Η καταγγελία που διαβιβάστηκε στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής, αφορά και σε θέματα ασφάλειας των πτήσεων – Ισχυρισμοί για ανεπάρκεια της Επιτροπής Αξιολόγησης καθώς δεν μετείχε κανένας Μηχανικός ελικοπτέρων
Του Μανώλη Καλατζή
Σωρεία παρασπονδιών καταγγέλλουν εταιρείες που μετείχαν στον τελευταίο διαγωνισμό για την ενοικίαση πυροσβεστικών ελικοπτέρων, με επιστολή τους στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής, ενώ έχουν ενημερώσει σχετικών τον Γενικό Εισαγγελέα, τον Γενικό Ελεγκτή και τον Γενικό Λογιστή.
Η Cyprus Times εξασφάλισε την επιστολή – καταγγελία που διανεμήθηκε στα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής και στην οποία καταγράφονται ευρήματα έρευνας, στο φάκελο της εταιρείας Air Taurus Ltd, η οποία κέρδισε τον διαγωνισμό για την ενοικίαση δύο ελικοπτέρων Kamov-32 ρωσικής κατασκευής.
Τα ευρήματα προκαλούν ανησυχία, καθώς άπτονται μεταξύ άλλων και της ασφάλειας των πτήσεων, αλλά και των διαδικασιών επιλογής.
Τα ευρήματα έχουν διαβιβαστεί και στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών (ΑΑΠ), στην οποία έγιναν προσφυγές , οι οποίες ωστόσο θα εξεταστούν όταν πια τα Kamov θα έχουν έρθει στη Κύπρο, καθώς για λόγους που έχουν να κάνουν με τις άμεσες ανάγκες για πτητικά μέσα πυρόσβεσης, απορρίφθηκε η εισήγηση για αποφυγή υπογραφής της σύμβασης με την AirTaurus Ltd, μέχρι την εξέταση των προσφυγών από την ΑΑΠ.
Ισχυρισμοί για σοβαρά θέματα ασφάλειας
Στην επιστολή που διαβιβάστηκε στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής, αναφερεται πώς από την επιθεώρηση του φακέλου της προσφοράς της Air Taurus σοβαρές τεχνικές και νομικές παραλείψεις. Ωστόσο πιο σημαντικά είναι τα θέματα που αφορούν στην ασφάλεια :
• Των πληρωμάτων των ελικοπτέρων του οικονομικού φορέα Air Taurus Limited,
• Των πληρωμάτων των επίγειων δυνάμεων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, του Τμήματος Δασών, της Αστυνομίας και της Εθνικής Φρουράς, που θα επιχειρούν στο έδαφος στις περιοχές όπου θα υπερίπτανται τα εν λόγω εναέρια μέσα,
• Καθώς και των κατοίκων και των περιουσιών των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας,
Στην καταγγελία διατυπώνεται επίσης ο ισχυρισμός πως «από τον έλεγχο των εγγράφων εντοπιστήκαν νομικές παραλείψεις από τις οποίες ενδεχομένως να προκύπτουν σοβαρά ποινικά αδικήματα» γιατί η εταιρεία που κέρδισε τον διαγωνισμό φέρεται να κατέθεσε έγγραφα «τα οποία δεν συνταχτήκαν νόμιμα ή κατατέθηκαν με σκοπό να παραπλανήσουν τις αρχές της Δημοκρατίας».
Ερωτηματικά για εγκυρότητα εγγράφων
Στην επιστολή καταγράφονται τα εξής:
1. Ανεπαρκή αποδεικτικά στοιχεία για την έκδοση πιστοποιητικού μη ύπαρξης αεροπορικού δυστυχήματος ή σοβαρού περιστατικού.
2. Ισχύς πιστοποιητικών ασφαλείας των ελικοπτέρων/απαιτήσεις του Κανονισμού (ΕΕ) 785/2004
3. Πιστοποιητικά Αεροπορικών Εφαρμογών και Επιστολή Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας που δεν φέρει ευθύνη
4. Μη υποβολή στοιχείων που να πιστοποιούν τη χρονική διάρκεια χρήσης κρίσιμων εξαρτημάτων με περιορισμένο κύκλο ζωής.
5. Απουσία εγγράφων που να πιστοποιούν την αεροπλοϊμότητα των ελικοπτέρων.
6. Δεν κατατέθηκαν επαρκή Πιστοποιητικά Καλού Χαρακτήρα
7. Δεν κατατέθηκε συμβόλαιο παραχώρησης (Leasing agreement)
8. Ελλιπής ή και ανεπαρκής Επιτροπή Αξιολόγησης
Στην επιστολή γίνεται αναλυτική αναφορά στα ευρήματα που κατά τις εταιρείες δημιουργούν προβλήματα:
1. Ιατρικά πιστοποιητικά τα οποία ενδεχομένως να συνταχτήκαν κατά παράβαση του νομού η/και των κανονισμών.
2. Παραβιάσεις που αφορούν πιστοποιητικά τύπου ελικοπτέρου (type certificates).
3. Ενδεχόμενες παραβιάσεις κυρώσεων που επιβλήθηκαν στην Ρωσική Ομοσπονδία.
Θέμα επάρκειας της Επιτροπής Αξιολόγησης
Κατά τους ισχυρισμούς η Επιτροπή Αξιολόγησης που επέλεξε τα ελικόπτερα Kamov (και πάλι) στελεχωνόταν από τέσσερα μέλη. Ένα μέλος με ιδιότητα ως υπαλλήλου του Γενικού Λογιστηρίου, ένα μέλος χειριστής ελικοπτέρου της Πολεμικής Αεροπορίας, ένα μέλος χειριστής ελικοπτέρου της Αστυνομίας και ένα μέλος χειριστής αεροσκάφους του Τμήματος Δασών. Στην Επιτροπή δεν μετείχε Μηχανικός, με αποτέλεσμα το τεχνικό μέρος των προσφορών , που αφορούσε συντήρηση και διαρκή αξιοπλοΐα, να μην μπορεί να αξιολογηθεί ελλείψει εξειδικευμένου προσωπικού.
Διατυπώνεται η εισήγηση, πριν την άφιξη των ελικοπτέρων να συσταθεί νέα Επιτροπή Αξιολόγησης για να εξετάσει τα έγγραφα συντήρησης που κατατέθηκαν στην προσφορά και στην Επιτροπή να μετέχουν ειδικοί Μηχανικοί Ελικοπτέρων της Εθνικής Φρουράς και Μηχανικοί αεροσκαφών της Πολιτικής Αεροπορίας.
Είχαν αεροπορικό δυστύχημα;
Η κάθε εταιρεία που μετέχει στον διαγωνισμό είναι υποχρεωμένη από τους όρους να υποβάλει έγγραφα στα οποία καταγράφονται ατυχήματα ή συμβάντα του αερομεταφορέα για τα τελευταία πέντε χρόνια (2020 – 2024), τα οποία έχουν εκδοθεί από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας της χώρας νηολόγησης του ελικοπτέρου ή/και της χώρας στην οποία έλαβε χώρα το συμβάν/ατύχημα.
Από τον έλεγχο των εγγράφων που υποβλήθηκαν από τον οικονομικό φορέα Air Taurus Limited, διαπιστώθηκε ότι προσκόμισε δύο έγγραφα προς απόδειξη μηδενικής καταγραφής ατυχημάτων ή/και συμβάντων:
• Έγγραφο από την εταιρεία RS AVIA LLC, το οποίο αναφέρει ότι κατά τα τελευταία πέντε έτη δεν υπήρξαν ατυχήματα ή συμβάντα.
• Έγγραφο που φαίνεται να έχει εκδοθεί από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας της Ουκρανίας, αλλά δεν φέρει υπογραφή.
Σημειώνονται αρκετά ερωτηματικά ως προς την εγκυρότητα αυτών των εγγράφων ενώ αναφέρεται πως το 2023, καταγράφηκαν στην Κύπρο δύο σοβαρά περιστατικά αποκοπής κάδου νερού κατά τη διάρκεια πτήσεων. Τα περιστατικά δεν αναφέρθηκαν ούτε στο Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας της Κύπρου ούτε στο Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας της Ουκρανίας. Το 2022 και 2023 οι EFA Ventures (από την οποία είχαμε ενοικιάσει τα ελικόπτερα την προηγούμενη φορά) και ο οικονομικός φορέας Air Taurus συνεργάστηκαν και κέρδισαν τον διαγωνισμό αεροπυρόσβεσης ελικοπτέρων στην Κύπρο και Ελλάδα το έτος 2022. Τον Ιούλιο του 2022 επισυνέβη θανατηφόρο ατύχημα με δύο νεκρούς στην Σάμο, με πυροσβεστικό ελικόπτερο συμφερόντων της συνεργασίας EFA Ventures και Air Taurus..
Θέμα διάρκειας ζωής εξαρτημάτων
Σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, κάθε εταιρεία είναι υποχρεωμένη να καταθέσει τα ημερολόγια καταγραφής (Logbooks) του αεροσκάφους, των κινητήρων, του κιβωτίου ταχυτήτων, των πτερυγίων του στροφείου, των συστημάτων προσγείωσης και άλλων σημαντικών εξαρτημάτων, όπου θα καταγράφεται ο υπολειπόμενος χρόνος λειτουργίας κάθε εξαρτήματος του ελικοπτέρου, με στοιχεία που καλύπτουν τουλάχιστον το τελευταίο έτος από την ημερομηνία υποβολής της προσφοράς.
Επίσης το Παράρτημα Περιορισμών Αξιοπλοΐας πρέπει να περιλαμβάνει τα πιστοποιημένα όρια αξιοπλοΐας, τα εξαρτήματα περιορισμένης διάρκειας ζωής και τον χρόνο μεταξύ επισκευών για τα βασικά εξαρτήματα του ελικοπτέρου (σκελετός, κινητήρες, κιβώτιο ταχυτήτων, πτερύγια στροφείου).
Από την επιθεώρηση των ημερολογίων καταγραφής (Logbooks) των ελικοπτέρων UR-CSM και UR-CSN (τα δύο Kamov), τα οποία υποβλήθηκαν από τον οικονομικό φορέα Air Taurus Limited, διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα:
• Τα υποβληθέντα ημερολόγια καταγραφής (Logbooks) είναι στη ρωσική γλώσσα, χωρίς να συνοδεύονται από επίσημη μετάφραση στην αγγλική γλώσσα.
• Οι προσφορές πρέπει να περιλαμβάνουν πρωτότυπα ή επικυρωμένα αντίγραφα των απαιτούμενων εγγράφων, πιστοποιητικών και εγχειριδίων στην αγγλική γλώσσα ή, εάν είναι σε άλλη γλώσσα, να συνοδεύονται απαραίτητα από επίσημη μετάφραση στην αγγλική γλώσσα.
• Η μη συμμόρφωση με τη συγκεκριμένη ρητή απαίτηση του διαγωνισμού καθιστά τα υποβληθέντα έγγραφα μη αποδεκτά.
Από τη λεπτομερή μελέτη των υποβληθέντων ημερολογίων καταγραφής (Logbooks) προέκυψε ότι:
• Δεν υπάρχουν καταγραφές για τα κρίσιμα εξαρτήματα των ελικοπτέρων με τρόπο που να τεκμηριώνεται ο υπολειπόμενος χρόνος λειτουργίας τους.
• Δεν έχουν υποβληθεί ημερολόγια καταγραφής των πτερυγίων των δύο κυρίων στροφείων των ελικοπτέρων UR-CSM και UR-CSN, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατός ο έλεγχος της εναπομένουσας διάρκειας ζωής τους.
• Η μη υποβολή πλήρων και επαληθεύσιμων ημερολογίων καταγραφής των βασικών και εξαρτημάτων των ελικοπτέρων, όπως απαιτείται από τους όρους του διαγωνισμού, εγείρει σοβαρά ζητήματα ασφάλειας και συμμόρφωσης.
• Τα πτερύγια των στροφείων του ελικοπτέρου χαρακτηρίζονται ως ζωτικά και κρίσιμα εξαρτήματα για την ασφαλή λειτουργία της πτητικής μηχανής. Η απουσία επαρκών καταγραφών θέτει σε αμφισβήτηση την αξιοπλοΐα των ελικοπτέρων.
• Επίσης δεν υπάρχει επίσημη μετάφραση στα Αγγλικά
Θέμα συντήρησης
Κατά την καταγγελία που έχει διαβιβαστεί στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής , «η αποδοχή ελικοπτέρων χωρίς επαληθεύσιμη και εγκεκριμένη συντήρηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρούς κινδύνους, τόσο για τη ζωή του ιπτάμενου και επίγειου προσωπικού όσο και για τις ζωές των κατοίκων των περιοχών πάνω από τις οποίες αυτά ίπτανται για τις επιχειρήσεις αεροπυρόσβεσης που πρόκειται να εκτελεστούν.
Πρόβλημα οι κυρώσεις στη Ρωσία
Τα Type Certificate των ελικοπτέρων Kamov Ka-32 UR-CSM & UR-CSN εκδόθηκαν από την Αρχή Πολιτική Αεροπορία(Α.Π.Α.) της Ρωσίας το 2000.
Μετά τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην Ρωσία λόγω της εισβολής στην Ουκρανία η Μόσχα προέβη σε αντι-κυρώσεις. Οποιοδήποτε αεροπορικό πιστοποιητικό είχε εκδώσει η Α.Π.Α. της Ρωσίας σε χώρες της Δύσης συμπεριλαμβανομένης και της Ουκρανίας έχει ανακληθεί.
Αυτό σημαίνει πως σταμάτησαν να στέλνονται οδηγίες συντήρησης και ανταλλακτικά, από τους Ρώσους κατασκευαστές και την Α.Π.Α. Ρωσίας, σε ιδιοκτήτες αεροσκαφών ρωσικής κατασκευής σε δυτικά κράτη.
Επίσης ο Οργανισμός Ασφάλειας Πολιτικής Αεροπορίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EASA) και η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ (FAA) έχουν αναστείλει τις εγκρίσεις πιστοποίησης για ρωσικά πτητικά μέσα. Αυτό σημαίνει ότι οι Ρώσοι κατασκευαστές αεροσκαφών/ ελικοπτέρων (π.χ. Kamov, Sukhoi, Tupolev) δεν μπορούν να λάβουν νέες πιστοποιήσεις ή να διατηρήσουν τις υπάρχουσες εντός των δικαιοδοσιών του EASA και της FAA.
Η EASA και η FAA αρνήθηκαν να επικυρώσουν ρωσικά πιστοποιητικά, καθιστώντας ουσιαστικά τα αεροσκάφη ρωσικής κατασκευής μη συμβατά για λειτουργία στην ΕΕ, τις ΗΠΑ.
Οι κυρώσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ κατά της Ρωσίας περιορίζουν την εξαγωγή, την πώληση, την προμήθεια και τη μεταφορά αεροσκαφών, εξαρτημάτων και υπηρεσιών προς ή από τη Ρωσία. Αυτό σημαίνει ότι τα ανταλλακτικά για τα ελικόπτερα KA-32 δεν μπορούν πλέον να εισάγονται από τη Ρωσία.
Εάν τα ανταλλακτικά δεν μπορούν να εισαχθούν νόμιμα από τη Ρωσία, καθίσταται αδύνατη η διασφάλιση της συνεχούς αξιοπλοΐας, καθώς η συντήρηση και η αντικατάσταση των ανταλλακτικών είναι απαραίτητες για την ασφαλή λειτουργία.
Κατά την καταγγελία, δεδομένων των σημερινών κυρώσεων, είναι εξαιρετικά απίθανο ένα ελικόπτερο τύπου KA-32 να μπορεί να επιχειρεί νόμιμα εντός οποιασδήποτε χώρας της ΕΕ. Χωρίς πρόσβαση σε οδηγίες συντήρησης, εγκεκριμένα ανταλλακτικά, το αεροσκάφος δεν μπορεί να πληροί τις απαιτήσεις αξιοπλοΐας, με αποτέλεσμα να μην συμμορφώνεται με τους κανονισμούς του EASA η του ICAO.