Οι παρενέργειες ενός εμπορικού πολέμου – Εμπορικός πόλεμος εναντίον άλλων προστατευτικών ενεργειών
Ένας εμπορικός πόλεμος είναι μια οικονομική διαμάχη μεταξύ δύο χωρών και μπορεί να συμβεί όταν μια χώρα ανταποκρίνεται στις αντιληπτές αθέμιτες εμπορικές πρακτικές μιας άλλης με περιορισμούς, όπως δασμούς, στις εισαγωγές και ένας όρος που επέστρεψε για ακόμη μια φορά στο λεξιλόγιό μας μετά από τους νέους δασμούς της κυβέρνησης Τραμπ.
Επίσης, οι εμπορικοί πόλεμοι είναι συχνά αποτέλεσμα παρανόησης των ευρέως διαδεδομένων οφελών του ελεύθερου εμπορίου. Οι εμπορικοί πόλεμοι συνήθως θεωρούνται παρενέργεια του προστατευτισμού. Ο προστατευτισμός αναφέρεται σε κυβερνητικές ενέργειες και πολιτικές που περιορίζουν το διεθνές εμπόριο.
Μια χώρα θα αναλάβει γενικά προστατευτικές ενέργειες για να προστατεύσει τις εγχώριες επιχειρήσεις και τις θέσεις εργασίας από τον ξένο ανταγωνισμό. Ο προστατευτισμός είναι επίσης μια μέθοδος που χρησιμοποιείται για την εξισορρόπηση των εμπορικών ελλειμμάτων.
Εμπορικό έλλειμμα προκύπτει όταν οι εισαγωγές μιας χώρας υπερβαίνουν τα ποσά των εξαγωγών της. Ένας δασμός είναι ένας φόρος ή ένας δασμός που επιβάλλεται στα αγαθά που εισάγονται σε ένα έθνος.
Οι παρενέργειες ενός εμπορικού πολέμου
Σε μια εποχή παγκόσμιου εμπορίου, ένας εμπορικός πόλεμος μπορεί να γίνει πολύ επιζήμιος για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις και των εμπλεκόμενων εθνών και η μετάδοση μπορεί να αυξηθεί και να επηρεάσει πολλές πτυχές των οικονομιών των εμπλεκομένων.
Ένας εμπορικός πόλεμος που ξεκινά σε έναν τομέα μπορεί να αυξηθεί και να επηρεάσει άλλους τομείς. Ομοίως, ένας εμπορικός πόλεμος που ξεκινά μεταξύ δύο χωρών μπορεί να επηρεάσει άλλες χώρες που δεν είχαν αρχικά εμπλακεί στον εμπορικό πόλεμο.
Εμπορικός πόλεμος εναντίον άλλων προστατευτικών ενεργειών
Ένας εμπορικός πόλεμος διαφέρει από άλλες ενέργειες που λαμβάνονται για τον έλεγχο των εισαγωγών και των εξαγωγών, όπως οι κυρώσεις. Ο εμπορικός πόλεμος έχει αρνητικές επιπτώσεις στις εμπορικές σχέσεις μεταξύ δύο χωρών, επειδή οι στόχοι του σχετίζονται ειδικά με το εμπόριο. Οι κυρώσεις μπορεί να έχουν και ανθρωπιστικούς στόχους.
Άλλες μη δασμολογικές προστατευτικές πολιτικές μπορούν να εφαρμοστούν με την επιβολή ανώτατου ορίου στις ποσοστώσεις εισαγωγών, τον καθορισμό σαφών προτύπων προϊόντων ή την εφαρμογή κρατικών επιδοτήσεων για διαδικασίες για την αποτροπή της εξωτερικής ανάθεσης.
Ιστορία των Εμπορικών Πολέμων
Οι εμπορικοί πόλεμοι δεν είναι εφεύρεση της σύγχρονης κοινωνίας. Τέτοιες μάχες συνεχίζονται για όσο καιρό τα έθνη διεξάγουν εμπόριο μεταξύ τους.
Για παράδειγμα, οι αποικιακές δυνάμεις πολέμησαν μεταξύ τους για το δικαίωμα να εμπορεύονται αποκλειστικά με υπερπόντιες αποικίες τον 17ο αιώνα.
- Βρετανία-Κίνα
Η Βρετανική Αυτοκρατορία έχει μακρά ιστορία τέτοιων εμπορικών μαχών. Ένα παράδειγμα είναι οι πόλεμοι για το όπιο του 19ου αιώνα με την Κίνα.
Οι Βρετανοί έστελναν στην Κίνα όπιο που παράγεται από την Ινδία εδώ και χρόνια, όταν ο Κινέζος αυτοκράτορας αποφάσισε ότι ήταν παράνομο. Οι προσπάθειες να διευθετηθεί η σύγκρουση απέτυχαν και ο αυτοκράτορας έστειλε τελικά στρατεύματα για να κατασχέσει τα ναρκωτικά.
Ωστόσο, η ισχύς του βρετανικού ναυτικού επικράτησε και η Κίνα παραδέχτηκε την είσοδο πρόσθετου εξωτερικού εμπορίου στο έθνος.
2. ΗΠΑ-Ευρώπη
Το 1930, οι Ηνωμένες Πολιτείες θέσπισαν τον νόμο Smoot-Hawley Tariff , αυξάνοντας τους δασμούς για την προστασία των Αμερικανών αγροτών από τα ευρωπαϊκά γεωργικά προϊόντα.
Αυτή η πράξη αύξησε τους ήδη υψηλούς εισαγωγικούς δασμούς σε σχεδόν 40%. Σε απάντηση, πολλά έθνη αντέδρασαν εναντίον των ΗΠΑ επιβάλλοντας τους δικούς τους υψηλότερους δασμούς και το παγκόσμιο εμπόριο μειώθηκε παγκοσμίως.
Καθώς η Αμερική εισήλθε στη Μεγάλη Ύφεση, η οποία πυροδοτήθηκε και από καταστροφικές εμπορικές πολιτικές, ο Πρόεδρος Ρούσβελτ άρχισε να ψηφίζει αρκετές πράξεις για τη μείωση των εμπορικών φραγμών, συμπεριλαμβανομένου του νόμου περί αμοιβαίων εμπορικών συμφωνιών.
3. ΗΠΑ – Κίνα και άλλοι
Ξεκινώντας τον Ιανουάριο του 2018, ο Πρόεδρος Τραμπ επέβαλε μια σειρά δασμών σε οτιδήποτε, από χάλυβα και αλουμίνιο μέχρι ηλιακούς συλλέκτες και πλυντήρια ρούχων.
Ορισμένες από τις επιπτώσεις επηρέασαν αγαθά από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και τον Καναδά, καθώς και την Κίνα και το Μεξικό. Ο Καναδάς αντέδρασε επιβάλλοντας μια σειρά προσωρινών δασμών στον αμερικανικό χάλυβα και σε άλλα προϊόντα.
Η ΕΕ επέβαλε επίσης δασμούς στις αμερικανικές εισαγωγές γεωργικών προϊόντων και άλλων προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των μοτοσυκλετών Harley Davidson. Μέχρι τον Μάιο του 2019, οι δασμοί στις κινεζικές εισαγωγές επηρέασαν εισαγωγές ύψους σχεδόν 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Όπως με όλους τους εμπορικούς πολέμους, η Κίνα ανταπέδωσε και επέβαλε αυστηρούς δασμούς στις αμερικανικές εισαγωγές.
Μια μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) διαπίστωσε ότι οι εισαγωγείς αγαθών από τις ΗΠΑ επωμίζονται κυρίως το κόστος των δασμών στα κινεζικά προϊόντα Αυτό το κόστος μετακυλίθηκε τελικά στον Αμερικανό καταναλωτή με τη μορφή υψηλότερων τιμών, κάτι που δεν ήταν αυτό που είχε σκοπό να επιτύχει ο εμπορικός πόλεμος.
Αν και οι ΗΠΑ και η Ρωσία δεν συμμετείχαν σε εμπορικό πόλεμο, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε κυρώσεις κατά της Ρωσίας στις 22 Φεβρουαρίου 2022, ως απάντηση στη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Οι κυρώσεις περιελάμβαναν τον αποκλεισμό των κεφαλαίων δύο ρωσικών τραπεζών που χρηματοδοτούσαν τον στρατό, τους περιορισμούς της αγοράς στο ρωσικό κρατικό χρέος και τη στόχευση μεμονωμένων ρωσικών ελίτ.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα ενός εμπορικού πολέμου
Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των εμπορικών πολέμων ειδικότερα, και του προστατευτισμού γενικότερα, αποτελούν αντικείμενο έντονης και συνεχούς συζήτησης.
Οι υποστηρικτές του προστατευτισμού υποστηρίζουν ότι οι καλά σχεδιασμένες πολιτικές παρέχουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα . Μπλοκάροντας ή αποθαρρύνοντας τις εισαγωγές, οι προστατευτικές πολιτικές ρίχνουν περισσότερες επιχειρήσεις στους εγχώριους παραγωγούς, κάτι που τελικά δημιουργεί περισσότερη αμερικανική απασχόληση.
Αυτές οι πολιτικές μπορούν επίσης να χρησιμεύσουν για να ξεπεραστεί το εμπορικό έλλειμμα. Επιπλέον, οι υποστηρικτές πιστεύουν ότι οι επώδυνοι δασμοί και οι εμπορικοί πόλεμοι μπορεί να είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης ενός έθνους που συνεχίζει άδικες ή ανήθικες εμπορικές πολιτικές.
Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι ο προστατευτισμός συχνά βλάπτει τους ανθρώπους που έχει σκοπό να προστατεύσει, πνίγοντας τις αγορές και επιβραδύνοντας την οικονομική ανάπτυξη και τις πολιτιστικές ανταλλαγές.
Οι καταναλωτές μπορεί να αρχίσουν να έχουν λιγότερες επιλογές στην αγορά. Μπορεί ακόμη και να αντιμετωπίσουν ελλείψεις εάν δεν υπάρχει έτοιμο εγχώριο υποκατάστατο για τα εισαγόμενα αγαθά που οι δασμοί έχουν επηρεάσει ή εξαλείψει.
Η υποχρέωση να πληρώσουν περισσότερα για τις πρώτες ύλες βλάπτει τα περιθώρια κέρδους των κατασκευαστών. Ως αποτέλεσμα, οι εμπορικοί πόλεμοι μπορούν να οδηγήσουν σε αυξήσεις τιμών, με τα μεταποιημένα προϊόντα, ιδίως, να γίνονται πιο ακριβά. Αυτό μπορεί στη συνέχεια να πυροδοτήσει πληθωρισμό στην τοπική οικονομία συνολικά.
Τα πλεονεκτήματα του εμπορικού πολέμου
- Προστατεύει τις εγχώριες εταιρείες από τον αθέμιτο ανταγωνισμό
- Αυξάνει τη ζήτηση για εγχώρια αγαθά
- Προωθεί την τοπική ανάπτυξη θέσεων εργασίας
- Βελτιώνει τα εμπορικά ελλείμματα
- Τιμωρεί το έθνος με ανήθικες εμπορικές πολιτικές
Τα μειονεκτήματα του εμπορικού πολέμου
- Αυξάνει το κόστος και προκαλεί πληθωρισμό
- Προκαλεί ελλείψεις στην αγορά, μειώνει τις επιλογές
- Αποθαρρύνει το εμπόριο
- Επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη
- Βλάπτει τις διπλωματικές σχέσεις, τις πολιτιστικές ανταλλαγές
Παραδείγματα εμπορικών πολέμων
Ενώ ήταν υποψήφιος για Πρόεδρος το 2016, ο Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασε την περιφρόνησή του για πολλές τρέχουσες εμπορικές συμφωνίες, υποσχόμενος να επαναφέρει τις θέσεις εργασίας στον τομέα της μεταποίησης στις ΗΠΑ από άλλα έθνη όπου είχαν ανατεθεί σε εξωτερικούς συνεργάτες, όπως η Κίνα και η Ινδία.
Το 2018:
Μετά την εκλογή του, ξεκίνησε μια εκστρατεία προστατευτισμού. Ο Πρόεδρος Τραμπ απείλησε επίσης να αποσύρει τις ΗΠΑ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) , μια αμερόληπτη, διεθνή οντότητα που ρυθμίζει και διαιτητεύει το εμπόριο μεταξύ των 160 και πλέον χωρών που ανήκουν σε αυτόν.
Στις αρχές του 2018, ο Πρόεδρος Τραμπ ενέτεινε τις προσπάθειές του, ιδιαίτερα κατά της Κίνας. Απείλησε με σημαντικό πρόστιμο για υποτιθέμενη κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας (IP) και σημαντικούς δασμούς. Οι Κινέζοι αντέδρασαν με φόρο 25% σε περισσότερα από 100 προϊόντα των ΗΠΑ.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2018, τα δύο έθνη συνέχισαν να απειλούν το ένα το άλλο, δημοσιεύοντας λίστες με προτεινόμενους δασμούς σε διάφορα αγαθά. Αν και η Κίνα απάντησε με δικούς της δασμούς, οι αμερικανικοί δασμοί είχαν αντίκτυπο στην κινεζική οικονομία, βλάπτοντας τους κατασκευαστές και προκαλώντας επιβράδυνση.
Το 2019:
Τον Δεκέμβριο, κάθε έθνος συμφώνησε να σταματήσει την επιβολή τυχόν νέων φόρων. Η κατάπαυση του πυρός στους δασμολογικούς πολέμους συνεχίστηκε το 2019. Την άνοιξη, η Κίνα και οι ΗΠΑ φάνηκαν στα πρόθυρα μιας εμπορικής συμφωνίας.
Στις αρχές Μαΐου, οι Κινέζοι αξιωματούχοι υιοθέτησαν νέα σκληρή γραμμή στις διαπραγματεύσεις, αρνούμενοι να κάνουν αλλαγές στους νόμους τους για την επιδότηση των εταιρειών και επιμένοντας στην άρση των υφιστάμενων δασμών.
Οργισμένος από αυτή την προφανή οπισθοδρόμηση, ο Πρόεδρος διπλασίασε, ανακοινώνοντας στις 5 Μαΐου 2019, ότι επρόκειτο να αυξήσει τους δασμούς, από τις 10 Μαΐου, από 10% σε 25% σε κινεζικές εισαγωγές αξίας 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ίσως να ένιωσε θάρρος από το γεγονός ότι το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Κίνα είχε πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2014.
Η Κίνα διέκοψε όλες τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από κρατικές εταιρείες ως αντίποινα. Η κεντρική τράπεζα του ασιατικού έθνους αποδυνάμωσε επίσης το γιουάν πάνω από το επιτόκιο αναφοράς επτά ανά δολάριο για πρώτη φορά σε πάνω από μια δεκαετία, οδηγώντας σε ανησυχίες για έναν νομισματικό πόλεμο .
Το 2020:
Ίσως συνειδητοποιώντας ότι αυτό ήταν αμοιβαία καταστροφικό, οι ΗΠΑ και η Κίνα συμφώνησαν σε μια εμπορική συμφωνία που υπεγράφη στις 15 Ιανουαρίου 2020.
Το 2024:
Ωστόσο, οι ΗΠΑ συνέχισαν να αυξάνουν τους εμπορικούς φραγμούς. Το 2024, ο Πρόεδρος Μπάιντεν αύξησε τους δασμούς στα ηλεκτρικά οχήματα στο 100%, με τα ηλιακά κύτταρα και τους ημιαγωγούς να αντιμετωπίζουν δασμούς 50%.
Άλλα προϊόντα τεχνολογίας αντιμετώπισαν επίσης απότομες αυξήσεις δασμών, με αποτέλεσμα η Κίνα να υποσχεθεί περαιτέρω αντίποινα.
Είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες σε εμπορικό πόλεμο με την Κίνα;
Ναί. Το 2024, οι ΗΠΑ εφάρμοσαν ακραίους δασμούς που ορισμένοι ειδικοί περιέγραψαν ως εμπορικό πόλεμο. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν αύξησε τους δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα στο 100% και αύξησε τους δασμούς στις μπαταρίες ιόντων λιθίου στο 25%. Οι φορολογικοί συντελεστές στις ηλιακές κυψέλες και τους ημιαγωγούς αυξήθηκαν στο 50%. Αυτοί οι δασμοί είχαν σκοπό να προστατεύσουν τις εγχώριες βιομηχανίες, με το κόστος της άρνησης της πρόσβασης των Αμερικανών σε φθηνότερες κινεζικές τεχνολογίες. Από τις αρχές του 2025, αναμενόταν ότι ο πρόεδρος Τραμπ θα μπορούσε να συνεχίσει να επιβάλλει ή/και να αυξάνει δασμούς, και όχι μόνο στην Κίνα, αλλά και στο Μεξικό και τον Καναδά.
Πώς επηρεάζουν οι δασμοί την οικονομία
Όπως και άλλες εμπορικές πολιτικές, οι δασμοί στο εμπόριο έχουν και νικητές και χαμένους. Οι δασμοί μπορούν να αποφέρουν πρόσθετα έσοδα δισεκατομμυρίων δολαρίων για μια χώρα. Οι εγχώριες βιομηχανίες και οι κατασκευαστές τείνουν να επωφελούνται.
Οι καταναλωτές και οι παραγωγοί που χρησιμοποιούν αυτά τα προϊόντα που συνδέονται με τους δασμούς πρέπει να πληρώσουν υψηλότερες τιμές, γεγονός που μπορεί να έχει πληθωριστική επίδραση στην υπόλοιπη οικονομία. Όσον αφορά τους δασμούς αντιποίνων που επιβάλλονται από ξένες χώρες στις ΗΠΑ, κάνουν τις εξαγωγές πιο ακριβές για τους αγοραστές σε αυτές τις χώρες, αλλά μειώνουν το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά ένα αμελητέο ποσό.
Είναι καλοί ή κακοί οι δασμοί για την οικονομία
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι οι δασμοί είναι κακοί για την οικονομία, καθώς εμποδίζουν τις χώρες να καρπωθούν τα οφέλη της οικονομικής εξειδίκευσης .
Ωστόσο, μπορεί να υπάρχουν πρόσθετα οφέλη από την προστασία ορισμένων εγχώριων βιομηχανιών, όπως η μεταποίηση ή η άμυνα.
Αν και μπορεί να είναι φθηνότερο για μια χώρα να προμηθευτεί όπλα από την παγκόσμια αγορά, υπάρχουν επίσης στρατηγικά πλεονεκτήματα στη διατήρηση της εγχώριας παραγωγικής ικανότητας, ακόμη και αν τέτοια προϊόντα διατίθενται σε χαμηλότερες τιμές αλλού.
Πηγή: CNN Greece