Στο ποδόσφαιρο υπάρχουν θρύλοι, υπάρχουν και μύθοι. Οι θρύλοι αποκωδικοποιούνται. Μπορείς να εξηγήσεις γιατί μια ομάδα ή ένας παίκτης έγινε θρύλος. Με τον μύθο η αποκωδικοποίηση δεν είναι εύκολη, καμιά φορά είναι αδύνατη. Το περιστατικό που ακολουθεί εξηγεί γιατί οι μύθοι δεν είναι δυνατό να αποκωδικοποιηθούν. Καλοκαίρι του 2006.
Ο Γιώργος Δεληκάρης αποφασίζει για πρώτη φορά μετά το 1981 να βγει από την απομόνωση την οποία έχει ο ίδιος επιβάλλει στον εαυτό του. Ο Γιώργος Χελάκης θυμάται: «Τον συναντώ για πρώτη φορά στη ζωή μου. Ο λόγος του ελλειπτικός, σχεδόν αλληγορικός και άλλοτε ποιητικός. Ορισμένες φορές μιλάει με τις σιωπές του κι άλλες με τα δακρυσμένα μάτια του. Ο διάλογος που ακολουθεί είναι αυθεντικός.
Στην Ελλάδα έχουν υπάρξει παίκτες με μεγαλύτερη προσφορά από αυτή του Δεληκάρη. Με σπουδαίες οργανωτικές ή εκτελεστικές δυνατότητες. Κανείς όμως δεν ήταν τόσο ιδιοφυής όσο αυτός
– Κύριε Γιώργο, ποια ήταν η πιο μεγάλη σας στιγμή στα γήπεδα;
– Τις Κυριακές τα μεσημέρια…
Μα, όλες τις Κυριακές;
Τις Κυριακές τα μεσημέρια περίμενα έξω από το «Γ. Καραϊσκάκης» τα παιδιά από το Κερατσίνι και τη Δραπετσώνα…
Με συγχωρείτε δεν κατάλαβα.
Ερχονταν τα παιδιά και τα πήγαινα να φάνε. Μετά τους έδινα εισιτήρια να μπουν στο γήπεδο…
Μα, κύριε Γιώργο…
(με χτυπά φιλικά στην πλάτη). Να, αυτό…»
«Αυτό» λοιπόν. Ούτε τα πρωταθλήματα με τον Ολυμπιακό ούτε η λατρεία των οπαδών ούτε τα γκολ με την τότε Δυτική Γερμανία ούτε η κλήση στη Μεικτή Κόσμου που έπαιξε με τον Πελέ, τον Κρόιφ και τον Εουσέμπιο. Ο Γιώργος Δεληκάρης είχε μια δική του αντίληψη για το δίκιο και την ηθική. Είχε μια ενστικτώδη αντίδραση για την αδικία. Ο πατέρας του ταλαιπωρήθηκε άγρια από το μετεμφυλιακό καθεστώς και ζούσε άλλοτε εξόριστος κι άλλοτε κυνηγημένος. Το γεγονός σημάδεψε τον γιο του.
Του δημιούργησε μια αίσθηση για το δίκαιο και το ηθικό που σημάδεψε όλες τις επιλογές του αλλά και τις αντιδράσεις του μέσα στα γήπεδα και έξω από αυτά. Οι συμπαίκτες του είχαν πολλές φορές δυσκολία να κατανοήσουν τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά του. Πάλι με παράδειγμα: Το 1971 η Εθνική Ενόπλων επιστρέφει από κάποιο νικηφόρο αγώνα της στο εξωτερικό. Μέσα στο αεροπλάνο γίνεται συζήτηση από τους παίκτες για την πιθανότητα να δοθεί κάποιο πριμ για τη νίκη αλλά αμέσως διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο.
Ο Δεληκάρης ανακοινώνει στους συμπαίκτες του ότι θα δώσει ο ίδιος τα χρήματα. Οι περισσότερες ενστάσεις του και οι διαφορές του με τον Ολυμπιακό εστιάζονται στην περίοδο που έφυγε από την προεδρία ο Νίκος Γουλανδρής. Ο αρχηγός του Ολυμπιακού αντιδρά στο γεγονός ότι οι ξένοι παίκτες που έρχονται στην ομάδα υπογράφουν συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας συμβόλαια, ενώ οι έλληνες ποδοσφαιριστές δεσμεύονταν με την οκταετία και παίρνουν κατά βάση μικρότερες αμοιβές. Ο Γιώργος Δεληκάρης δεν μπορεί να αποκρυπτογραφηθεί ποτέ. Τον λατρεύουν οι οπαδοί, τον πολιορκούν οι γυναίκες αλλά αυτός έχει δικούς του κώδικες συμπεριφοράς.
Ποιος να συγκριθεί μαζί του
Ηταν ιδιοφυής και αντισυμβατικός ακόμα και στον τρόπο που αγωνιζόταν. Να το περιγράψω: Γήπεδο Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Οκτώβρης του 1978, προκριματικά Κυπέλλου Εθνών (έτσι έλεγαν τότε το EURO). H Εθνική προηγείται ήδη των Φινλανδών με 7-1. Στη μεσαία γραμμή ένας έλληνας διεθνής, ο Αρδίζογλου που έχει μπει αλλαγή, δίνει την μπάλα στον Δεληκάρη, κάνει κίνηση για να την ξαναπάρει, κι αυτός, αντί να τη δώσει μπροστά, κάνει κίνηση προς τα πίσω και ο συμπαίκτης του δυσανασχετεί.
Ο αρχηγός της Εθνικής κάνει ολόκληρη περιστροφή γύρω από τον άξονά του. Δεν δίνει ούτε στον Αρδίζογλου ούτε στον Γαλάκο που τον βλέπει μπροστά του και αριστερά. Κάνει την περιστροφή και στο διάστημα αυτό – όπως είναι φυσικό – οι φινλανδοί σέντερ μπακ κάνουν βήματα μπροστά και έρχονται προς το μέρος του. Ο Δεληκάρης ολοκληρώνει την περιστροφή και φαίνεται να πετάει την μπάλα μπροστά και αριστερά.
Στο τηλεοπτικό πλάνο που ακολουθεί την μπάλα δεν φαίνεται ούτε συμπαίκτης ούτε αντίπαλος. Ξαφνικά εμφανίζεται ο Γαλάκος που μπαίνει στην περιοχή των Φινλανδών και πετυχαίνει ένα όμορφο γκολ. Ο Δεληκάρης έχει δει τον συμπαίκτη του αλλά δεν του δίνει «με τη μία» την μπάλα.
Δεν τη δίνει ούτε στον Αρδίζογλου που κάνει κίνηση μπροστά του. Κάνει την περιστροφή για να τραβήξει ψηλά τους αμυντικούς. Κι όταν ολοκληρώνει την περιστροφή, οι αμυντικοί της Φινλανδίας έχουν πέσει πάνω του και αυτός, χωρίς να βλέπει, πετάει την μπάλα στον κενό χώρο εκεί που τρέχει ο Γαλάκος. Οι μερακλήδες της μπάλας έχουν ήδη δει σε βίντεο τη φάση αυτή.
Δύο θρύλοι στη σέντρα. Ο «Στρατηγός» Μίμης Δομάζος (αριστερά) με τον «Ελληνα Τζορτζ Μπεστ» Γιώργο Δεληκάρη πριν από ένα ντέρμπι Αιωνίων
Κανείς δεν ήξερε τι θα κάνει…
Ας την παρακολουθήσουν κι όσοι νεότεροι σε ηλικία αναγνώστες του κειμένου για να διαπιστώσουν τι σημαίνει να είσαι ιδιοφυής. Τι σημαίνει να είσαι ευρηματικός και απροσδόκητος. Κανείς εκτός από τους μυημένους συμπαίκτες του δεν ήξερε τι θα σκεφτεί και πώς θα ενεργήσει. Πότε θα χαθεί από το γήπεδο και πότε θα κάνει μια μαγική ενέργεια που θα αποσυντονίσει την αντίπαλη άμυνα. Στην Ελλάδα έχουν υπάρξει παίκτες με μεγαλύτερη προσφορά από αυτή του Δεληκάρη. Παίκτες με σπουδαίες οργανωτικές ή εκτελεστικές δυνατότητες. Κανείς όμως δεν ήταν τόσο ιδιοφυής όσο ο μύθος του ελληνικού ποδοσφαίρου. Δυο σημαντικές απουσίες ήταν που σημάδεψαν την ποδοσφαιρική καριέρα του Δεληκάρη.
Η πρώτη ήταν στο παιχνίδι του Ολυμπιακού με την Αντερλεχτ στην Πάτρα. Ενας τραυματισμός τον κράτησε έξω στο παιχνίδι που ο ούγγρος διαιτητής Παλοτάι στέρησε την πρόκριση με τα σφυρίγματά του. Ολοι έλεγαν πως αν στο παιχνίδι αυτό έπαιζε ο Δεληκάρης ούτε ο ανεκδιήγητος Παλοτάι θα σταματούσε τους Ερυθρόλευκους. Η δεύτερη (πάλι τραυματίας) ήταν από τα τελικά του Κυπέλλου Εθνών το 1980 στην Ιταλία.
Η Εθνική είχε προκριθεί νικώντας τη Σοβιετική Ενωση 1-0 στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας με γκολ του Τάκη Νικολούδη που έχει ξεκινήσει από μια υπέροχη ατομική ενέργεια του Γιώργου Δεληκάρη όταν με απανωτές ντρίπλες και προσποιήσεις έχει βγάλει εκτός μάχης τη μισή ιταλική άμυνα.
Η αποχώρηση
Ο Γιώργος Δεληκάρης σημαδεύτηκε από την απόφασή του να φύγει από τον Ολυμπιακό και δεν εξήγησε ποτέ τους λόγους. Να μια ακόμα συνθήκη που φούντωσε τον μύθο του. «Είναι ένα μυστικό που δεν πρόκειται να αποκαλύψω. Θα το κρατήσω για εμένα. Πληγώθηκα, υπέφερα, πονάω ακόμη γι΄ αυτή την απόφαση. Αλλά, αρκετά. Τιμώρησα τον εαυτό μου για τις αδυναμίες μου», είχε δηλώσει σε σπάνια συνέντευξή του.
Κλεισμένος στο εαυτό του και αφού αρνήθηκε να τιμηθεί για την προσφορά του στο ποδόσφαιρο από τον τότε υφυπουργό Αθλητισμού Γιώργο Λιάνη επέστρεψε στη σιωπή του μετά την εμφάνισή του στο «Γεώργιος Καραϊσκάκης» πριν από είκοσι χρόνια όπου και έγινε αντικείμενο λατρείας από τους φίλους του Ολυμπιακού.
Ηταν σαν να εμφανίστηκε για να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με αυτούς που δεν λάτρεψαν ποτέ κάποιον άλλο όπως εκείνον. Γιατί όσοι είδαν, στα τσιμέντα του «Γ. Καραϊσκάκης», τον Γιώργο Δεληκάρη δεν εννοούν να μπουν σε συγκρίσεις.
Ο Γιώργος Δεληκάρης σημαδεύτηκε από την απόφασή του να φύγει από τον Ολυμπιακό και δεν εξήγησε ποτέ τους λόγους. Να μια ακόμα συνθήκη που φούντωσε τον μύθο του.
Αφανής και σεμνός
Και εκείνα τα παιδιά από τη Δραπετσώνα και το Κερατσίνι θα θυμούνται πάντα ότι σαν αυτόν δεν υπήρξε άλλος ποδοσφαιριστής μέσα κι έξω από τα γήπεδα. Αρνούμενος να παραχωρήσει συνεντεύξεις ή έστω να συνεργαστεί για να του γίνουν αφιερώματα, ο Γιώργος Δεληκάρης ζει στην Πεντέλη, αντιμετωπίζοντας προβλήματα με την υγεία του. Ο ίδιος δεν έκανε τίποτα απολύτως για να συντηρήσει τον μύθο του. «Στη συνάντησή μας το καλοκαίρι του 2006 η συζήτηση έκλεισε έτσι», υποστηρίζει ο Γιώργος Χελάκης:
«Κύριε Γιώργο, από τότε που σταματήσατε, έχετε ξαναπαίξει μπάλα, έστω με τους φίλους σας;
Μμμμ, μια φορά…
Που παίξατε, κύριε Γιώργο, δεν μάθαμε τίποτα…
Να, ανέβαινα μια ανηφόρα και στην κορυφή της τα παιδιά έπαιζαν μπάλα…
Α, παίξατε μαζί τους;
Η μπάλα τους έφυγε και κατηφόριζε προς το μέρος μου. Σκέφτηκα…(σιωπή)
Τι σκεφτήκατε;
Να τους την επιστρέψω με μια πάσα…
Αυτό μόνο, μια πάσα από τότε που σταματήσατε;
Οχι. Την έπιασα με τα χέρια και τους την έδωσα…»