Ολοι είμαστε συντονισμένοι στον ρυθμό του συλλαλητηρίου για την επέτειο των δύο ετών από το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών και είναι λογικό, γιατί η πραγματοποίησή του θα είναι η κορύφωση μιας προσπάθειας για την αναβίωση της «πλατείας». Υπάρχει όμως ένας κίνδυνος για την πολιτική και κοινωνική σταθερότητα, ακόμα μεγαλύτερος από τα αναπάντητα ερωτήματα για τα Τέμπη: είναι τα προσφιλή μας ελληνοτουρκικά, αλλά στο νέο πλαίσιο κανόνων του διεθνούς συστήματος που εισάγει ο πρόεδρος Τραμπ.
Από τη λύση που επιχειρεί να επιβάλλει στο Ουκρανικό η Ουάσιγκτον καταλαβαίνω, κατ’ αρχάς, ότι η Αμερική αποδεσμεύεται από την Ευρώπη, καθώς η προτεραιότητά της είναι στην αντιπαλότητα με την Κίνα. Αυτόν τον σκοπό εξυπηρετεί η μεθόδευσης μιας λύσης που κατοχυρώνει τη νίκη της Ρωσίας και πετάει όλους τους άλλους εμπλεκόμενους στο κενό, με πρώτους τους δύσμοιρους Ουκρανούς. Θέλουν να αποσπάσουν τη Ρωσία από την ολοένα αυξανόμενη εξάρτησή της από την Κίνα. Φιλόδοξος στόχος, που θυμίζει επανάληψη του άθλου των Νίξον και Κίσινγκερ αλλά αντιστρόφως: τώρα είναι τη Ρωσία που θέλουν να τραβήξουν με το μέρος τους. Το δεύτερο που καταλαβαίνω είναι ότι ο Τραμπ μεταφέρει στις διεθνείς σχέσεις την αντίληψη που έχει αποκτήσει από την επιχειρηματική δράση. Ολα γίνονται συνάρτηση κόστους και οφέλους, στην απολύτως υλιστική διάστασή τους. Αξίες, πεποιθήσεις, είδη πολιτευμάτων, ιστορική παράδοση, όλα αυτά πηγαίνουν στον σκουπιδοτενεκέ και η προτεραιότητα πια είναι το οικονομικό συμφέρον.
Ολοι ξέρουμε ότι μια τόσο μονοδιάστατη προσέγγιση στις σχέσεις μεταξύ κρατών είναι εσφαλμένη, επειδή είναι ρηχή και ελλιπής. Το ξέρουμε από την εποχή που ένας εξόριστος αθηναίος στρατηγός κάθισε και έγραψε την ιστορία του πολέμου εξαιτίας του οποίου είχε καταλήξει να βρίσκεται στην άκρη του πολιτισμένου κόσμου. Στα πανεπιστήμιά τους οι Αμερικανοί διδάσκουν τον Θουκυδίδη, που πρώτος παρατήρησε ότι, εκτός από το συμφέρον, υπάρχουν επίσης η τιμή και ο φόβος, πράγματα άυλα δηλαδή, που δεν τα μετράς στην ίδια ζυγαριά με τις σπάνιες γαίες. Λάθος ή όχι, αυτή είναι πάντως η προσέγγιση Τραμπ και, από τη στενά αμερικανική πλευρά, δεν είναι αδικαιολόγητη, αν λάβουμε υπόψη την προτεραιότητα που δίνει ο Τραμπ στο δημοσιονομικό συμμάζεμα.
Εμείς τι κάνουμε είναι το ερώτημα που πρέπει να μας απασχολεί. Δεν είναι καθόλου απίθανη η περίπτωση ο Ερντογάν να εκμεταλλευτεί τη διεθνή συγκυρία και η Τουρκία να προχωρήσει σε «πρωτοβουλίες» δυσάρεστες για τα συμφέροντά μας. Τι είδους συμφέρον θα πρέπει εμείς να αντιπροσωπεύουμε για τις ΗΠΑ, ώστε να μην αδιαφορήσουν σε τέτοια περίπτωση; Τι μπορούμε να προσφέρουμε βάσει των νέων προδιαγραφών; Σπάνιες γαίες; Υδρογονάνθρακες; Υδατάνθρακες μήπως; Κάτι, τέλος πάντων, για να είναι οι διμερείς σχέσεις με τις ΗΠΑ σε ασφαλές πλαίσιο και να μη μας βρει απροετοίμαστους η απανταχούσα, όπως λ.χ. βρήκε τον κ. Κριστόφ Χόισγκεν, τον πρόεδρο της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου, ο οποίος έκλεισε τις εργασίες της φετινής Διάσκεψης βάζοντας τα κλάματα. (Παρεμπιπτόντως, καμιά άλλη σκηνή από τη Διάσκεψη δεν ήταν χαρακτηριστικότερη της ευρωπαϊκής ανημπόριας από αυτή. Η Ευρώπη έκλαιγε επειδή έφυγε η nanny και έμεινε μοναχούλα της στο σκοτάδι και φοβάται. Και οι άλλοι οι χαμένοι από κάτω τον χειροκροτούσαν, αντί να του πουν να σοβαρευτεί…)
Είμαι βέβαιος, οι αρμόδιοι προετοιμάζονται για την αναγκαία προσαρμογή στα νέα δεδομένα. Μέχρι να διαμορφώσουμε όμως ολοκληρωμένες θέσεις, χρειαζόμαστε χρόνο. Οσο περιμένουμε, λοιπόν, ας κερδίσουμε τις εντυπώσεις. Πώς το πετυχαίνουμε αυτό, δηλαδή πώς κάνουμε καλή εντύπωση στον Τραμπ; Με την κολακεία και το γκολφ! Οσον αφορά την κολακεία, περιττεύει να δώσω εγώ συμβουλές σε πολιτικούς – το πάρε-δώσε της κολακείας είναι μέσα στις προδιαγραφές του επαγγέλματός τους. Για το άλλο, προτείνω να ξεκινήσει μαθήματα γκολφ ο Πρωθυπουργός, ει δυνατόν με κάποιον δάσκαλο διάσημο, ώστε να το πάρει είδηση ο Τραμπ. Ο Τάιγκερ Γουντς, ας πούμε, θα ήταν ιδεώδης. Θα μας κοστίσει ακριβά, αλλά είναι βέβαιο ότι ο Τραμπ θα μας προσέξει και θα μας συμπαθήσει. Επίσης θα ικανοποιήσει και τη δεξιά πτέρυγα της ΝΔ, για την οποία η ενασχόληση του Πρωθυπουργού με το γκολφ θα σημαίνει την επιστροφή στις ρίζες, δεδομένου ότι το άθλημα αυτό έγινε ευρύτερα γνωστό στην Ελλάδα λόγω του Κωνσταντίνου
Καραμανλή…