Τις τελευταίες μέρες μπαίνοντας στα λεωφορεία έβλεπα διαρκώς την ίδια εικόνα: γιαγιάδες και παππούδες όρθιους, ταλαιπωρημένους, στους χώρους ορθίων και αρκετά καθίσματα άδεια. Δεν μπορούσα να καταλάβω τι ήταν αυτό που συνέβη και άλλαξε άρδην την εικόνα που είχα: τους παππούδες και τις γιαγιάδες να έχουν καπαρώσει συνήθως τις καλύτερες θέσεις – κάποιες φορές μάλιστα και πάνω από μία, για να τοποθετήσουν και σακούλες με ψώνια – ενώ πλέον οι περισσότεροι ήταν όρθιοι. Σταδιακά στα πρόσωπά τους διαπίστωνα ότι δεν ήταν ευχαριστημένοι με αυτό. Σαν να μην ήθελαν να είναι όρθιοι. Σαν να μην το επέλεξαν. Και γιατί δεν κάθονται; Αφού άδειο είναι το μισό λεωφορείο.
Η απορία μου λύθηκε όταν έτυχε να μπω σε ένα μισοάδειο 022 από την πλατεία Κανάρη της Κυψέλης με προορισμό την Ακαδημία. Σε μια στάση επί της Κυψέλης ανεβαίνει μια γιαγιά, κοιτάζει γύρω της το μισοάδειο λεωφορείο με βλέμμα που θα το κοίταζα εγώ απαυδισμένος αν έμπαινα κατάκοπος και ήταν γεμάτο και με ρωτάει αν μπορώ να τη βοηθήσω να κάτσει. Αστραπή. Η συνειδητοποίηση συνέβη μόλις. Πολλά από τα ολοκαίνουργια, ηλεκτροκίνητα, κινέζικα λεωφορεία που άρχισαν σταδιακά να εντάσσονται στα δρομολόγια του ΟΑΣΑ από την άνοιξη του 2024, δεν είναι επίπεδα στο εσωτερικό τους. Και εγώ έπρεπε να χρειαστεί να βοηθήσω κάποιον για να συνειδητοποιήσω ότι για να προσεγγίσεις τα περισσότερα από τα καθίσματα έπρεπε να ανέβεις ένα σκαλί. Μπροστά από σχεδόν κάθε κάθισμα, υπάρχει ένα εμπόδιο, ένα μικρό, μεν, δύσκολα προσπελάσιμο (εν κινήσει και από ανθρώπους με κινητικές δυσκολίες) σκαλάκι.
Εκεί ήταν που με χτύπησε κάτι πιο δυνατό από κεραυνό: το προνόμιό μου. Το γεγονός ότι εγώ, ένας νεότερος, υγιής άνθρωπος, δεν είχα καν προσέξει αυτό το πρόβλημα μέχρι που κάποιος ηλικιωμένος ευγενικά μου ζήτησε βοήθεια. Τα σκαλιά δεν ήταν για μένα εμπόδιο. Η σχεδίαση και η χωροθέτηση των καθισμάτων δεν με αφορούσε προσωπικά. Αργησα πολύ για να καταλάβω ότι τα λεωφορεία αυτά είναι λάθος. Δεν είναι απλώς ένα κακός σχεδιασμός· είναι μια σιωπηλή απόρριψη ανθρώπων που δεν έχουν την ευχέρεια να ανεβοκατεβαίνουν σκαλιά. Το ότι η πόλη αυτή έχει χτιστεί κυρίως για τους δυνατούς, χωρίς μέριμνα για όλους τους άλλους το βλέπουμε καθημερινά. Το περιστατικό με έκανε να αναρωτιέμαι πάλι αν αυτοί που είναι υπεύθυνοι για τις υποδομές – μεταφορές τις έχουν χρησιμοποιήσει στις ζωές τους. Και δεν εννοώ τα υπηρεσιακά δρομολόγια πριν από τις παραδόσεις έργων ή οχημάτων, εννοώ να είχαν την ανάγκη έστω και μια φορά να εντάξουν στην καθημερινότητά τους τη δημόσια συγκοινωνία γιατί δεν μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά. Το να αποκλείονται με δομικό τρόπο εκ των πραγμάτων τόσοι άνθρωποι – ηλικιωμένοι, ανάπηροι, γονείς με βρεφικά καροτσάκια – από τα μέσα μεταφοράς με πληγώνει. Ωραία τα καινούργια λεωφορεία. Να τα χαιρόμαστε. Η πραγματική πρόοδος όμως δεν μετριέται από την ηλεκτροκίνηση ή την ταχύτητα, αλλά από το αν προχωράμε όλοι μαζί.