Ενα από τα πιο ιστορικά μπαρ των Αθηνών ταλαιπωρήθηκε για μέρες γιατί ο από πάνω ιδιοκτήτης διαμερισμάτων – Κινέζος – δεν απέτρεψε μία πλημμύρα που προκάλεσε ζημιές σε όλο το οίκημα. Μια από τις πιο ιστορικές μουσικές σκηνές που έχουν φιλοξενήσει τα μεγαλύτερα ονόματα και επίσης φιλοξενείται σε ιστορικό μνημειακό χώρο της πόλης, τις επόμενες μέρες κλείνει για πάντα γιατί οι ιδιοκτήτες του προφανώς θα το μετατρέψουν σε διαμερίσματα airbnb. Μία βόλτα στην Αθήνα αρκεί για να αντιληφθείς πόσο ομογενοποιείται ταχύτητα η πόλη και πόσο τα μπραντσάδικα εναλλάσσονται με τα ενοικιαζόμενα διαμερίσματα που με τη σειρά τους αφαιρούν κάθε χαρακτηριστικό των ιστορικών συνοικιών της πόλης.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οικονομικό. Δεν είναι μόνο επιχειρηματικό. Δεν είναι μόνο τα airbnb που στην τελική και για τις μικρομεσαίες οικογένειες συμπληρώνουν τα εισοδήματά τους. Το πρόβλημα έχει να κάνει με μία στρατηγική της πόλης και αυτό προφανώς δεν αφορά μόνο τον δήμο. Αφορά μια συνολικότερη στρατηγική που διαπερνά την πολιτεία. Από τους αρχιτέκτονες – πολεοδόμους, τα υπουργεία και βέβαια όλα καταλήγουν στο τι ακριβώς πόλη θέλουμε να έχουμε τα επόμενα χρόνια. Τι πρωτεύουσα θέλουμε να έχουμε και για ποιον λόγο ακριβώς θα έρχεται κάποιος στην Αθήνα. Απλώς και μόνον για το υπέροχο μουσείο της Ακρόπολης ή άλλα σύγχρονα μουσεία; Ή για τα μπραντσάδικα και το φαγητό; Για όλες αυτές τις νέες εστίες εμπειριών που θα διαμοιράζονται ανά συνοικία; Μα οι πόλεις είναι τόποι ανομοιογένειας εκ της φύσης τους. Το ζήτημα δεν είναι μόνον ταξικό ή πολιτισμικό. Είναι ταυτοτικό. Σήμερα η Αθήνα μετατρέπεται σε μία απέραντη τουριστική ζώνη που απλώς προσελκύει τους ανθρώπους με μέσο ή μεγαλύτερο εισόδημα για να φάνε, να πιουν και να ανταλλάξουν εμπειρίες.
Με αυτή την πολύ άθλια λογική του συλλέκτη εικόνων που έχει κυριαρχήσει στη Δύση και που φαίνεται να διαπερνά με μελαγχολία τις νεότερες γενιές. Τι ακριβώς πόλη θα είναι αυτή που θα λείπει ο βασικός ιμάντας της, δηλαδή η ζωή των καθημερινών πολιτών της, οι αγορές τους; Προσωπικά δεν είμαι νοσταλγός κανενός μοντέλου πόλης τύπου «βασιλικός και ασβέστης». Και προφανώς γνωρίζω καλά ότι και τις προηγούμενες δεκαετίες οι στρεβλώσεις και τα προβλήματα ήταν εδώ και κυρίαρχα. Οπως επίσης και οι κοινωνικές ανισότητες που διαμόρφωναν μία πόλη που είχε από τον Ασύρματο Πετραλώνων με τα ερείπια και τα Προσφυγικά μέχρι τη μεσοαστική ζώνη του Ψυχικού, που πολλές φορές αποτυπωνόταν τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 στις ταινίες του Φίνου.
Η σημερινή όμως ομοιογένεια ξεπερνά και κοινωνικές ανισότητες και παλαιές λογικές και παλιές εκδοχές της Αθήνας. Η σημερινή λογική έρχεται να αποψιλώσει κάθε χαρακτηριστικό της Αθήνας που δεν είναι μόνον μία αρχαία κληρονομιά αλλά και μία νεότερη κληρονομιά της αγοράς. Τα λέμε όλα αυτά και τα γράφουμε καιρό τώρα, αλλά φαίνεται πως ούτε υπεύθυνοι υπάρχουν γι’ αυτό, όπως επίσης ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας έχει εκχωρήσει τις ελπίδες του σε μία λογική ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων ως συμπληρωματικό εισόδημα. Τα μικρομάγαζα, η σημαντική αγορά κάτω από το Σύνταγμα έχει αρχίσει επίσης να περιορίζεται. Τα υφασματάδικα στην Αιόλου, τα μικρομεσαία μαγαζιά μιας μεταπρατικής αθηναϊκής αγοράς όλο και περισσότερο συρρικνώνονται και δίνουν τη θέση τους σε πολύ μεγάλα ξενοδοχεία. Πολλά εξ αυτών υπέροχα – κανείς δεν αντιλέγει. Η Αθήνα της επόμενης δεκαετίας θα είναι μία Αθήνα, που πιθανώς όχι απλώς δεν θα θυμίζει σε τίποτα την προηγούμενη, αλλά και θα αποτελεί πόλο έλξης για συγκεκριμένους καταναλωτές και δημιουργούς αναμνήσεων.