Στο Κάιρο στρέφεται από χθες το επίκεντρο του ενεργειακού ενδιαφέροντος, με την ετήσια έκθεση EGYPES 2025 να βρίσκεται σε εξέλιξη και την κυπριακή ΑΟΖ να πρωταγωνιστεί, την ώρα που ενεργειακοί κολοσσοί όπως η ΕΝΙ/TOTAL, η Chevron και η NewMed Energy υπογράφουν κομβικής σημασίας συμφωνίες με την Κυπριακή Δημοκρατία για την εμπορική αξιοποίηση των κοιτασμάτων «Αφροδίτη» και «Κρόνος».
Η πρώτη από τις δύο υπογραφές που έπεσαν χθες, στο περιθώριο της σημαντικής έκθεσης, παρουσία των προέδρων Κύπρου και Αιγύπτου και με συμβαλλόμενες τις δύο χώρες καθώς και την αδειοδοτημένη κοινοπραξία ΕΝΙ/TOTAL, αφορά στη συμφωνία για την ανάπτυξη των υδρογονανθράκων του οικοπέδου 6 της κυπριακής ΑΟΖ, όπου βρίσκονται τα κοιτάσματα «Κρόνος», «Ζευς» και «Καλυψώ». Μέσω της συγκεκριμένης συμφωνίας, ουσιαστικά, καθορίζεται το πλαίσιο με το οποίο η κοινοπραξία και η Αίγυπτος, ως φιλοξενούσα χώρα, πρόκειται να εργαστούν από κοινού για την εμπορευματοποίηση των κοιτασμάτων. Σύμφωνα, μάλιστα, με ανακοίνωση της ΕΝΙ, η συμφωνία παρέχει ένα πλαίσιο περιεκτικό το οποίο καθιστά δυνατή την ταχεία ανάπτυξη του κυπριακού κοιτάσματος «Κρόνος». Οπως μάλιστα εξηγεί η ιταλική πολυεθνική, το φυσικό αέριο θα μεταφέρεται προς επεξεργασία στις εγκαταστάσεις του αιγυπτιακού κοιτάσματος «Ζορ» κι έπειτα θα υγροποιείται στο τερματικό «Νταμιέτα», για να εξαχθεί ακολούθως στην Ευρώπη. «Σε μια εποχή που ο κόσμος χαρακτηρίζεται από διαιρέσεις και εντάσεις, η συμφωνία αποτελεί απτή απόδειξη ότι η συνεργασία μπορεί να χτίσει γέφυρες και να δημιουργήσει ευκαιρίες», τόνισε ο επικεφαλής της ΕΝΙ, επισημαίνοντας πως η συνεργασία με την Κύπρο και την Αίγυπτο «υπερβαίνει τον τομέα της ενέργειας».
Η έτερη ενεργειακή συμφωνία που υπεγράφη στο Κάιρο με συμβαλλόμενα μέρη την Κυπριακή Δημοκρατία, την Αίγυπτο και τις τρεις εταιρείες της κοινοπραξίας που κατέχει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του κοιτάσματος (Chevron Cyprus Limited, NewMed Energy, Cyprus Limited) αφορά σε Μνημόνιο Συναντίληψης το οποίο καθορίζει τους όρους αποτελεσματικής εμπορευματοποίησης του φυσικού αερίου που προέρχεται από το κοίτασμα «Αφροδίτη» της κυπριακής ΑΟΖ.
Τριβές με το Ισραήλ
Δυσφορία, ωστόσο, προκάλεσε στην κυπριακή κυβέρνηση ανακοίνωση (15/2/2025) της ισραηλινής NewMed Energy – η οποία συμμετέχει στην κοινοπραξία των εταιρειών που διαχειρίζεται το κοίτασμα «Αφροδίτη» κατά 30% – με αναφορές στα χρονοδιαγράμματα που συμφωνήθηκαν με τη Chevron (που έχει ρόλο «διαχειριστή» της επένδυσης), οι οποίες και δηλώθηκαν στο Χρηματιστήριο του Τελ Αβίβ και κρίνονται «ανακριβείς». Στην ισραηλινή εταιρεία, κατ’ ουσίαν, χρεώνεται «απροθυμία συνεργασίας», ενώ η αναφορά που κυρίως ενόχλησε κύκλους στη Λευκωσία έχει να κάνει με την εκτίμηση της NewMed Energy σύμφωνα με την οποία «το κοίτασμα “Αφροδίτη” θα μπορούσε να αρχίσει να τυγχάνει εμπορικής εκμετάλλευσης το νωρίτερο το 2031 και μάλιστα υπό πολλές και δύσκολες προϋποθέσεις». Για τη Λευκωσία, το συγκεκριμένο χρονικό ορόσημο δεν γίνεται «αποδεκτό» ενώ, όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, δεν υφίσταται καν στο τροποποιημένο σχέδιο ανάπτυξης.
«Μια ιστορική μέρα»
Για «μια ιστορική μέρα» έκανε λόγο ο Νίκος Χριστοδουλίδης τονίζοντας ότι πρόκειται για συμφωνίες «καταλυτικές» που αλλάζουν τα δεδομένα τόσο για την ευρύτερη περιοχή όσο και για την Ευρώπη. Από την πλευρά του, ο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, ο οποίος υποδέχθηκε τον κύπριο πρόεδρο στο συνεδριακό κέντρο Al Manara όπου διεξάγεται η τριήμερη έκθεση, εξέφρασε την αποφασιστικότητά του για περαιτέρω ενίσχυση των διμερών σχέσεων προς όφελος των δύο λαών ενώ οι δυο τους συζήτησαν και για τις περιφερειακές εξελίξεις αλλά και για το Κυπριακό. Το Κάιρο επισκέφθηκε χθες και ο έλληνας υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Θεόδωρος Σκυλακάκης, το πλαίσιο της EGYPES, πραγματοποιώντας σειρά σημαντικών επαφών με τις διοικήσεις των αμερικανικών πετρελαϊκών κολοσσών Chevron και ExxonMobil που έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για τα κοιτάσματα νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και έως δυτικά της Κρήτης. Συνάντηση με τον αντιπρόεδρο της ExxonMobil είχε χθες πρώτος ο Νίκος Χριστοδουλίδης, θέτοντας επί τάπητος τις δραστηριότητες και τους σχεδιασμούς για τα οικόπεδα 5 και 10 της κυπριακής ΑΟΖ.