«Η Ευρώπη πρέπει επειγόντως να αντιμετωπίσει τρεις προκλήσεις, την κλιματική κρίση και τις συνέπειές της, τις ανησυχίες για την ανταγωνιστικότητα και την οικονομική ανθεκτικότητα». Με το σαφές αυτό μήνυμα η Κομισιόν θέτει τον στόχο της εμβληματικής «Συμφωνίας για την Καθαρή Βιομηχανία», την οποία θα παρουσιάσει στις 26 Φεβρουαρίου. Η συμφωνία, όπως αναφέρεται στο κείμενο, που βρίσκεται στη διάθεση των «ΝΕΩΝ», αποτελεί ένα «μετασχηματιστικό σχέδιο», που φέρνει μαζί το κλίμα και την ανταγωνιστικότητα υπό μια υπερκείμενη στρατηγική ανάπτυξης.
«Είναι σημαντικό να μετακινηθούμε πέρα από τις παραδοσιακές μεμονωμένες λύσεις και να δούμε ολόκληρη την παραγωγική αλυσίδα. Ενα ακμάζον νέο ευρωπαϊκό βιομηχανικό οικοσύστημα ανάπτυξης και ευημερίας θα επιτευχθεί με την προώθηση έξι επιχειρηματικών οδηγών», σύμφωνα με το κείμενο. Ποιοι είναι αυτοί οι οδηγοί; Πρώτον, η προσιτή ενέργεια, δεύτερον η δημιουργία «πρωταγωνιστικών αγορών», τρίτον η χρηματοδότηση, τέταρτον η κυκλικότητα και η πρόσβαση σε πρώτες ύλες, πέμπτον οι παγκόσμιες αγορές και οι διεθνείς συνεργασίες και έκτον οι δεξιότητες. Αυτές πρέπει να υποστηριχθούν από οριζόντια μέτρα, όπως είναι η μείωση της γραφειοκρατίας, η πλήρης εκμετάλλευση της κλίμακας της Ενιαίας Αγοράς, η προώθηση ποιοτικών θέσεων εργασίας και ο καλύτερος συντονισμός πολιτικών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Επιδίωξη είναι να παραμείνει η Ευρώπη στην πορεία της απανθρακοποίησης. Οι εταιρείες θα έχουν «σαφή κίνητρα για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές εντός της Ευρώπης» αναφέρεται.
1 Προσιτή οικονομικά ενέργεια
Η προσιτή ενέργεια αποτελεί αντικείμενο ενός σχεδίου δράσης που έχει ήδη προγραμματιστεί για δημοσίευση παράλληλα με τη Συμφωνία για την Καθαρή Βιομηχανία στις 26 Φεβρουαρίου. Οπως έχουν ήδη αποκαλύψει «ΤΑ ΝΕΑ», σύμφωνα με το σχετικό κείμενο η Επιτροπή θα ξεκινήσει την ίδια μέρα μαζί με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ένα πιλοτικό πρόγραμμα για εταιρικές συμφωνίες αγοράς ενέργειας (PPAs). Μια παρόμοια συνεργασία θα δημιουργηθεί σε ένα «πακέτο κατασκευής δικτύων» για να αντιμετωπιστούν οι αδυναμίες στο δίκτυο μεταφοράς της Ευρώπης που έχουν εντοπιστεί ως εμπόδιο για την ηλεκτροδότηση των μεταφορών και της βιομηχανίας. Το σχέδιο τονίζει επίσης την ανάγκη περαιτέρω επιτάχυνσης των διαδικασιών αδειοδότησης και εξορθολογισμού της αγοράς φυσικού αερίου, ενώ αναφέρει ότι η Κομισιόν θα παρουσιάσει συστάσεις για τη φορολογία της ενέργειας το επόμενο έτος προκειμένου να μειωθούν οι ενεργειακοί φόροι.
2 Αγορές-πρωταγωνιστές
Δεύτερος μοχλός είναι η δημιουργία «πρωταγωνιστικών αγορών», που θα επιτευχθεί εν μέρει μέσω ενός επικείμενου νόμου για την επιτάχυνση της απαλλαγής της βιομηχανίας από τις ανθρακούχες εκπομπές. Η ΕΕ θα συνεχίσει επίσης τις προσπάθειές της να δημιουργήσει ζήτηση για υδρογόνο ως υποκατάστατο των ορυκτών καυσίμων στη βιομηχανική διαδικασία. Η Επιτροπή «θα αποσαφηνίσει τους κανόνες για την παραγωγή υδρογόνου χαμηλών εκπομπών άνθρακα με ρεαλιστικό τρόπο», λέει το κείμενο. Επίσης η Επιτροπή θα προτείνει την αναθεώρηση του Πλαισίου Δημόσιων Συμβάσεων το 2026.
3 Δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις
Η ΕΕ χρειάζεται να αυξήσει τις ετήσιες επενδύσεις της στα συστήματα ενέργειας, βιομηχανίας και μεταφορών κατά περίπου 480 δισ. ευρώ έναντι της προηγούμενης δεκαετίας, αναφέρεται στο κείμενο. Η κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων είναι κλειδί, τονίζεται. Το Ταμείο Ανταγωνιστικότητας θα προσφέρει «ισχυρή στήριξη» στη βιομηχανία για βιώσιμες επενδύσεις στο επόμενο ΠΔΠ, ενώ κεντρικό ρόλο θα παίξει επίσης η άμεση κινητοποίηση χρηματοδότησης για την ευρωπαϊκή καθαρή βιομηχανία, καθώς και εγγυήσεις υπό το τρέχον ΠΔΠ. Επιπλέον η Κομισιόν θα προτείνει ένα ταμείο για τη βιομηχανική απανθρακοποίηση βασισμένο στο ETS. Για την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων το κύριο εργαλείο θα είναι το InvestEU, ενώ η Κομισιόν θα συνεργάζεται με την ΕΤΕπ σε νέες πρωτοβουλίες προς όφελος των τομέων στους οποίους δίνει έμφαση η Συμφωνία για την Καθαρή Βιομηχανία. Παράλληλα προβλέπεται ένα νέο πλαίσιο κρατικών επιχορηγήσεων για την καθαρή βιομηχανία, όπου προβλέπεται μεταξύ άλλων απλοποίηση, αλλά και εργαλεία για την απομάκρυνση του κινδύνου για επενδύσεις ώστε να διευκολυνθεί η συμμετοχή οργανισμών, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία.
4 Ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας: ασφαλής πρόσβαση σε πρώτες ύλες
και πόρους
Η Ευρώπη πρέπει να είναι πιο στρατηγική στην προμήθεια κρίσιμων πρώτων υλών για να μειώσει δραστικά την έκθεσή της σε μη αξιόπιστους προμηθευτές και να εμποδίσει διαταραχές στις προμήθειες. Περισσότερο από πριν η κυκλικότητα θα πρέπει να είναι μοχλός καινοτομίας, λέει χαρακτηριστικά το κείμενο. Η κυκλική δυναμική της παραγωγής της Ευρώπης εκτιμάται ότι θα αυξηθεί από 31 δισ. σε 100 δισ. ευρώ το 2030. Ειδικότερα για την προμήθεια κρίσιμων πρώτων υλών, η Κομισιόν θα δημιουργήσει ένα Κέντρο ευρωπαϊκών κρίσιμων πρώτων υλών, το οποίο θα κάνει κοινές αγορές για όσους ενδιαφέρονται, ενώ θα υιοθετήσει έναν νόμο για την κυκλική οικονομία το 2026. Φιλοδοξία της Κομισιόν είναι να καταστήσει την ΕΕ «παγκόσμιο ηγέτη στην κυκλική οικονομία έως το 2030».
5 Διεθνείς αγορές και διεθνείς συνεργασίες
«Η ΕΕ δεν μπορεί να πραγματοποιήσει τους στόχους καθαρής εκβιομηχάνισης χωρίς συνεργασίες στην παγκόσμια σκηνή» αναφέρει το κείμενο. Δίνεται έμφαση στην ολοκλήρωση Συμφωνιών Ελεύθερου Εμπορίου (FTA) που εκκρεμούν, αλλά και στην προώθηση Συνεργασιών Καθαρού Εμπορίου και Επενδύσεων (CTIPs). Αναφέρεται πάντως ότι η Επιτροπή, μεταξύ άλλων, θα συνεχίσει να κάνει χρήση των εργαλείων προστασίας του εμπορίου (TDIs), όπως είναι το αντιντάπινγκ ή οι δασμοί κατά των επιδοτήσεων. Παράλληλα, θα βελτιώσει τον Μηχανισμό Διασυνοριακής Προσαρμογής Ανθρακα (CBAM), ενώ θα υιοθετήσει κατευθυντήριες γραμμές μέχρι τον Ιανουάριο του 2026 όσον αφορά τον κανονισμό για ξένες επιδοτήσεις.
Δεξιότητες και ποιοτικές θέσεις εργασίας
για κοινωνική δικαιοσύνη και δίκαιη μετάβαση
Καθώς η ευρωπαϊκή βιομηχανία χρειάζεται καλύτερη πρόσβαση σε δεξιότητες, η Κομισιόν θα παρουσιάσει την Ενωση Δεξιοτήτων (προγραμματίζεται να παρουσιαστεί στις 5 Μαρτίου) ως μια υπερκείμενη στρατηγική για τις δεξιότητες για να στηρίξει την ανάπτυξη μιας πιο ανθεκτικής και προσαρμοστικής εκπαίδευσης, επιμόρφωσης και συστημάτων δεξιοτήτων για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Θα περιλαμβάνει επίσης πρωτοβουλία ώστε να βοηθά την αναγνώριση δεξιοτήτων μεταξύ κρατών-μελών. Επίσης ένας οδικός χάρτης για ποιοτικές θέσεις εργασίας θα συμβάλει στην παροχή αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας, με υψηλά πρότυπα για υγεία και ασφάλεια, μεταξύ άλλων. Για να βοηθήσει τους εργαζομένους στη μετάβαση η Κομισιόν θα δημιουργήσει ένα Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Δίκαιης Μετάβασης.