΔΥ 37 κρούσματα μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου και καταγράφηκε ένας θάνατος σε άτομο ηλικίας 16 ετών. Από τις αρχές του έτους 2025 έχουν δηλωθεί άλλα οκτώ κρούσματα.
Η μετάδοση του μηνιγγιτιδόκοκκου γίνεται με την άμεση στενή επαφή από άτομο σε άτομο με τα σταγονίδια των αναπνευστικών εκκρίσεων.
Αντιθέτως, το μικρόβιο του μηνιγγιτιδόκοκκου δεν επιβιώνει στο περιβάλλον. Εν τω μεταξύ, όπως υπενθυμίζει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο παθολόγος – λοιμωξιολόγος και διευθύνων σύμβουλος του ΕΟΔΥ Δημήτρης Χατζηγεωργίου, υπάρχουν εμβόλια που προστατεύουν από τη μηνιγγίτιδα.
«Μάλιστα, πέρυσι η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών αποφάσισε να εντάξει το εμβόλιο κατά της μηνιγγίτιδας Β στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών για βρέφη κάτω των 18 μηνών και ο λόγος είναι πως τα περισσότερα θανατηφόρα κρούσματα μηνιγγίτιδας Β αφορούν αυτή την πολύ μικρή ηλικία. Εντούτοις, το εμβόλιο δεν παρέχει προστασία εφ’ όρου ζωής».