Ο Νίκος Γουλανδρής υπήρξε πρόεδρος του Ολυμπιακού για σχετικά μικρό χρονικό διάστημα (1971 – 1974), κατόρθωσε όμως να οδηγήσει τον σύλλογο στην κατάκτηση τριών πρωταθλημάτων και δύο Κυπέλλων Ελλάδος, δημιουργώντας μια ομάδα που χάρισε σημαντικές ευρωπαϊκές νίκες και συζητιέται μέχρι σήμερα.
Ο Νίκος Γουλανδρής, μέλος μεγάλης εφοπλιστικής οικογένειας γεννήθηκε στην Ανδρο στις 6 Σεπτεμβρίου 1913 και ασχολήθηκε με τη ναυτιλία. Παράλληλα, με τη σύζυγό του Ντόλλη, προσέφεραν πολλά στην έρευνα του αρχαίου και νεότερου ελληνικού πολιτισμού. Η συλλογή τους από αρχαιότητες, που αγοράστηκαν από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αποτέλεσε τη βάση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Μέσα από τα δημοσιεύματα της εποχής, του Ιστορικού Αρχείου των εφημερίδων «ΤΟ ΒΗΜΑ» και «ΤΑ ΝΕΑ», γίνεται φανερή η εξέλιξη της σχέσης του Νίκου Γουλανδρή με τον Ολυμπιακό. Το 1968 αναφέρεται ως φίλαθλος της ομάδας, το 1969 και το 1970 ως «επίτιμος ηγέτης» και «επίτιμος πρόεδρος», στις αρχές του 1971 ως γενικός αρχηγός και αντιπρόεδρος, και από τον Σεπτέμβριο του 1971 ως πρόεδρος.
Πριν ακόμα, πάντως, αναλάβει την προεδρία του Ολυμπιακού, βρισκόταν πάντα στο πλευρό της ομάδας και των παικτών της, καταβάλλοντας, πολλές φορές, ως ιδιώτης, χρηματικά πριμ. Σε μια εποχή, δε, που οι αμοιβές δεν επαρκούσαν για την οικονομική εξασφάλιση των ποδοσφαιριστών, ο Γουλανδρής τούς βοήθησε να ανοίξουν τις δικές τους επιχειρήσεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Γρηγόρης (Κρικόρ) Αγανιάν που αγωνίστηκε στον Ολυμπιακό από το 1964 ως το 1971 και που το 1969 δήλωνε στην εφημερίδα «ΟΜΑΔΑ»: «Σήμερα είμαι 26 ετών και εκείνο που με ενδιαφέρει είναι να παίξω μερικά χρόνια στον Ολυμπιακό και μετά να αφοσιωθώ στη δουλειά μου. [Στο κρεοπωλείο]. (…) Πρέπει η βοήθεια που έδωσε κάποτε ο κ. Γουλανδρής να πιάσει τόπο».
Δημιούργησε μια ομάδα αστέρων, τόσο πλήρη που είχε δύο ισάξιες ενδεκάδες, σε μια εποχή που οι αλλαγές γίνονταν μόνο για λόγους τραυματισμού
Το πριμ στον Παναθηναϊκό
Την άνοιξη του 1971, ο Νίκος Γουλανδρής πρωταγωνιστεί σε μία από τις πιο ασυνήθιστες ιστορίες των σχέσεων Ολυμπιακού – Παναθηναϊκού. Λίγες ημέρες πριν από τη διπλή αναμέτρηση Παναθηναϊκού – Εβερτον με στόχο την πρόκριση στα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, ο Γουλανδρής υποσχέθηκε στην ομάδα του Παναθηναϊκού πριμ 150.000 δραχμών, το οποίο και κατέβαλε αμέσως μετά την επιτυχία των Πρασίνων.
Μάλιστα, σύμφωνα με «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 12ης Μαρτίου 1971 εκτός αυτού του ποσού ο Γουλανδρής «έκανε και τα έξοδα της παραμονής στο Λονδίνο την Τετάρτη και της διασκεδάσεως στο κοσμικό κέντρο (70.000 δρχ.)».
Στις 30 Μαρτίου, ο Γουλανδρής βρέθηκε στο γήπεδο της Λεωφόρου για το ντέρμπι Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός (2-2). Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, μερίδα φιλάθλων των γηπεδούχων αποδοκίμασαν τον διοικητικό άνδρα του Ολυμπιακού φτάνοντας στο σημείο να πετάξουν προς το μέρος του αντικείμενα, κατηγορώντας τον ότι με το πριμ του είχε στόχο να εξαγοράσει την ομάδα τους. Λίγες ημέρες αργότερα ο Παναθηναϊκός επέστρεψε τις 150.000 δραχμές στον Γουλανδρή και εκείνος διέθεσε το ποσό σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Παρών στις αποφάσεις
Το 1971 είναι πλέον φανερό ότι ο Γουλανδρής εμπλέκεται όλο και πιο στενά με τις διοικητικές αποφάσεις του Ολυμπιακού. «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 12ης Μαΐου 1971 φιλοξενεί δηλώσεις του ίδιου του Γουλανδρή κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, όπου, ύστερα από ταξίδι του στις ΗΠΑ, τον είχαν υποδεχτεί μέλη της διοίκησης, ποδοσφαιριστές και φίλαθλοι του Ολυμπιακού.
«Η συγκίνησή μου που βρίσκομαι πάλι κοντά στον αγαπημένο μου Ολυμπιακό δεν περιγράφεται. Η αγάπη όλων με συνεκλόνισε. Γρήγορα θα φτιάξουμε τον μεγάλο μας Ολυμπιακό».
Το τέλος της σεζόν του 1971 βρίσκει τον Ολυμπιακό κυπελλούχο Ελλάδος, αλλά όχι πρωταθλητή. Πριν ακόμα αναλάβει την προεδρία του Ολυμπιακού, ο Γουλανδρής έχει τον πρώτο λόγο στην επιλογή νέου προπονητή και στον σχεδιασμό της νέας ομάδας με στόχο την κατάκτηση του πρωταθλήματος. Εχουν περάσει τέσσερα χρόνια από την τελευταία φορά που κατέκτησε τον τίτλο ο Ολυμπιακός (1966 – 1967).
Νέος προπονητής αναλαμβάνει ο Αγγλος Αλαν Ασμαν. Η σεζόν όμως 1971 – 1972 δεν είναι επιτυχημένη για τον Ολυμπιακό, το πρωτάθλημα κατακτά ο Παναθηναϊκός και το Κύπελλο Ελλάδος ο ΠΑΟΚ. Ετσι, το καλοκαίρι του 1972 ο Ασμαν αποχωρεί και ο Λάκης Πετρόπουλος, που το 1971 είχε ένα σύντομο πέρασμα από τον ερυθρόλευκο πάγκο, επιστρέφει υπογράφοντας τριετές συμβόλαιο.
Ο Νίκος Γουλανδρής σηκώνει το Κύπελλο μαζί με τον Σιώκο, το 1973
Η υπερομάδα του ’70
Κύριο μέλημα του Νίκου Γουλανδρή ήταν η αγορά ποδοσφαιριστών ικανών να οδηγήσουν τον Ολυμπιακό και πάλι στα πρωταθλήματα. Οι Κελεσίδης, Βιέρα, Τριαντάφυλλος, Παμπουλής, Κυράστας, Λοσάντα ήταν μερικοί μόνο από τους ποδοσφαιριστές που αποκτήθηκαν επί των ημερών του Νίκου Γουλανδρή. Δημιούργησε μια ομάδα αστέρων, τόσο πλήρη που είχε δύο ισάξιες ενδεκάδες, σε μια εποχή που οι αλλαγές γίνονταν μόνο για λόγους τραυματισμού.
Σχεδόν όλοι οι παίκτες του ρόστερ ήταν διεθνείς και το όνομά τους συνδέθηκε με ορισμένα διαχρονικά ρεκόρ του Ολυμπιακού: οι 68 σερί αγώνες δίχως ήττα σε πρωτάθλημα και Κύπελλο, τα 103 γκολ ενεργητικό στο πρωτάθλημα του 1974, τα μόλις 13 τέρματα παθητικό την αμέσως προηγούμενη σεζόν και φυσικά η ευρύτερη έως και σήμερα νίκη του συλλόγου, το 11-0 κόντρα στον Φωστήρα την περίοδο 1973-74.
Το 2001 ο Παναγιώτης Κελεσίδης δηλώνει στο «ΒΗΜΑ»:
«Ο πρόεδρος ήταν το μυστικό της επιτυχίας μας. Ολοι παίζαμε για το χατίρι του, γιατί ήταν το άλφα και το ωμέγα. (…) Μας μετέφερε αυτήν την αγάπη του και μας έκανε να παίζουμε για τη φανέλα και τον κόσμο». (…) Υπήρξε ο πιο σημαντικός πρόεδρος για τον Ολυμπιακό, γιατί τον ανέλαβε σε δύσκολη εποχή και τον έκανε μακράν πρώτο».
Για τις τρεις επόμενες σεζόν ο Ολυμπιακός είναι ο απόλυτος κυρίαρχος στο ελληνικό ποδόσφαιρο και η συμβολή του Γουλανδρή είναι αδιαμφισβήτητη.
Γράφει η εφημερίδα «ΟΜΑΔΑ» στις 15 Οκτωβρίου 1974:
«Ο Νίκος Γουλανδρής, που έχει στόλο από εμπορικά και γκαζάδικα πλοία, είναι εκατομμυριούχος. Η αγάπη του, όμως, για το ποδόσφαιρο και τον Ολυμπιακό τον έχει κάνει να μην ενδιαφέρεται προσωπικά για τις επιχειρήσεις του και να αφιερώνει σχεδόν όλες τις ώρες του στη λύση των προβλημάτων της ομάδος που ηγείται.
Μαζί, όμως, με τον πολύτιμο χρόνο του, προσφέρει και τα ωραία του εκατομμύρια! Η προσφορά του μέχρι στιγμής έχει υπερβεί τα 50.000.000 δραχμές. Σλόγκαν του είναι: «Ο Ολυμπιακός δεν φοβάται κανένα». Mε όλα, λοιπόν, αυτά τα ατού δεν είναι υπερβολή να θεωρείται ο Ολυμπιακός η πρώτη ομάδα της Ελλάδος».
Η στέψη του Ολυμπιακού ως πρωταθλητή τον Ιούνιο του 1975 έκλεισε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη χρυσή τριετία Γουλανδρή
Η αποχώρηση
Αυτή ακριβώς η τυφλή αφοσίωση του Γουλανδρή στον Ολυμπιακό ήταν τελικά και μία από τις αιτίες της ξαφνικής του αποχώρησης. Η οικογένειά του είχε έντονα παράπονα και του έθετε διαρκώς το αίτημα να δώσει τέλος στην ενασχόλησή του με τα διοικητικά του Ολυμπιακού προκειμένου να αφοσιωθεί στις επιχειρηματικές του δραστηριότητες.
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι στον συνεχιζόμενο προβληματισμό του Νίκου Γουλανδρή ήταν η διπλή αναμέτρηση του Ολυμπιακού με τη βελγική Αντερλεχτ τον Νοέμβριο του 1974 για το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης.
Στο πρώτο ματς στις Βρυξέλλες, η απόδοση του Ολυμπιακού υπήρξε απογοητευτική με αποτέλεσμα να ηττηθεί με σκορ 5-1. Στον επαναληπτικό αγώνα, οι Ερυθρόλευκοι καλούνταν να πραγματοποιήσουν έναν ποδοσφαιρικό άθλο: Να κερδίσουν με τέσσερα τέρματα διαφορά, και μάλιστα μακριά από το γήπεδό τους, καθώς λόγω τιμωρίας της έδρας του Ολυμπιακού ο αγώνας δεν δόθηκε στο Στάδιο Καραϊσκάκη αλλά στην Πάτρα.
Ο Ολυμπιακός κέρδισε με 3-0 και αποκλείστηκε. Οι Πειραιώτες διαμαρτυρήθηκαν έντονα για πολλές διαιτητικές αποφάσεις και μερίδα φιλάθλων του προχώρησε σε επεισόδια.
Η απογοήτευση του Γουλανδρή για τη μεταχείριση που είχε η ομάδα του από τους διαιτητές, αλλά και για τα έκτροπα που ακολούθησαν από τους οπαδούς του Ολυμπιακού, στα οποία ήταν πάντοτε αντίθετος, σε συνδυασμό με τις συνεχείς πιέσεις της οικογένειάς του, τον οδήγησαν στην παραίτηση.
Την απόφασή του έκανε γνωστή με τηλεγράφημά του από την Ελβετία όπου βρισκόταν προς τη διοίκηση του Ολυμπιακού, στα τέλη Δεκεμβρίου του 1974. Ηταν μια απόφαση που σόκαρε όχι μόνο την οικογένεια του Ολυμπιακού αλλά και ολόκληρη την αθλητική Ελλάδα. Η στέψη του Ολυμπιακού ως πρωταθλητή τον Ιούνιο του 1975 έκλεισε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη χρυσή τριετία Γουλανδρή.
Ο Νίκος Γουλανδρής πέθανε στις 6 Αυγούστου 1983. Ο Τύπος θυμήθηκε τις ημέρες εκείνες μία από τις πιο χαρακτηριστικές του ατάκες για τον Ολυμπιακό. «Για το μόνο πράγμα που λυπάμαι είναι πως όταν πεθάνω, δεν θα μπορώ να βλέπω τον Ολυμπιακό μου».