Η Λευκωσία έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένη τόσο από την έκβαση της Πενταμερούς στη Γενεύη όσο και από όσα ακολούθησαν στις Βρυξέλλες. Παρά ταύτα, χειρίζεται με προσοχή τις εξελίξεις καθώς γνωρίζει πως η συνέχεια μέχρι την επόμενη συνάντηση τον Ιούλιο δεν θα είναι ούτε απλή ούτε χωρίς προκλήσεις, σε ένα μάλιστα εξαιρετικά ρευστό και μεταβαλλόμενο περιφερειακό και διεθνές σκηνικό.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Κωνσταντίνος Κόμπος μιλώντας στα «ΝΕΑ» και ερωτηθείς πώς αποτιμά τις εξελίξεις είπε πως η διάσκεψη και το πέρας της έχουν τρεις διαστάσεις. Πρώτον, το τι αποτράπηκε, δεύτερον, ποια ήταν τα απτά αποτελέσματα και, τρίτον, ποια είναι τα νέα στοιχεία.
Τι αποφεύχθηκε. Οσον αφορά το πρώτο, ο κύπριος ΥΠΕΞ εξήγησε πως το σημαντικότερο είναι ότι αποτράπηκε η οποιαδήποτε συζήτηση ή έστω αναφορά, έμμεσα ή άμεσα, στα περί συνεργασίας δύο κρατικών οντοτήτων. Αποτράπηκε, πρόσθεσε, και η χρήση της όποιας προβληματικής ορολογίας, η οποία θα επέτρεπε να τεθούν τέτοια στοιχεία στην πορεία των διαβουλεύσεων. Τέλος, ανέφερε ότι ανακόπηκε η προσπάθεια συμπερίληψης Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) ή τομέων ΜΟΕ που άπτονται θεμάτων κυριαρχίας.
Τα αποτελέσματα. Σε σχέση με το δεύτερο, τα απτά δηλαδή αποτελέσματα, ο Κωνσταντίνος Κόμπος στάθηκε ιδιαίτερα στην αναφορά στο πλαίσιο των συνομιλιών από όλους τους συμμετέχοντες, περιλαμβανομένης της άλλης πλευράς. Εξίσου σημαντικό θεωρεί ο επικεφαλής της κυπριακής διπλωματίας το στοιχείο όχι απλώς της συνέχισης της διαδικασίας αλλά της συνέχισης με ορισμό νέας διάσκεψης, της πρώτης μετά το 2021.
Παρενθετικά, υπενθυμίζεται εδώ ότι η Πενταμερής της Γενεύης το 2021 είχε κλείσει με αδιέξοδο λόγω της επιμονής της τουρκικής πλευράς να αξιώνει συζήτηση επί διχοτομικών και εν δυνάμει αποσχιστικών παραμέτρων εκτός του πλαισίου του ΟΗΕ. Ο κύπριος ΥΠΕΞ τόνισε πως πολύ σημαντικό είναι και το γεγονός ότι ο γ.γ. του ΟΗΕ ανακοίνωσε πως θα διορίσει νέο ειδικό απεσταλμένο/η του για το Κυπριακό. Εν κατακλείδι υπέδειξε πως στα απτά αποτελέσματα οφείλει κανείς να σταθεί και στη συνέχιση του διαλόγου για νέα ΜΟΕ.
Τι νέο προέκυψε. Η τρίτη παράμετρος, αυτή των νέων στοιχείων που προέκυψαν στη Γενεύη, είναι σύμφωνα με τον ΥΠΕΞ της Κύπρου η δι’ επιστολής υποβολή της επίσημης θέσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τρόπο αδιαμαρτύρητα ξεκάθαρο. Και δεν ήταν τυχαία η επιλογή του τροπικού επιρρήματος. Η μέχρι σήμερα διατύπωση αυτών των θέσεων προκαλούσε πάντοτε την άμεση αντίδραση και τις διαμαρτυρίες της τουρκικής πλευράς, η οποία ξεσπάθωνε ενάντια στις Βρυξέλλες κατηγορώντας τες για «ευθυγράμμιση με τις ελληνοκυπριακές θέσεις», όταν η ΕΕ απλώς έλεγε τα αυτονόητα.
Η Αγκυρα και ο Τατάρ είχαν αντιδράσει με οργή όταν η ΕΕ συνέδεσε την πρόοδο των ευρωτουρκικών με τη συμβολή της Τουρκίας στην επίλυση του Κυπριακού, στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής του περασμένου Απριλίου. Είχε προηγηθεί μια μακρά και δύσκολη προσπάθεια της Λευκωσίας να εξηγήσει στους ευρωπαίους εταίρους της ότι κάτι τέτοιο δεν θα έβλαπτε αλλά αντιθέτως θα ήταν επωφελές για την προσπάθεια στο Κυπριακό και την άρση της τουρκικής αδιαλλαξίας, νοουμένου ότι και η Λευκωσία θα συνέβαλλε με κάθε εποικοδομητικό τρόπο στην προσπάθεια αυτή. Και το έκανε.
Η θέση της διασύνδεσης λοιπόν πέρασε τον Απρίλιο, επαναβεβαιώθηκε στη Σύνοδο του Δεκεμβρίου και επί της ουσίας η υιοθέτησή της επισημοποιήθηκε μέσω της κοινής επιστολής του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, την οποία ο Αντόνιο Γκουτέρες παρουσίασε στο δείπνο της Δευτέρας στη Γενεύη, προκαλώντας έκπληξη.
Η δήλωση της Μέτσολα… Στα όσα ακολούθησαν τη συνομιλία μας με τον κύπριο ΥΠΕΞ επιβάλλεται κανείς να προσθέσει δύο εξαιρετικά σημαντικές εξελίξεις. Το πρώτο είναι τα όσα η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα είπε μετά τη συνάντησή της με τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Χριστοδουλίδη την Τετάρτη, με κυριότερο ότι το Κυπριακό «είναι ένα ευρωπαϊκό ζήτημα». Υπογράμμισε ότι οι «αρκετά εκτενείς μάλιστα», όπως είπε, συνομιλίες της με τον γ.γ. του ΟΗΕ αφορούσαν το «τι θα μπορούσε να κάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση». Επαναλαμβάνοντας ότι η όποια λύση περνάει απαραίτητα μέσα από το καθορισμένο από τα Ηνωμένα Εθνη πλαίσιο, η μαλτέζα πολιτικός ξεκαθάρισε ότι τη θέση αυτή το Ευρωκοινοβούλιο θα την υποστηρίξει «με όλα τα απαραίτητα μέσα, τόσο όσον αφορά τις πολιτικές μας δηλώσεις, όσο και όσον αφορά τη διασφάλιση ότι όταν μιλάμε για την πορεία προς τα εμπρός, μιλάμε για ένα ενιαίο κυρίαρχο ευρωπαϊκό κράτος».
…και τα εύσημα του ΕΛΚ σε Χριστοδουλίδη. Η δεύτερη εξέλιξη ήταν το επίσημο ανακοινωθέν του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος την Πέμπτη. Το ΕΛΚ χαιρέτισε τη συνάντηση στη Γενεύη, προσδιορίζοντας ως στόχο «τη διάνοιξη του δρόμου για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, αυστηρώς εντός του συμφωνημένου πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών, του μόνου πλαισίου αποδεκτού από την ΕΕ και τη διεθνή κοινότητα, σύμφωνο με το ευρωπαϊκό δίκαιο και τις αρχές και αξίες της ΕΕ». Το ΕΛΚ έκανε ειδική αναφορά στον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας λέγοντας: «Επικροτούμε τις προσπάθειες με προσήλωση του προέδρου Χριστοδουλίδη που οδήγησαν – για πρώτη φορά από το 2017 – σε θετικές εξελίξεις». «Η επανένωση της Κύπρου αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ που είναι έτοιμη να αναλάβει ενεργό ρόλο προς στήριξη της διαδικασίας υπό την αιγίδα των ΗΕ, με όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της. Η επανένωση της Κύπρου θα είναι καταλυτική για τις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας και την ευρύτερη περιοχή» υπογράμμισε το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.