Πάλι καλά, τι είναι 90.000 ευρώ πρόστιμο για κατ’ εξακολούθησιν παραβίαση της αρχής περί «υποχρέωσης σεβασμού της προσωπικότητας αναφερομένου σε εκπομπές προσώπου»: θα μπορούσε και να το έχει κλείσει το Mega το ΕΣΡ ή και να απολύσει τον διευθυντή ειδήσεων και να έχει διορίσει άλλον στη θέση του – διότι το πρώτο-πρώτο νομικό επιχείρημα της απόφασης είναι ότι «κατά το άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος, το ΕΣΡ είναι η αρμόδια Αρχή για την άσκηση του άμεσου ελέγχου το Κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως». Και δεν εξευτελίζεται ο άμεσος έλεγχος αν δεν ασκείς τέτοια δικαιώματα;
Αμεσος έλεγχος του κράτους σήμαινε ως το 1989 ότι επιτρέπονται μόνο κρατικοί τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί· μετά μεγάλες πολιτικές συγκρούσεις ιδρύθηκαν οι πρώτοι ιδιωτικοί σταθμοί – αλλά το άρθρο του συντάγματος δεν άλλαξε και ας έχουν περάσει 35 χρόνια από τότε.
Στις εφημερίδες, το facebook, το Instagram, το TikTok πρέπει ο ενδιαφερόμενος – συνήθως πολιτικό πρόσωπο – να προσφύγει στη δικαιοσύνη αν θεωρήσει ότι «θίγεται». Για τους σταθμούς προσφεύγει σε διοικητική αρχή η οποία αποφαίνεται και βεβαίως είναι ευτυχής που έχει τέτοια εξουσία – στις περισσότερες Δημοκρατίες τέτοια όργανα (με πρώτη την αμερικανική FCR, Federal Communication Commission) είχαν ως αρμοδιότητα τεχνικά θέματα, σχετικά με τις συχνότητες κυρίως, πώς θα χωριστούν, πώς θα διατεθούν. Αλλά αυτά πλέον ανήκουν στην Ευρώπη στις εθνικές επιτροπές τηλεπικοινωνιών.
Σε μας εδώ, ασκεί διοικητικό έλεγχο – κάποτε το ΕΣΡ είχε το δικαίωμα να διακόπτει εκπομπές αν έκρινε ότι παραβίαζαν τον κώδικα δεοντολογίας του, δεν ξέρω αν υφίσταται ακόμη και απλώς δεν εφαρμόζεται λόγω μεγαθυμίας των μελών του ώσπου να το ζητήσει κάποιο ισχυρό πρόσωπο.
Υπάρχει επίσης η περίφημη §9 του άρθρου 14 στο σύνταγμα, περί «βασικού μετόχου» – αν εφαρμοστεί, θα κλείσουν όλοι οι σταθμοί. Δεν εφαρμόζεται διότι παρενέβη η Ένωση και απείλησε την Ελλάδα με παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Τόσες συνταγματικές αναθεωρήσεις έγιναν δεν καταργήθηκαν αυτές οι παλαιολιθικές ρυθμίσεις· παραμένουν στη διάθεση της πολιτικής εξουσίας, να τις εφαρμόσει όταν την συμφέρει, όπως έκανε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ το 2016 που αποπειράθηκε να ελέγξει τους τηλεοπτικούς σταθμούς και την σταμάτησε το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Πρόκειται για δείγματα της φοβίας των πολιτικών μας απέναντι στην κριτική· όπως οι αγωγές SLAPP (Στρατηγικές Αγωγές κατά της Συμμετοχής του Κοινού) κατά δημοσιογράφων, οι συλλήψεις για το «επ’ αυτοφώρω» αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμισης που υποκινούσε ο Πάνος Καμμένος.
Μια που συζητείται αναθεώρηση, μήπως πρέπει επιτέλους να απαλειφθούν από το σύνταγμα για να μην αποτελούν μόνιμη απειλή της πολιτικής εξουσίας κατά της ελευθερίας του λόγου;