Οι πλατείες των Τεμπών την περασμένη Κυριακή έγιναν τόπος συνάντησης. Οχι μόνο για τους πολίτες, αλλά και για τα κόμματα της αντιπολίτευσης: ούτε εκείνα φαίνεται πως περίμεναν την ανταπόκριση στο κάλεσμα των οικογενειών και στο αίτημα για απονομή δικαιοσύνης. Ο πρώτος που συνέκρινε το κοινωνικό μέτωπο με το πολιτικό ήταν ο Αλέξης Χαρίτσης: «Το κοινωνικό μέτωπο συντάραξε όλη τη χώρα. Είναι η ώρα του Λαϊκού Μετώπου για την ανατροπή της κυβέρνησης Μητσοτάκη». Υπάρχει όμως περιθώριο για μια τέτοια κουβέντα; Και αν ναι, ποιους αφορά;
Πριν από μερικά χρόνια, το ενδεχόμενο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ να σηκώσει το τηλέφωνο για να επικοινωνήσει με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ απαιτούσε ειδικό τελετουργικό, σχεδόν απαράβατο, που περιελάμβανε μέχρι και το περιεχόμενο της διαρροής που θα γινόταν. Η κατάσταση, στο σύνολο της προοδευτικής αντιπολίτευσης, δεν βρίσκεται στο ίδιο σημείο – διάφορες πλευρές έχουν την άνεση, όταν χρειαστεί, να σηκώσουν το τηλέφωνο χωρίς ταρατατζούμ, για ενημέρωση και (αν είναι εφικτό) για συντονισμό. Αυτή η επαφή εδραιώθηκε στη μεταξύ τους συνεννόηση στην πρόταση μομφής που τα κόμματα συνυπέγραψαν και επανέρχεται όταν απαιτείται, χωρίς απαραίτητα να βλέπει το φως της δημοσιότητας.
Μάχη για την πρωτιά
Την Κυριακή στους κύκλους των τηλεφωνημάτων, αλλά και αργότερα, όσο κάθε κόμμα καθόριζε τη στάση του απέναντι στην κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ δεσμεύτηκε για πρόταση δυσπιστίας, έγινε παραπάνω από σαφές πως τουλάχιστον ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ διεκδικούν και τον πρώτο ρόλο, θέλοντας να κερδίσουν την πρωτοβουλία των κινήσεων. Ενδεικτικό είναι ότι χθες, ο ΣΥΡΙΖΑ με ένα μπαράζ τηλεφωνικών επαφών πίεσε ώστε η πρόταση μομφής να κατατεθεί άμεσα, με την αιτιολογία ότι αν περιμένουν τα επόμενα πορίσματα χάνεται το momentum της πίεσης και επιτρέπει στην κυβέρνηση να αλλάξει την ατζέντα. Στο αίτημα συμφώνησαν η Νέα Αριστερά, η Πλεύση Ελευθερίας και το ΚΚΕ (το οποίο δεν θα υπέγραφε το κοινό αίτημα), ωστόσο το ΠΑΣΟΚ επέμεινε πως πρέπει να περιμένουν τα νέα στοιχεία – σε επικοινωνία που είχαν η Θεοδώρα Τζάκρη με τον Δημήτρη Μάντζο, συμφωνήθηκε πως την ίδια στάση κρατούν και οι βουλευτές του Κινήματος Δημοκρατίας. Με λιγότερες από τις απαιτούμενες υπογραφές και προκειμένου να μη φανεί διχασμένη η αντιπολίτευση, η πρόταση έμεινε στο συρτάρι αναμένοντας το πόρισμα του ΕΜΠ.
Η συνεννόηση σ’ αυτή τη φάση, ακριβώς επειδή τα δύο μεγαλύτερα κόμματα κινούνται παράλληλα, μπορεί να είναι μόνο σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, ως μορφή πίεσης: ο ΣΥΡΙΖΑ έχει διαφορετικό ύφος, πιο συναινετικό, όταν ο Φάμελλος απευθύνεται στα αριστερά του (το κάλεσμα για κοινά ψηφοδέλτια είναι στο τραπέζι, ενόψει του συνεδρίου της άνοιξης), ενώ πιο διερευνητικά ανταγωνιστικό προς την πλευρά του ΠΑΣΟΚ – και με αφορμή την εκλογή της προεδρίας της Δημοκρατίας, όπου ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Αριστερά συσπειρώθηκαν γύρω από το ίδιο πρόσωπο.
Πιο ξεκάθαρη είναι η στάση του ΠΑΣΟΚ, που έχει επιλέξει να διαχωρίζει τη θέση του, παρά τις επαφές. Γνωρίζοντας ότι έχει ανοίξει την απεύθυνσή του στο Κέντρο, το οποίο δεν βλέπει μια τέτοια συμμαχία με καλό μάτι, κάτι που φάνηκε και το προηγούμενο διάστημα, όταν το θέμα των συνεργασιών τέθηκε από τα ίδια τα στελέχη του κόμματος. Τα χαρακτηριστικά ενός μετώπου έχει απορρίψει ο Ανδρουλάκης κατά την εσωκομματική διαδικασία («παρέλαβα κόμμα, δεν θα παραδώσω συνιστώσα»), προκρίνοντας την αμφίπλευρη διεύρυνση (που θα τεθεί επί τάπητος στο συνέδριο της άνοιξης) στην οποία τον πρώτο λόγο έχει το ΠΑΣΟΚ.
Το Λαϊκό Μέτωπο
Οι θιασώτες της ιδέας του Λαϊκού Μετώπου, που υπάρχουν σε όλα τα κόμματα, βασίζονται στο ίδιο επιχείρημα, το οποίο λένε πως επιβεβαιώνεται ακόμα και στις τελευταίες δημοσκοπήσεις -μετά την Κυριακή: δεν υπάρχει καμία πολιτική δύναμη της προοδευτικής αντιπολίτευσης που να μπορεί να αναμετρηθεί μόνη της με τη ΝΔ του Μητσοτάκη, αμφισβητώντας την πρώτη θέση. Αντιθέτως, το διακύβευμα, ειδικά με την άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, είναι ικανό να φέρει κοντά όμορες δυνάμεις – αυτό το πλαίσιο περιέγραψε καθαρά ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς στην τελευταία Κεντρική Επιτροπή: «Δεν φτιάχνουμε Λαϊκό Μέτωπο με αυτούς που συμφωνούμε. Με αυτούς φτιάχνουμε κόμμα. Λαϊκό Μέτωπο συγκροτούμε με εκείνες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που αναγνωρίζουν την ανάγκη του, δεν έχουν το άγχος της περιχαράκωσης και θέλουν να συζητήσουν προγραμματικά». Ωστόσο και εντός της Νέας Αριστεράς υπάρχουν διαφορετικές απόψεις -κυρίως από στελέχη που δεν θέλουν ούτε να σκέφτονται τη συνεργασία τους με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχουν οι επαφές με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, η οποία έχει καταφέρει να επικοινωνεί με όλες τις πλευρές και είναι η μοναδική αρχηγός της οποίας το κόμμα φαίνεται πως κερδίζει ποσοστά ως αντισυστημική λύση.