Σπάνια η προοπτική για τους επόμενους δώδεκα μήνες ήταν τόσο αβέβαιη όσο είναι τώρα και σπάνια η προοπτική εξαρτήθηκε τόσο πολύ από τις άμεσες πολιτικές επιλογές στις ΗΠΑ και, σε μικρότερο αλλά σημαντικό βαθμό, και από αυτές στην Ευρώπη. Ως αποτέλεσμα, το φάσμα των πιθανών αποτελεσμάτων για το 2025 και μετά είναι ασυνήθιστα ευρύ.
Οι δυνάμεις που οδήγησαν πολλές οικονομίες πλην Ευρώπης σε μεγαλύτερη ανάπτυξη από την αναμενόμενη το 2024 και οδήγησαν τις αγορές μετοχών σε νέα υψηλά εξακολουθούν να διατηρούνται σε μεγάλο βαθμό. Οι αγορές εργασίας παραμένουν ανθεκτικές. Η Κίνα προσθέτει κάποια κίνητρα στην οικονομία. Ο πληθωρισμός έχει πέσει σε ανεκτά επίπεδα. Η πρόσφατη νομισματική χαλάρωση θα στηρίξει τη ζήτηση το 2025. Εάν ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ακούσει τους καλύτερους συμβούλους του και εάν η Γερμανία, η Γαλλία και η ΕΕ τα βρουν στην πολιτική, ο κόσμος θα μπορούσε να τα πάει καλά το 2025.
Ωστόσο, εάν ο Τραμπ αναζωπυρώσει τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ με ένα κύμα δασμών και μια απότομη καταστολή της μετανάστευσης, η Fed θα μπορούσε να αναγκαστεί να σοκάρει τις αγορές με αυξήσεις επιτοκίων. Εάν η ανεπαρκής υποστήριξη των ΗΠΑ και της Ευρώπης στην Ουκρανία επιτρέψει στον Ρώσο Βλαντίμιρ Πούτιν να κερδίσει de facto τον πόλεμό του, ένα παιχνίδι ευθυνών που θα ακολουθήσει και ένα νέο κύμα προσφύγων θα μπορούσαν να πλήξουν την Ευρώπη.
Σε γενικές γραμμές, είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι για το 2025. Με τον πληθωρισμό σε ανεκτά επίπεδα, οι κεντρικές τράπεζες θα είχαν περιθώρια να αντιδράσουν σε μια απροσδόκητη αδυναμία της ζήτησης με πρόσθετες μειώσεις επιτοκίων. Επίσης ο Τραμπ και ορισμένοι από τους υπερπλούσιους συμβούλους του ενδιαφέρονται για την ετυμηγορία των χρηματοπιστωτικών αγορών. Εάν οι ενέργειές τους επρόκειτο να βλάψουν τις δυνατότητες ανάπτυξης και τα εταιρικά κέρδη τόσο άσχημα ώστε να προκαλέσουν ξεπούλημα, μπορεί να αλλάξουν πορεία.
Οι βασικοί κίνδυνοι για το 2025 θα επηρεάσουν διαφορετικά τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Οι μεγάλοι δασμοί Τραμπ θα αντικατοπτρίζονταν περισσότερο σε υψηλότερο πληθωρισμό παρά σε βραδύτερη ανάπτυξη στις ΗΠΑ, ενώ οι εμπορικοί εταίροι τους με εξαγωγικό προσανατολισμό θα μπορούσαν να υποστούν μεγαλύτερο πλήγμα στην ανάπτυξη. Για την Ευρώπη, οι περισσότεροι από τους βασικούς κινδύνους για την ανάπτυξη (εμπορικοί πόλεμοι, αδυναμία στο παγκόσμιο εμπόριο, έλλειψη μεταρρυθμίσεων) θα υλοποιηθούν σχεδόν αμέσως. Για τις ΗΠΑ, η ζημιά στην τάση ανάπτυξης από τους υψηλότερους δασμούς θα χρειαζόταν χρόνο για να εμφανιστεί – αλλά θα μπορούσε επίσης να είναι πιο διαρκής.
Ο Holger Schmieding είναι επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg. To άρθρο αποτελεί σύνοψη εκτενέστερης ανάλυσης για τους πελάτες της γερμανικής τράπεζας, την οποία συνυπογράφουν οι οικονομολόγοι της Felix Schmidt, Salomon Fiedler, Andrew Wishart και Atakan Bakiskan