Η επιβολή πρόσθετων δασμών από τις ΗΠΑ σε προϊόντα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, και κατά συνέπεια της Ελλάδας, δημιουργεί νέο τοπίο γεμάτο προκλήσεις για την ελληνική εξαγωγική δραστηριότητα. Ο εμπορικός προστατευτισμός που επανεμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια, ενισχύεται από γεωπολιτικές εντάσεις, πληθωριστικές πιέσεις και διαρκείς μεταβολές στους διεθνείς εμπορικούς κανόνες. Η Ελλάδα, με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της εξαγωγικής δραστηριότητας, βρίσκεται αντιμέτωπη με μία σύνθετη πραγματικότητα. Οι επιπτώσεις αυτών των μέτρων είναι άμεσες και ιδιαίτερα επιβαρυντικές για την περιφερειακή οικονομία και για παραδοσιακούς εξαγωγικούς κλάδους.
Η Πέλλα και η Ημαθία, περιοχές άκρως εξαγωγικές στον τομέα των κονσερβοποιημένων ροδάκινων, βρίσκονται αντιμέτωπες με έναν συνδυασμό νέων και υφιστάμενων δασμών (10% και 17% αντίστοιχα) που καθιστούν τα προϊόντα τους μη ανταγωνιστικά στην αμερικανική αγορά. Οι εξαγωγικές ροές κινδυνεύουν να μειωθούν δραστικά, απειλώντας την οικονομική επιβίωση δεκάδων επιχειρήσεων και εκατοντάδων εργαζομένων. Παράλληλα, η ανακατεύθυνση κινέζικων ροδάκινων από την αγορά των ΗΠΑ προς την Ευρώπη δημιουργεί μια νέα πηγή έντονου ανταγωνισμού για τα ελληνικά προϊόντα. Εξίσου σοβαρή είναι η κατάσταση για τον κλάδο της επιτραπέζιας ελιάς. Με εξαγωγές άνω των 214 εκατ. ευρώ ετησίως προς τις ΗΠΑ, ο τομέας αυτός απειλείται με πτώση πωλήσεων, πιθανές ακυρώσεις συμβολαίων και απώλεια στρατηγικών εμπορικών εταίρων που απαιτήθηκαν πολλά χρόνια για να εμπιστευτούν τα ελληνικά προϊόντα.
Ωστόσο, πέραν των άμεσων συνεπειών, παρατηρούνται και σοβαρές έμμεσες επιπτώσεις. Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ – ΕΕ δημιουργεί ανακατατάξεις στις παγκόσμιες αγορές, με κίνδυνο να χαθούν μερίδια και εντός της ΕΕ, λόγω εισροής προϊόντων από τρίτες χώρες και εντεινόμενου ανταγωνισμού σε βασικά αγροδιατροφικά προϊόντα. Ωστόσο δημιουργούνται και σοβαρές προκλήσεις σε στρατηγικό επίπεδο. Οι επιχειρήσεις καλούνται να επανασχεδιάσουν τις εξαγωγικές τους στρατηγικές. Η αναζήτηση νέων διαύλων διανομής και η διαφοροποίηση προϊόντων αποτελούν πλέον βασικά ζητούμενα για την επιβίωση και την ανάπτυξη.
Απέναντι σε αυτό το αρνητικό σκηνικό, είναι επιτακτική η ανάγκη ανάληψης συντονισμένων πρωτοβουλιών από την ελληνική κυβέρνηση.
Συγκεκριμένα:
1 Διπλωματική παρέμβαση και διαπραγμάτευση ΕΕ με τις ΗΠΑ: Η Ελλάδα, αξιοποιώντας τα ισχυρά ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων της και τη στρατηγική της θέση, πρέπει να αναλάβει στοχευμένες διαπραγματεύσεις μέσω διμερών επαφών και με συμμετοχή στις διαβουλεύσεις ΕΕ – ΗΠΑ. Ο στόχος η εξαίρεση συγκεκριμένων προϊόντων από το καθεστώς των δασμών ή τουλάχιστον η αναθεώρηση των συντελεστών επιβάρυνσης.
2Ενεργοποίηση της ΕΕ για κοινές ενέργειες: Η ελληνική πλευρά πρέπει να πιέσει για μια ενιαία ευρωπαϊκή στρατηγική αντίδρασης, ζητώντας αντισταθμιστικά μέτρα και έκτακτες ενισχύσεις για τις πληγείσες περιοχές και επιχειρήσεις. Παράλληλα, είναι αναγκαία η άμεση αναπροσαρμογή του κανονιστικού πλαισίου στήριξης, ώστε να ενεργοποιηθούν εργαλεία χρηματοδότησης, όπως το αποθεματικό κρίσης ή τα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
3Δημιουργία εθνικού μηχανισμού αντιμετώπισης εμπορικών κρίσεων:
Ενα εξειδικευμένο σχήμα υποστήριξης των εξαγωγικών επιχειρήσεων, το οποίο θα προσφέρει φορολογικά και ασφαλιστικά κίνητρα, ρευστότητα, καθώς και στρατηγική υποστήριξη για εύρεση εναλλακτικών αγορών, είναι περισσότερο απαραίτητο από ποτέ.
4Ενίσχυση της διεθνούς προβολής και διείσδυση σε νέες αγορές, μέσω διπλωματικών αποστολών: Η Ελλάδα πρέπει να προωθήσει τα προϊόντα της σε νέες αναδυόμενες αγορές μειώνοντας την εξάρτηση από λίγους εμπορικούς εταίρους.
Ο Αλκιβιάδης Καλαμπόκης είναι πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων