Με την εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας έκλεισε ένας μακρόσυρτος εκλογικός κύκλος σχεδόν είκοσι μηνών.
Μεσολάβησαν δύο βουλευτικές εκλογές (Μάιος – Ιούνιος 2023), περιφερειακές και δημοτικές εκλογές (Οκτώβριος 2023), ευρωεκλογές (Ιούνιος 2024) και τώρα η προεδρική εκλογή.
Μένουν έτσι σχεδόν δυόμισι χρόνια στην κυβέρνηση για να ετοιμάσει απερίσπαστη τις εκλογές του 2027 και φυσικά να κάνει και καμία δουλειά.
Για μια διακυβέρνηση που βαδίζει ήδη στον 6ο χρόνο τα πράγματα δεν είναι και τόσο άσχημα.
Από το 2019 η κυβερνητική παράταξη κέρδισε όλες τις εκλογές που έχουν γίνει, ενώ ακόμη και σήμερα η κυριαρχία της μπορεί να έχει αποδυναμωθεί, αλλά δεν φαίνεται να απειλείται.
Λογικό. Κακά τα ψέματα, η κυβέρνηση έχει μείνει με αντίπαλο τα γεγονότα. Και τα γεγονότα μπορεί ασφαλώς να φθείρουν μια κυβέρνηση, αλλά ποτέ δεν κλήθηκαν να κυβερνήσουν μια χώρα.
«Τα γεγονότα, αγαπητό μου παιδί, τα γεγονότα» (δηλαδή κυρίως η υπόθεση Προφιούμο) μπορεί να κόστισαν στον Χάρολντ ΜακΜίλαν την πρωθυπουργία, αλλά τις εκλογές και την κυβέρνηση τις κέρδισε το Εργατικό Κόμμα του Χάρολντ Ουίλσον (15/10/1964).
Η πολιτική αξιολόγηση στα δικά μας εξαντλείται σε δύο εξίσου αναπόδεικτες ή αβάσιμες παρατηρήσεις.
Πρώτον, «δεν υπάρχει αντιπολίτευση». Μόνο που αντιπολίτευση υπάρχει. Είναι αυτή που υπάρχει και παρεμπιπτόντως εκείνη την οποία διάλεξαν οι ψηφοφόροι – έτσι γίνεται στη δημοκρατία…
Ακόμη όμως κι αν υπάρχει αντιπολίτευση, δεν υπάρχει προφανής εναλλακτική κυβερνητική λύση. Και ούτε ο «δρόμος», ούτε οι «πλατείες», ούτε ο «θυμός» και άλλα νεφελώδη άμπρα κατάμπρα αποτελούν μέθοδο διακυβέρνησης μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής δημοκρατίας.
Τις δημοκρατίες τις κυβερνούν κυβερνήσεις. Οχι συγγενείς, ούτε παρουσιαστές.
Δεύτερον, «δεν υπάρχουν αντίβαρα». Μόνο που και αντίβαρα υπάρχουν. Οσα υπήρχαν πριν και μάλλον περισσότερα.
Ούτως ή άλλως, δεν ξέρω κανένα αντίβαρο να έχει καταργηθεί τα τελευταία χρόνια. Ούτε καν εκείνα που συμπεριφέρονται σαν αντιπολιτευτικές ή αντικυβερνητικές αιχμές.
Τελευταία από όλες διαψεύστηκε η επαγγελία ενός Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος θα λειτουργούσε ως «θεσμικό αντίβαρο» απέναντι στον Πρωθυπουργό και την κυβέρνηση, όπως υποστήριζαν διάφοροι και μεταξύ τους ο ΣΥΡΙΖΑ (tovima.gr, 12/2).
Τέτοιο μοντέλο δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο.
Εχουμε δηλαδή προεδρικές Δημοκρατίες, κοινοβουλευτικές Δημοκρατίες, προεδρευόμενες Δημοκρατίες, πρωθυπουργικά δημοκρατικά συστήματα, αλλά «δικέφαλες Δημοκρατίες» δεν έχουν ακόμη εφευρεθεί. Προφανώς επειδή κανείς δεν αισθάνεται την ανάγκη τους.
Συνεπώς, και αντιπολίτευση υπάρχει στη δημοκρατία μας, και θεσμικά αντίβαρα ορθώνονται απέναντι στην κυβερνητική εξουσία.
Χωρίς φυσικά να ασκούν τη διακυβέρνηση ούτε η αντιπολίτευση ούτε τα αντίβαρα. Καλώς ή κακώς, δεν είναι η δουλειά τους.
Τι λείπει; Λείπει η εμπιστοσύνη σε αυτό που υπάρχει.
Παράδειγμα, τα Τέμπη. Την ανάκριση ανέλαβε από την πρώτη στιγμή εφέτης – ανακριτής, δηλαδή ανώτερος δικαστικός.
Η δικογραφία ξεπερνάει έως σήμερα τις πενήντα χιλιάδες (!) σελίδες. Εχουν καταθέσει περίπου διακόσιοι πενήντα μάρτυρες. Εχουν ασκηθεί διώξεις κατά σαράντα τριών κατηγορουμένων.
Αλλά ένα 74% των ερωτηθέντων στις δημοσκοπήσεις μιλάει για «συγκάλυψη» (Metron Analysis, 6/2).
Να πούμε για καθυστέρηση, να το καταλάβω. Δύο χρόνια δεν είναι λίγα. Αλλά τι σόι «συγκάλυψη» μπορεί να είναι αυτή; Και τι συγκαλύπτει με τέτοια δικογραφία, τόσους μάρτυρες και τόσες διώξεις;
Συνεπώς, δεν λείπει η δικαιοσύνη, όπως δεν λείπουν η αντιπολίτευση ή τα αντίβαρα.
Λείπει η εμπιστοσύνη.
Μια έλλειψη που (και αυτή) στερείται λογικής. Και τροφοδοτείται από έναν άκρατο υποκειμενισμό. Δικαιοσύνη νοείται μόνο εκείνη που δικάζει κατά την άποψη που έχει ο καθένας για το δίκαιο.
Δεν ξέρω αν έχετε παρευρεθεί σε παρέα που κουβεντιάζει το ελληνικό #ΜeΤoo. Εχω συναντήσει τόσες ετυμηγορίες και τόσες εκδοχές, όσους και συζητητές. Ποιος βίασε, ποιος δεν βίασε, ποιος παραλίγο να βιάσει και ο Θεός βοηθός.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι επίσης ένας τρόπος διαφυγής από την πραγματικότητα που ο καθένας έχει φτιάξει στο μυαλό του. Από ένα αφήγημα ατομικής κατανάλωσης.
Εμφανίστηκαν και παραδόθηκαν στον ανακριτή τρία νέα βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας που συμμετείχε στο δυστύχημα των Τεμπών.
Χρήσιμα και καλοδεχούμενα, αν αποδειχθεί η γνησιότητά τους. «Ολα στο φως!» ζητούμε όλοι, και πολύ σωστά.
Μόνο που όσοι διαισθάνονται ότι το αφήγημά τους κλονίζεται ή διαψεύδεται, το ρίχνουν προκαταβολικά στη μίρλα. Οχι δηλαδή τι δείχνουν τα βίντεο, αλλά «γιατί εμφανίστηκαν τώρα» και «γιατί δεν τα ξέραμε νωρίτερα».
Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή όσοι αισθάνονται μειονεκτικά στο πεδίο της κυριαρχίας πασχίζουν να ισορροπήσουν τη μειονεξία τους κλονίζοντας την κυριαρχία εκείνων που την ασκούν. Με κάθε θεμιτό ή αθέμιτο τρόπο.
Να είμαστε ειλικρινείς. Η μέθοδος είναι παλιά και προφανώς δεν εφευρέθηκε στη σημερινή Ελλάδα. Στη σοβαρή εκδοχή της έχει τροφοδοτήσει πολλές επαναστάσεις και εξεγέρσεις σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Μόνο που στη χώρα μας είναι δύσκολο να συναντήσεις κάτι στη σοβαρή εκδοχή του.
Και γι΄ αυτό η έλλειψη εμπιστοσύνης, ακόμη και μια θεμιτή ή βάσιμη δυσπιστία, εκφράζονται με όρους καχυποψίας, εχθροπάθειας και κυρίως μειονεξίας.
«Δεν με ενδιαφέρει η αλήθεια, με ενδιαφέρει η δική μου αλήθεια».
Είναι η λογική του πρωινάδικου. Οπου όλα αποκτούν μια ισότιμη αξία από τη στιγμή που θα ειπωθούν. Είτε ισχύουν είτε δεν ισχύουν.
Κακά τα ψέματα, η εμπιστοσύνη και κυρίως η έλλειψή της αποτελούν την αχίλλειο πτέρνα της δημοκρατίας μας. Αυτήν βρίσκει μπροστά της κάθε κυβέρνηση που προσπαθεί απλώς να κάνει τη δουλειά της.
Κι αυτήν θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση αν θέλει να κάνει καμία δουλειά στα δυόμισι χρόνια που μας χωρίζουν έως τις επόμενες εκλογές.