«Ο Ιμάμογλου είναι ο νέος Ερντογάν», λέει στην «Guardian» o Σονέρ Τσαγαπτάι, βιογράφος του τούρκου προέδρου και αναλυτής στο αμερικανικό θινκ τανκ, The Washington Institute for Near East Policy. Το λέει επειδή νιώθει – όπως πολλοί γνώστες της πρόσφατης τουρκικής ιστορίας – ότι ξαναζεί τα πολιτικά δράματα της δεκαετίας του 1990, της εποχής που το κράτος φυλάκιζε τον τότε δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης για ένα ποίημα, δημιουργώντας έτσι έναν πολιτικό έτοιμο να λάμψει στην εθνική σκηνή. Και ταυτόχρονα έναν τόσο παραδομένο στον νεοοθωμανικό του ιδεασμό ώστε να ζηλεύει τη θέση του Πούτιν στο παγκόσμιο στερέωμα.
Αρκετοί μελετητές της σταδιοδρομίας του προσπαθούν ακόμη να εξηγήσουν πώς κάποιος που ανέβηκε τα σκαλοπάτια της εξουσίας ως θιασώτης του μετριοπαθούς πολιτικού Ισλάμ, των δημοκρατικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μετατράπηκε σε αρχετυπικό αυταρχικό ηγέτη που χρησιμοποιεί τους θεσμούς για να ικανοποιήσει κάθε του φιλοδοξία.
Μια απάντηση στην απορία τους βρίσκεται στο παρελθόν του. Παρότι έχει φτάσει – και παραμένει για 22 χρόνια – στην κορυφή της Τουρκίας χάρη στο πολιτικό του χάρισμα και τον πραγματισμό που δείχνει συχνά, δεν έχει πάψει να βλέπει τον κόσμο όπως ένας έφηβος από το Κασίμπασα, την εργατική συνοικία των θρησκευόμενων συντηρητικών οι οποίοι όταν εκείνος μεγάλωνε, φθονούσαν το κοσμικό και κοσμοπολίτικο Πέρα επειδή αισθάνονταν την κεμαλική κοσμοθεωρία των ελίτ σαν τυραννία. Δεν ξεπέρασε ποτέ, δηλαδή, τον εθνικισμό, τον αντιδυτικισμό και τον θαυμασμό του για την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Οι χρονικογράφοι του τού αναγνωρίζουν πως κατάφερε να φτιάξει ένα υβριδικό δημοκρατικό μοντέλο: μια ισλαμική δημοκρατία με την οποία η Δύση ξέρει ότι χρειάζεται να συνεργαστεί όποτε στρέφει το βλέμμα της στη Μέση Ανατολή. Βέβαια, οι αναρίθμητες μεταμορφώσεις του στην πάροδο των ετών έχουν πείσει τους Ευρωπαίους πως όσο υποσχόταν πίστη στις αρχές και τις αξίες τους (επιθυμώντας να εξασφαλίσει την είσοδο στην ΕΕ) εργαλειοποιούσε τη σχέση του με την Ευρώπη προκειμένου να προστατεύσει το AKP από το κεμαλικό «βαθύ κράτος», μειώνοντας την επιρροή των κεμαλιστών στη γραφειοκρατία. Ή για να το πούμε διαφορετικά: τους έκαναν να συνειδητοποιήσουν ότι παρά το απλοϊκό του ύφος, είναι πρώτης τάξεως τακτικιστής. Γι΄αυτό, η περίοδος της φιλελευθεροποίησης της γειτονικής χώρας και της οικονομικής ανάπτυξης που δημιούργησε μια μεσαία τάξη πολλών εκατομμυρίων τελείωσε μόλις άλλαξαν οι πολιτικές ανάγκες του ανθρώπου που γέμισε τα δημόσια κτίρια με πορτρέτα του – σε κάδρα μεγαλύτερα από εκείνα που κορνιζάρονται οι φωτογραφίες του Ατατούρκ. Στα ταλέντα του συγκαταλέγεται κι η ρητορική του δεινότητα. Χειρίζεται με ευχέρεια τη γλώσσα του λαού.