Μπορεί οι δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ προς τις χώρες της ΕΕ να έχουν μπει σε έναν τρίμηνο «πάγο», όμως οι αναταράξεις στις διεθνείς αγορές δεν γυρνούν πίσω. Η χώρα μας, βεβαίως, δεν έχει μείνει ανεπηρέαστη από το σοκ. Οι μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις είδαν απότομη μείωση της αξίας τους στο Χρηματιστήριο Αθηνών (ΧΑ), ενώ διεθνή κεφάλαια στράφηκαν προς τα ελληνικά και άλλα ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα, που μετατράπηκαν σε ασφαλή καταφύγια ως αποτέλεσμα της υπερτίμησης του ευρώ έναντι του δολαρίου.
Ταυτόχρονα, η αβεβαιότητα που επικρατεί γύρω από την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας οδήγησαν το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) να επανεκτιμήσει τις προβλέψεις του για ανάπτυξη (προς τα κάτω) και πληθωρισμό (προς τα πάνω), ενώ επιφυλάξεις εξέφρασε και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) Γιάννης Στουρνάρας στην ετήσια έκθεσή του – χωρίς όμως να αλλάξει τις προβλέψεις για τους οικονομικούς δείκτες. Παρά τη σταθερά θετική πορεία της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια, ο εξωγενής κίνδυνος μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης δεν θα αφήσει αλώβητη τη χώρα μας.
Ενώ το ΧΑ βρισκόταν σε μια σταθερά ανοδική πορεία και ο Γενικός Δείκτης κινούνταν γύρω από τις 1.700 μονάδες, το σίριαλ των δασμών έφερε μεγάλη πτώση κάτω από τις 1.500 μονάδες – έφτασε στις 1.479 στις 7 Απριλίου. Ως αποτέλεσμα, η αναβάθμιση του ΧΑ στις ανεπτυγμένες αγορές πήρε αναβολή, αν και τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται ανάκαμψη, με τον ΓΔ να κινείται πέριξ των 1.650 μονάδων. Οπως συνέβη και με τους χρηματιστηριακούς δείκτες του εξωτερικού, το συνολικό αποτέλεσμα των ανακοινώσεων Τραμπ ήταν έντονα αρνητικό, αλλά επί της ουσίας έφερε την απαιτούμενη «διόρθωση» στις τιμές των μετοχών, που πραγματοποιούσαν ένα ανοδικό ράλι από τις αρχές του 2025.
Την ίδια στιγμή, οι αποδόσεις των ομολόγων του Δημοσίου έπεσαν σε χαμηλότερα επίπεδα, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να δανείζεται φθηνότερα από πολλές ανεπτυγμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιταλίας. Συγκεκριμένα, το δεκαετές ομόλογο ανταλλάσσεται στη δευτερογενή αγορά με απόδοση πέριξ του 3,40%, μειωμένη κατά σχεδόν 30 μονάδες βάσης σε σχέση με έναν μήνα νωρίτερα. Αντίστοιχες μεταβολές παρατηρήθηκαν και στα υπόλοιπα κρατικά ομόλογα που αποτιμούνται σε ευρώ, ως αποτέλεσμα της αυξημένης ζήτησης που οφείλεται στην ενίσχυση του κοινού νομίσματος έναντι του αμερικανικού δολαρίου.
Η παγίδα για την ΕΕ. Η υπερτίμηση του ευρώ, όμως, οδηγεί και στη μείωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της ευρωζώνης, καθώς τα ευρωπαϊκά προϊόντα και υπηρεσίες, όπως ο τουρισμός, γίνονται πλέον ακριβότερα για τους καταναλωτές από τις ΗΠΑ. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η αγορά υπολογίζει πλέον ότι η ΕΚΤ θα μειώσει περαιτέρω το βασικό της επιτόκιο στο 1,75% μέχρι το τέλος του έτους, έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για 2%, ώστε να ενισχυθεί η οικονομική δραστηριότητα και να αποφευχθεί περαιτέρω μείωση της ανταγωνιστικότητας.
Η μείωση των επιτοκίων λειτουργεί άλλωστε ως αντίβαρο στην αύξηση του κόστους κινδύνου για τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Οπως εκτιμά σε μελέτη του ο καναδικός οίκος αξιολόγησης Morningstar DBRS, η αβεβαιότητα στο παγκόσμιο εμπόριο αυξάνει σημαντικά το κόστος κινδύνου των τραπεζών, οι οποίες αναμένεται να γίνουν πιο αυστηρές στη χορήγηση δανείων ώστε να εξισορροπήσουν την έκθεσή τους στον πιστωτικό κίνδυνο. Οι ελληνικές τράπεζες εμφανίζουν, μάλιστα, το μεγαλύτερο κόστος κινδύνου στην ευρωζώνη, παρά τη σημαντική πρόοδο που έχουν σημειώσει τα τελευταία χρόνια.