Δύο χρόνια ανάπτυξης θα κοστίσουν οι δασμοί που επιβάλλουν οι ΗΠΑ στον Καναδά, δηλώνει στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» ο Νταν Κιούριακ, συνεργάτης του CD Howe Institute.
Ο καναδός οικονομολόγος τονίζει ότι η αβεβαιότητα όσον αφορά την πρόσβαση των Καναδών στην αμερικανική οικονομία έχει φτάσει σε ιστορικά υψηλά, ενώ χαρακτηρίζει ιστορική την αλλαγή που έχει προκληθεί όχι μόνο λόγω δασμών, αλλά και εξαιτίας της επιθετικότητας του Τραμπ, με αποτέλεσμα την έντονη πατριωτική αντίδραση των Καναδών, οι οποίοι μποϊκοτάρουν τα αμερικανικά προϊόντα και μειώνουν τα ταξίδια τους στις ΗΠΑ.
Ποια τα χαρακτηριστικά των δασμών που επιβάλλουν οι ΗΠΑ στον Καναδά;
Είναι πιο ολοκληρωμένο το καθεστώς των δασμών που έχουν επιβάλει αυτή τη φορά οι ΗΠΑ στον Καναδά από ό,τι στην πρώτη θητεία Τραμπ. Τότε αφορούσαν μόνο χάλυβα και αλουμίνιο, ενώ υπήρχαν πολλές εξαιρέσεις.
Το BIS, η υπηρεσία που εφαρμόζει τους δασμούς, είχε καταγράψει τότε 207.000 αιτήσεις για εξαιρέσεις τα πρώτα τρία χρόνια της εφαρμογής τους, ενώ υπήρχαν ορισμένες συμφωνίες για ρύθμιση ποσοστώσεων άνευ δασμών με τις ΗΠΑ.
Αυτή τη φορά δεν υπάρχουν εξαιρέσεις, ενώ η συμπερίληψη των παράγωγων προϊόντων αποτελεί μεγάλο πονοκέφαλο για τους εξαγωγείς, διότι πρέπει να προσδιορίσουν ποιο είναι το περιεχόμενο χάλυβα ή αλουμινίου που εμπεριέχεται σε ένα προϊόν. Αν δεν υπάρχει η πληροφορία ή είναι λανθασμένη, πολλές εταιρείες πληρώνουν τους δασμούς σε όλο το προϊόν.
Ποιος ο αντίκτυπος στην οικονομία;
Την πρώτη φορά ο αντίκτυπος ήταν σημαντικός αλλά όχι απειλητικός για την καναδική οικονομία. Αυτή τη φορά θα είναι σημαντικά μεγαλύτερος, υποθέτοντας ότι οι δασμοί θα παραμείνουν για αόριστο χρονικό διάστημα, καθώς δεν υπάρχουν εξαιρέσεις και το εύρος των προϊόντων που υπόκεινται στους δασμούς είναι μεγαλύτερο. Αν χρησιμοποιηθούν ως μοχλός για να προκαλέσουν μια διαπραγμάτευση με κάποιον στόχο, οπότε αφαιρεθούν, ο αντίκτυπος θα είναι βραχυπρόθεσμος.
Υπάρχει ένας ακόμη καθοριστικός αντίκτυπος των δασμών αυτή τη φορά. Συνδέονται (κατά τις ΗΠΑ) με το εμπόριο αμφεταμίνης, αν και το 2023 οι ΗΠΑ κατάσχεσαν 20 κιλά αμφεταμίνης, μια βαλίτσα πρακτικά, εισερχόμενα από τον Καναδά, ενώ η ποσότητα αμφεταμίνης που κατασχέθηκε από τις ΗΠΑ προς τον Καναδά ήταν 400 κιλά, και επιβάλλονται βάσει του κανονισμού 232 και για λόγους εθνικής ασφάλειας.
Παράλληλα στις 2 Απριλίου αναμένουμε να επιβληθούν οι αμοιβαίοι δασμοί, ενώ έχουμε επιβάλει από την πλευρά μας αντίποινα. Το εμπόριό μας με τις ΗΠΑ, εκτός από κάποιες εξαιρέσεις για πουλερικά και γαλακτοκομικά, είναι πρακτικά μηδενικών δασμών.
Οπότε οι αμοιβαίοι δασμοί για τον Καναδά θα πρέπει να είναι μηδέν, αλλά οι ΗΠΑ λαμβάνουν υπόψη επίσης τον ΦΠΑ (13%), υποστηρίζοντας ότι είναι φόρος που εισάγει διακρίσεις, οπότε μπορεί η επιβάρυνση να είναι 13%. Η αβεβαιότητα για τη μελλοντική πρόσβασή μας στην αμερικανική αγορά έχει αυξηθεί κατακόρυφα, είναι στο υψηλότερο σημείο ιστορικά.
Ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος των δασμών εξαρτάται από τη διάρκεια επιβολής τους.
Στις ΗΠΑ εξετάζουν η χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης να γίνεται από φόρους εισαγωγών και όχι από φορολογία εισοδήματος. Θέλουν να μετονομάσουν την υπηρεσία τελωνείων σε υπηρεσία εξωτερικών εσόδων.
Η τράπεζα του Καναδά εκτιμά ότι δασμοί και τα αντίποινα από μέρους μας θα κοστίσουν στον Καναδά δύο χρόνια ανάπτυξης. Αυτό σημαίνει ότι ο Καναδάς θα παραμείνει το ίδιο πλούσιος το 2026 όσο ήταν το 2024. Ενας λόγος για το ότι είναι χαμηλός ο αντίκτυπος είναι ότι το εμπόριο ανακατευθύνεται στην Ευρώπη, στον Ινδο-Ειρηνικό και στο εσωτερικό.
Παράλληλα οι Καναδοί μποϊκοτάρουν αμερικανικά προϊόντα.
Δεν είναι απλά οι δασμοί, είναι επίσης ο τόνος, η επιθετικότητα, η μοχθηρότητα.
Υπάρχει τρομερή μείωση στις ταξιδιωτικές κρατήσεις των Καναδών στις ΗΠΑ. Στα σουπερμάρκετ βάζουν πολύ ευδιάκριτα ετικέτες στα προϊόντα ώστε να αγοράσουν οι πελάτες καναδικά προϊόντα και όχι αμερικανικά.
Υπάρχει μια μεγάλη πατριωτική αντίδραση. Είναι σίγουρο ότι το εμπόριο με τις ΗΠΑ θα μειωθεί, τα διμερή ταξίδια θα μειωθούν. Μεγαλύτερες επιπτώσεις θα υπάρξουν σε τομείς που είναι βαθιά αλληλεξαρτώμενοι, όπως στις αυτοκινητοβιομηχανίες.
Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να μεταφέρουν όλη την παραγωγική αλυσίδα στις ΗΠΑ. Υπάρχει σχέδιο μεγάλης ανάπτυξης της παραγωγής ορυκτών. Στη σύγχρονη παγκόσμια οικονομία, ιδίως στους τομείς υψηλής τεχνολογίας, παίζει μεγάλο ρόλο η κλίμακα σε παγκόσμιο επίπεδο, στο επίπεδο των εκατοντάδων τρισ. δολαρίων. Δεν μπορείς να μεταφέρεις την παραγωγική αλυσίδα στο ένα τέταρτο του παγκόσμιου μεγέθους, μόνο στην οικονομία των ΗΠΑ.
Υπάρχει μία μόνο εταιρεία παραγωγής λιθογραφίας, η ASML στην Ολλανδία. Υπάρχει μόνο μία εταιρεία που παράγει νανοτσίπ αιχμής, η TSMC στην Ταϊβάν. Η TSMC έχτισε μονάδα στις ΗΠΑ. Χρειάστηκαν πέντε χρόνια και οι μισοί εργαζόμενοι προήλθαν από την Ταϊβάν.
Επίσης, η ομάδα καινοτομίας της παραμένει στην Ταϊβάν. Δεν μπορείς να αναπαράγεις όλα αυτά σε εθνικό επίπεδο. Η Κίνα προσπαθεί να το κάνει, αλλά είναι μια μεγάλη αγορά και έχει πιθανότητα αναπαραγωγής των παγκόσμιων αλυσίδων προμήθειας εσωτερικά, αλλά οι περισσότερες χώρες δεν μπορούν να το κάνουν. Δεν θα γίνει στις ΗΠΑ και θα καταλήξουν δυσαρεστημένοι και θυμωμένοι.
Πώς εξηγείτε τον πατριωτισμό και την αντίδραση των Καναδών έναντι των ΗΠΑ;
Οι Καναδοί αισθάνονται προδομένοι. Αισθάνονται ότι έχουν δεχτεί επίθεση.
Αναρωτιούνται πώς έγινε, ποιος μπορεί να στηριχθεί στις ΗΠΑ όταν απέσυραν τη βοήθειά τους προς την Ουκρανία εν μέσω πολέμου.
Ο νέος καναδός πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνεϊ συζήτησε σε επίσκεψή του στη Μεγάλη Βρετανία για το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ σε σχέση με τις ΗΠΑ. Μας έχει χτυπήσει συναισθηματικά διότι είμαστε σε μεγάλο βαθμό βαθιά ενσωματωμένοι με τις ΗΠΑ. Πολλοί Καναδοί έχουν μέλη της οικογένειάς τους στις ΗΠΑ.
Η κόρη μου έχει παντρευτεί Αμερικανό, έχει αμερικανική υπηκοότητα. Ξαφνικά φοβόμαστε για τους συγγενείς μας, για τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε στις ΗΠΑ. Ολοι έχουμε σοκαριστεί. Υπάρχει αίσθηση προδοσίας. Αν οι ΗΠΑ δεν θέλουν εμπόριο μαζί μας, ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι δεν θέλει τα αυτοκίνητά μας, ούτε τα γαλακτοκομικά μας, δεν μπορούμε να τους αναγκάσουμε. Θα κοιτάξουμε αλλού.
Η αλλαγή είναι ιστορική στον Καναδά, η αβεβαιότητα που έχει δημιουργηθεί για την πρόσβαση στην αμερικανική αγορά θα διαρκέσει.
Πάντως οι αγορές θα θυμούνται το γεγονός αυτό. Οι ΗΠΑ θέλουν οι εταιρείες να μετακινηθούν εκεί, αλλά πού θα βρουν εργαζόμενους, οι ΗΠΑ είναι σχεδόν σε πλήρη απασχόληση, ενώ μια νέα μονάδα θα χρειαστεί δύο με τρία χρόνια για να δημιουργηθεί.