Η έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι στο Στρασβούργο. Και ας φιλοξενείται εκεί η ολομέλεια μόλις μία φορά τον μήνα. Ο λόγος για τον οποίο οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι πληρώνουν τόσα χρήματα είναι αυστηρά συμβολικός. Οι γέφυρες πάνω από τον Ρήνο, που ενώνουν το Στρασβούργο με τη γερμανική πόλη Κελ κουβαλούν στη ράχη τους σφαγές. Η τελευταία έγινε το 1945, όταν οι Γερμανοί επιχείρησαν να ανακτήσουν την πόλη από τις συμμαχικές δυνάμεις. Η κατοχή της πήγε και ήρθε τέσσερις φορές ανάμεσα στη Γαλλία και στη Γερμανία. Το Κοινοβούλιο χτίστηκε εκεί για να σηματοδοτήσει τη συμφιλίωση και την ευρωπαϊκή ενότητα. Υπάρχουν πολλά σημεία στην Ευρώπη που εκπέμπουν αντίστοιχο συμβολισμό. Ο Προμαχώνας, όπου μέχρι πρόσφατα ήταν ο συνοριακός σταθμός ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία είναι ένα σημείο φορτισμένο με σκληρή μνήμη. Πριν από 35 χρόνια χώριζε δύο κόσμους και υπενθύμιζε στους διερχόμενους την αγριότητα με την οποία σημαδεύτηκε η ιστορική σχέση μας με τους γείτονες. Μια γενιά μετά, κανένας δεν τα θυμάται αυτά. Και αν τα θυμάται, δεν τα συζητά. Δεν υπάρχει λόγος. Για αυτό και όσοι σήμερα γκρινιάζουν, δυσφορούν με την πορεία της Ευρώπης και επισημαίνουν αδυναμίες και ανεπάρκειες, συμπεριφέρονται λες και λησμονούν το παρελθόν. Πριν από ογδόντα χρόνια, οι Ευρωπαίοι σφαζόμασταν μεταξύ μας και μάλιστα για δεύτερη φορά μέσα στον ίδιο αιώνα. Ομως τα εγγόνια εκείνων που έσκιζαν με λύσσα τις σάρκες ο ένας του άλλου, σήμερα δεν χωρίζονται από σύνορα, ενώνονται με κοινό νόμισμα και τη βούληση να πορευτούν μαζί στο μέλλον. Δεν είναι λίγο. Και ως ιστορικό επίτευγμα είναι μοναδικό, δεν έχει προηγούμενο. Να κυκλοφορείς στην καρδιά της Ευρώπης χωρίς διαβατήριο και συνάλλαγμα; Ούτε η δική μου γενιά δεν θα μπορούσε να το φανταστεί. Το αυτονόητο του σήμερα ήταν του αδιανόητο του χθες. Και οι νεότεροι αδυνατούν να το αναγνωρίσουν. Αν έχεις στηθεί στα γερμανικά σύνορα περιμένοντας να πάρεις τη σφραγίδα από έναν αστυνομικό που μπορεί και να σου απαγόρευε την είσοδο, τότε αναγνωρίζεις την τεράστια ιστορική μετάβαση. Αν έχεις μεγαλώσει θεωρώντας το Σαββατοκύριακο στη Ρώμη αντίστοιχο μιας εκδρομής στο Λουτράκι, τότε ναι, πιστεύεις ότι η Ευρώπη δεν βηματίζει σωστά, αλλά σέρνει τα πόδια της.
Σήμερα λέμε ότι οι καιροί υπαγορεύουν στους Ευρωπαίους να έρθουν πιο κοντά στις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Να μη μοιράζονται μόνο νόμισμα και κοινή αγορά, αλλά και κοινή πατρίδα. Να κρεμαστούν ο ένας πάνω στον άλλον για να μην έρθουν οι άλλοι και τους κρεμάσουν χώρια. Αυτό δεν είναι εύκολο. Δεν μιλάμε κοινή γλώσσα, έχουμε πολιτισμικές διαφορές και τα επιμέρους εθνικά συμφέροντα δεν επιτρέπουν στη ματιά να τα αγνοήσει. Είναι και κάτι ακόμα. Συζητάμε για το πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε τον Τραμπ, όταν το ιδεολογικό ρεύμα του αμερικανού προέδρου έχει δημιουργήσει ισχυρούς ευρωπαϊκούς θύλακες. Για να το πω αλλιώς, τη στιγμή που συζητάμε για το πώς οι Ευρωπαίοι πρέπει να έρθουμε πιο κοντά, ανάμεσά μας βρίσκονται πλέον πολλοί που πιστεύουν το εντελώς αντίθετο. Ο τραμπισμός έχει επιμολύνει την ευρωπαϊκή πολιτική και πολιτισμική σκέψη. Η Ευρώπη χρειάζεται χρόνο. Και τρόπο προκειμένου να αναθρέψει γενιές με κοινή ευρωπαϊκή πατριωτική συνείδηση. Η Ευρώπη θα είναι πραγματικά ισχυρή και αυτάρκης όταν ο Ισπανός αισθανθεί ότι οφείλει να πέσει στη μάχη για τη Βαλτική. Δεν είναι μόνο θέμα θεσμών και μηχανισμών. Είναι η ανάγκη για τη δημιουργία του ευρωπαϊκού έθνους. Οι Ευρωπαίοι δώσαμε τα βασικά συστατικά για να δημιουργηθεί το αμερικανικό έθνος, τουλάχιστον η ελίτ του. Και για έναν αιώνα θεωρούσαμε την Αμερική περίπου ως το παιδί που οφείλει να φροντίζει τους γηραιούς γονείς του. Τώρα με τα ίδια συστατικά οφείλουμε να δημιουργήσουμε ένα καινούργιο έθνος. Μπορεί να μην είναι ομοιογενές, να έχει διακριτές πολιτισμικές νησίδες και να είναι πολύγλωσσο. Ομως, τουλάχιστον, οι συνιστώσες του θα σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο.