Ποτέ άλλοτε!

Ποτέ άλλοτε η ελληνική κοινωνία δεν αγκάλιασε με τόση θέρμη ένα τέτοιο κοινωνικό κίνημα.

Ποτέ άλλοτε δεν υποστηρίχθηκε τόσο πλατιά και  παρατεταμένα  ένα κίνημα που δεν καθοδηγείται από κόμματα, συνδικαλιστικούς φορείς ή άλλες οργανώσεις (εκκλησία), αλλά από απλούς, καθημερινούς ανθρώπους, που μέχρι δύο χρόνια πριν ίσως να μην είχαν συναντηθεί ποτέ μεταξύ τους.

Βαθιά τραύματα

Πρόκειται για ανθρώπους όμως, που φέρουν βαθιά τραύματα, ανθρώπους που έχασαν τα παιδιά τους σε μια τραγωδία που μπορούσε να είχε αποφευχθεί.

Γιατί τα Τέμπη δεν ήταν απλώς ένα ατύχημα, όπως κάποιοι κυνικά θέλουν να μας πείσουν συγκρίνοντας το άγος αυτό με αυτοκινητικά δυστυχήματα.

Ηταν το αποτέλεσμα μιας διαχρονικής αδιαφορίας, μιας εγκληματικής ανεπάρκειας και μιας διαφθοράς που υπονόμευσε τις ζωές δεκάδων ανθρώπων.

Να διεκδικήσει δικαιοσύνη

Ποτέ  άλλοτε η ελληνική κοινωνία δεν ξεσηκώθηκε για να διεκδικήσει δικαιοσύνη.

Ο ξεσηκωμός αυτός συνιστά μια καταιγιστική κραυγή αγανάκτησης για το πώς αντιμετωπίζεται σε αυτή τη χώρα η ανθρώπινη ζωή από την εξουσία αλλά κι ένα αίτημα για αποκατάσταση του κράτους δικαίου και αλλαγή συλλογικών νοοτροπιών και θεσμικών αξιών.

Ποτέ άλλοτε, όμως, μια κυβέρνηση δεν είχε επιδείξει τόσο κραυγαλέα έλλειψη ενσυναίσθησης.

Είμαστε το κιτς ντεκόρ

Αναρωτιέμαι συχνά τα τελευταία χρόνια αν η σημερινή εξουσία μας βλέπει  ως πολίτες ή μόνο ως υπηκόους, που μετά βίας ανέχεται∙ αν είμαστε δηλαδή κάτι σαν το κιτς ντεκόρ στην όμορφη και καλοντυμένη ελιτίστικη αριστεία της.

Οπωσδήποτε ποτέ άλλοτε η ελίτ της εξουσίας σε αυτή τη χώρα δεν εξέπεμψε τέτοια περιφρόνηση για τον καθημερινό άνθρωπο.

Δεν είναι όμως μόνο η έλλειψη ενσυναίσθησης.

Στελέχη της κυβέρνησης αλλά και δημοσιογράφοι που τη στηρίζουν ανερυθρίαστα προβαίνουν σε συστηματική προπαγάνδα, διακίνηση ψευδών ειδήσεων, ακόμα και σε επιθέσεις κατά των ίδιων των οικογενειών των θυμάτων με στόχο το ξέπλυμα ευθυνών των πολιτικών υπευθύνων.

Η κυβέρνηση και οι προπαγανδιστικοί της μηχανισμοί έφτασαν στο σημείο να λοιδορούν και να συκοφαντούν τραγικούς γονείς που ζητούν δικαιοσύνη.

Ποτέ άλλοτε δεν είδαμε υπουργούς και ενημερωτικά μέσα να μιλούν τόσο τοξικά και με τέτοια απαξίωση για πολίτες που θέλουν να διαμαρτυρηθούν.

Οποιος διαμαρτύρεται είναι εχθρός

Η κυνική λογική «όποιος διαμαρτύρεται είναι εχθρός» έχει κυριαρχήσει στο πρωθυπουργικό περιβάλλον.

Οπωσδήποτε, αν υπήρχε πρωτάθλημα κυνισμού αυτή η κυβέρνηση θα το κατακτούσε αήττητη.

Βεβαίως δεν λείπει και η προσπάθεια τρομοκράτησης της κοινωνίας από τους φίλους της κατάστασης.

Η δημοκρατία, μας  λένε μερικοί σοφοί με βαρυσήμαντο ύφος, απειλείται επειδή οι πολίτες κινητοποιούνται υπέρ του κράτους δικαίου.

Αλλοι πάλι, πιο μελοδραματικά ακόμη προσπαθούν να μας πουλήσουν χειρότερους κινδύνους: «οι διαμαρτυρίες θα αποσταθεροποιήσουν τη χώρα και θα πεινάσουμε». Τι να πεις; Κλάνε Πέτρο με το μέτρο,  που θα ‘λεγε ο Μαρωνίτης.

Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι τυχαίο.

Κανένα πρωθυπουργικό κέντρο εξουσίας δεν είχε ποτέ στη Μεταπολίτευση τέτοια εμμονή με τον έλεγχο των θεσμών και της πληροφορίας.

Από ανασφάλεια ή ποιος ξέρει τι άλλο, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τη διακυβέρνηση, ο πρωθυπουργικός μηχανισμός  επιδίωξε τον έλεγχο παντού: στη δικαιοσύνη, στα ΜΜΕ, στις ανεξάρτητες αρχές.

Στο σκάνδαλο των υποκλοπών το πρωθυπουργικό κέντρο παρακολουθούσε πολιτικούς, στρατιωτικούς, δημοσιογράφους, καθηγητές πανεπιστημίου, επιχειρηματίες.

Να παραιτηθεί…

Και αντί να γίνει το αυτονόητο, να παραιτηθεί δηλαδή ο πολιτικός υπεύθυνος της εκτροπής και να διερευνηθεί η τρομακτική αυτή υπόθεση, σύσσωμο το σύστημα εξουσίας  επιτέθηκε με μανία στους πολίτες και τους θεσμούς που τόλμησαν να αποκαλύψουν το σκάνδαλο και οι μηχανισμοί τέθηκαν σε λειτουργία.

Ομως, αυτή η αδίστακτη εξουσία δεν ταυτίζεται μόνο με την υπονόμευση των θεσμών.

Ποτέ άλλοτε η διαπλοκή δεν είχε πάρει τέτοιες διαστάσεις.

Η διαφθορά έχει γίνει καθεστώς.

Οι θεσμοί  λειτουργούν ως υποχείρια μιας κυβέρνησης που αντιμετωπίζει τη χώρα σαν προσωπική της ιδιοκτησία.

Οι υποσχέσεις για «κανονικότητα» και «μεταρρυθμίσεις» αποδείχθηκαν απλά προπέτασμα καπνού για μια πρωτοφανή θεσμική αποσάθρωση.

Ωστόσο, όλα έχουν το τίμημά τους.

Η κυβέρνηση αυτή κατάφερε κάτι που καμία άλλη δεν είχε πετύχει: να γελοιοποιήσει όσους την υπερασπίζονται.

Ποτέ άλλοτε  δεν είδαμε τόσους πολλούς σοβαρούς ανθρώπους να διασύρονται προσπαθώντας να πείσουν την κοινωνία ότι το μαύρο είναι άσπρο.

Φερέφωνα

Ανθρωποι με μόρφωση και κύρος μετατράπηκαν σε φερέφωνα μιας αδίστακτης εξουσίας.

Ο εξευτελισμός δεν αφορά μόνο πρόσωπα, αλλά και θεσμούς, αξίες, ακόμα και την ίδια τη λογική.

Και το αποτέλεσμα;

Ποτέ άλλοτε τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν αισθάνθηκαν τέτοια ασφυξία.

Οι πολίτες δεν αντιλαμβάνονται μόνο ότι η χώρα διολισθαίνει σε αυταρχικές πρακτικές. Νιώθουν ότι δεν υπάρχει δικαιοσύνη, δεν υπάρχει αλήθεια, δεν υπάρχει καν η στοιχειώδης προστασία των δικαιωμάτων τους.

Η κοινωνία είναι θυμωμένη, απογοητευμένη, αλλά ταυτόχρονα αποφασισμένη να μη μείνει άλλο σιωπηλή.

Γιατί ποτέ άλλοτε  δεν ήταν τόσο ξεκάθαρο ότι το έλλειμμα δικαιοσύνης οδηγεί με ταχείς ρυθμούς στην απονομιμοποίηση. Ο βασιλιάς είναι γυμνός. Τώρα το βλέπουν όλοι.

Ο Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής στο ΠΑΜΑΚ