Η πρόταση των ΗΠΑ προβλέπει διαμοιρασμό εδαφών και φυσικών πόρων της Ουκρανίας χωρίς εγγυήσεις για την ασφάλεια – Η Ευρώπη αποφασισμένη να στηρίξει μόνη της την Ουκρανία και να αναλάβει το βάρος της ευθύνης για την άμυνα της
Του Μανώλη Καλατζή
Η λήξη του πολέμου στην Ουκρανία, κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση είναι, όσο και αν ο Ντόναλτ Τραμπ αποφάσισε πως θα κλείσει αυτό το αιματηρό κεφάλαιο με τον τρόπο που επιβάλλει δασμούς στις εισαγωγές ξένων προϊόντων στις ΗΠΑ.
Στη Σαουδική Αραβία σήμερα ΗΠΑ και Ρωσία ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις, για την Ουκρανία, χωρίς την Ουκρανία.
Το εγχείρημα αυτό είναι καταδικασμένο να αποτύχει, γιατί η όποια συμφωνία επιτευχθεί, θα πρέπει να εφαρμοστεί στο έδαφος και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την σύμφωνη γνώμη των Ουκρανών, αλλά των Ευρωπαίων συμμάχων τους, οι οποίοι θεωρούν πως μια άδικη ειρήνη απλώς θα φέρει πιο κοντά τον πόλεμο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με πρώτες τις Βαλτικές Δημοκρατίες και την Πολωνία. Στην ακτίνα κινδύνου βρίσκονται επίσης η Φινλανδία, η Σουηδία, η Νορβηγία και η Δανία.
Η χθεσινή άτυπη σύνοδος ηγετών στο Παρίσι με την συμμετοχή των επικεφαλής της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, δεν ήταν εθιμοτυπική ούτε περιορίστηκε σε φιλοσοφική συζήτηση. Τέθηκαν τα σημαντικά θέματα ασφάλειας για την Ευρώπη και το επόμενο βήμα θα είναι μια σύνοδος με το σύνολο των ηγετών των κρατών μελών της ΕΕ, τον πρωθυπουργό της Βρετανίας και τον ΓΓ του ΝΑΤΟ.
Η αλλαγή στάσης των ΗΠΑ, αναγκάζει την Ευρώπη να κάνει σε λίγο καιρό όσα δεν έκανε δεκαετίες. Να αναλάβει την ασφάλεια της χωρίς την συμμετοχή και την ομπρέλα των ΗΠΑ, οι οποίες θεωρούν πλέον ότι μπορούν να λειτουργήσουν ως ασφαλιστική εταιρεία. Δηλαδή να παρέχουν ασφάλεια έναντι οικονομικού τιμήματος, αν και αυτό είναι αμφίβολο, αφού η Ουάσιγκτον έχασε μέσα σε λίγες μέρες την αξιοπιστία της έναντι των εταίρων και συμμάχων της.
Πρόταση διαμελισμού
Η πρόταση που διαβίβασαν στο Κίεβο οι ΗΠΑ, είναι γραμμένη από δικηγορικό γραφείο και όχι από διπλωμάτες ή πολιτικούς. Αποκλειστικό αντικείμενο της, η ανάκτηση $500 δις από τις ΗΠΑ, τα οποία υποστηρίζει ο Τραμπ, ότι έχουν διατεθεί για στήριξη της Ουκρανίας, χωρίς καμία ρήτρα για την ασφάλεια της χώρας ή για τον χρονικό ορίζοντα λήξης της συμφωνίας. Οι ΗΠΑ απαιτούν όχι μόνο πρόσβαση στις σπάνιες γαίες, αλλά ολοκληρωτικό έλεγχο της οικονομίας της Ουκρανίας. Θεωρούν ότι από τα όποια έσοδα έχει το κράτος, το 50% θα διατίθεται στις ΗΠΑ και τα υπόλοιπα για την λειτουργία του κράτους. Δηλαδή «πληρώστε μας και μετά ταΐστε τα παιδιά σας».
Οι ΗΠΑ απαιτούν ασυλία και δικαίωμα να αδειοδοτούν ξένες εταιρείες για εκμετάλλευση των σπάνιων γαιών, χωρίς να απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της Ουκρανίας. Δεν προβλέπεται τίποτα απολύτως για ανάκτηση εδαφών που σήμερα κατέχονται από τους Ρώσους, ενώ θωρούν ότι είναι αρκετή η ασφάλεια που θα παρέχεται λόγω της παρουσίας αμερικανικών εταιρειών στη χώρα.
Η πρόταση βεβαίως απορρίφθηκε από τον Β. Ζελένσκι, ο οποίος ξεκαθάρισε πως η Ουκρανία ενδιαφέρεται να υπογράψει μια συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες για τη χρήση των φυσικών πόρων , αλλά μόνο αφού οριστικοποιηθεί, ώστε να περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφάλειας και οικονομικά οφέλη.
Το Κίεβο δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως χωράφι για άντληση ορυκτών και η συμφωνία θα πρέπει να συμβάλλει στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της χώρας.
Σύμφωνα με τον Ζελένσκι, η ίδια η ιδέα μιας τέτοιας συμφωνίας δεν είναι νέα, καθώς παρόμοιες συμφωνίες μεταξύ χωρών έχουν ήδη υπάρξει σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.
Ωστόσο, το βασικό ερώτημα παραμένει όχι μόνο για το ποιους πόρους μπορεί να προσφέρει η Ουκρανία, αλλά και ποιο θα είναι το αντάλλαγμα.
Επιμέρους λεπτομέρειες της συμφωνίας μπορεί να αλλάξουν, αλλά οι θεμελιώδεις διατάξεις της πρέπει να καθοριστούν με σαφήνεια, με πρώτη αυτή των εγγυήσεων. Η συμφωνία πρέπει να αναφέρεται σε εγγυήσεις ασφαλείας, οι οποίες θα πρέπει να εξεταστούν στο πλαίσιο συνεργασίας με το ΝΑΤΟ ή εναλλακτικούς διεθνείς μηχανισμούς. Η Ουκρανία απαιτεί όπως οι εγγυήσεις ασφαλείας πρέπει να περιλαμβάνουν όχι μόνο στρατιωτική υποστήριξη, αλλά και πολιτικές και οικονομικές δεσμεύσεις από τις ΗΠΑ.
Παράλληλα, από τη στιγμή που οι ΗΠΑ απορρίπτουν ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, τότε η Ουκρανία θα πρέπει να δημιουργήσει έναν ισχυρό στρατό που θα συνεργάζεται με τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη και θα έχει επαρκή οπλισμό για να αντιμετωπίσει μια νέα ρωσική επίθεση.
Εικάζεται πως η πρόταση των ΗΠΑ είναι γραμμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να απορριφθεί και να φορτωθεί η ευθύνη για τη συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία.
Η στάση της Ευρώπης
Η ΕΕ έχει καταστήσει σαφές πως δεν πρόκειται να αποδεχθεί καμία συμφωνία ειρήνευσης στην Ουκρανία χωρίς την συμμετοχή της, αφού οι μελλοντικές εγγυήσεις θα αποτελούν δική της ευθύνη.
Από την στιγμή που ΗΠΑ και Ρωσία απορρίπτουν την παρουσία ΝΑΤΟίκών στρατευμάτων, μια τέτοια αποστολή μπορεί να την αναλάβει η Ευρώπη με δικά της στρατεύματα που δεν θα βρίσκονται στην Ουκρανία υπό την ομπρέλα του ΝΑΤΟ.
Παράλληλα η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διαμήνυσε πως η ΕΕ θα συνεχίσει να ενισχύει αμυντικά και οικονομικά την Ουκρανία, άσχετα με την στάση των ΗΠΑ.
Ήδη μπαίνουν οι βάσεις για δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στρατού, που θα αναλάβει την ευθύνη φύλαξης των εξωτερικών συνόρων, αφού οι ΗΠΑ έχουν εκφράσει πρόθεση απόσυρσης των δικών τους στρατευμάτων.
Η αποστολή στρατευμάτων από χώρες μέλη της ΕΕ και την Βρετανία στην Ουκρανία, δεν προβλέπεται για σκοπούς εμπλοκής στον πόλεμο, αλλά για επιτήρηση της ειρήνης μετά τη λήξη του πολέμου. Μέχρι όμως εκείνη την στιγμή θα ενισχυθεί η αμυντική βιομηχανία και θα γίνουν επενδύσεις στις αμυντικές υποδομές της Ουκρανίας.
Αναμένεται ενίσχυση των γραμμών στις Βαλτικές Δημοκρατίες, κάτι που ενδεχομένως να αποβεί θετικό και για την Ελλάδα και την Κύπρο, απαιτώντας προστασία από την Τουρκία, χωρίς τα προβλήματα που τίθενται λόγω ΝΑΤΟ.
Τέλος οι κυρώσεις στην Ρωσία και θα παραμείνουν και θα ενισχυθούν, παρά την προσπάθεια Τραμπ να βγάλει την Ρωσία και ον Πούτιν από τη διεθνή απομόνωση.