Στην ανάδειξη του μηχανιστικού εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών σε βασικό εργαλείο για την επιστροφή στην κανονικότητα υπερχρεωμένων νοικοκυριών και επιχειρήσεων στοχεύει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με τις αλλαγές που προωθεί στον τρόπο λειτουργίας του.
Το σχετικό νομοσχέδιο ψηφίστηκε τις προηγούμενες ημέρες από τη Βουλή και όλα είναι έτοιμα για να τεθούν σε εφαρμογή οι καινοτομίες που εισάγει.
Η βασικότερη αφορά στην υποχρεωτικότητα αποδοχής από τους πιστωτές των προτάσεων ρύθμισης που παράγει ο αλγόριθμος του μηχανισμού.
Μέχρι σήμερα αυτό ισχύει μόνο στις περιπτώσεις που ο δανειολήπτης πληροί τα αυστηρά κριτήρια για το χαρακτηρισμό του ως ευαλώτου.
Συγκεκριμένα, το ετήσιο εισόδημα, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 7.000 – 21.000 ευρώ, η αξία της ακίνητης περιουσίας τις 120.000 – 180.000 ευρώ και οι καταθέσεις τις 7.000 – 21.000 ευρώ.
Στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εκτιμούν ότι με βάση τα παραπάνω όρια μόλις το 7% των οφειλετών μπορούν αυτήν τη στιγμή να επωφεληθούν της διασφάλισης ότι η τράπεζα ή το fund που κατέχει το χρέος τους θα δεχθεί υποχρεωτικά τη λύση αναδιάρθρωσης.
Με το διπλασιασμό όμως των παραπάνω ορίων, όπως προβλέπει η προωθούμενη νομοθεσία, θεωρούν πως θα καλύπτει σχεδόν 9 στους 10 δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα.
Γιατί είναι σημαντικό
Σύμφωνα με πηγές από τον κλάδο των servicers, πρόκειται για συνθήκη ικανή να αυξήσει σημαντικά τη ζήτηση για το εν λόγω εργαλείο ρυθμίσεων.
Συγκεκριμένα, τονίζουν πως «έως και σήμερα σε πολλές περιπτώσεις όταν κάποιος δεν ήταν σίγουρος ότι η παραγόμενη από τον αλγόριθμο πρόταση για την τακτοποίηση των οφειλών του θα γίνει δεκτή από τους πιστωτές, δίσταζε να υποβάλει την αίτηση».
Κι αυτό διότι, όπως εξηγούν, «κινδυνεύει να άρει το τραπεζικό και φορολογικό του απόρρητο, να ανοίξει δηλαδή όλα τα χαρτιά του, και τελικά όχι μόνο να μην ρυθμίσει τις οφειλές του, αλλά να βρεθεί υπό τον άμεσο κίνδυνο πλειστηριασμού της περιουσίας του».
Με τις αλλαγές στη νομοθεσία όμως αυτό το ρίσκο δεν θα υφίσταται για την πλειονότητα των δανειοληπτών.
Οι τελευταίοι, εφόσον πληρούν τα νέα διευρυμένα όρια, εξασφαλίζουν ότι η ρύθμιση που θα παραχθεί αυτόματα από τον αλγόριθμο του εξωδικαστικού μηχανισμού θα γίνει υποχρεωτικά δεκτή από όλους τους πιστωτές.
Τα νούμερα
Μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού 94.510 αιτήσεις που αντιστοιχούν σε οφειλές ύψους 44,17 δισ. ευρώ.
Από αυτές, οι 33.432 που αφορούν σε αρχικές οφειλές κοντά στα 11 δισ. ευρώ, χαρακτηρίζονται ως επιτυχείς.
Σημαντικό ρόλο για την αύξηση του αριθμού των αιτήσεων έπαιξε η μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου το Δεκέμβριο του 2023.
Μέσω αυτής, οι δανειολήπτες μπορούν να εξασφαλίσουν επιπλέον κούρεμα έως 28% επί των χρεών τους, καθώς βελτιώθηκε υπέρ τους ο σχετικός αλγόριθμος.
Προς την ίδια κατεύθυνση συνέβαλε και το γεγονός ότι εφαρμόζεται σε όλες τις ρυθμίσεις σταθερό επιτόκιο 3% για τα πρώτα τρία χρόνια.
Έτσι, από μήνα σε μήνα, ο αριθμός των αιτημάτων αυξάνεται συνεχώς. Στο πρώτο τρίμηνο του 2025 δε ανήλθε σε επίπεδα ρεκόρ, ξεπερνώντας αθροιστικά τις 15.000.
Τα κουρέματα
Από τα στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύει η Γενική Γραμματεία Χρηματοοικονομικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού χρέους σε μηνιαία βάση, προκύπτει πως όσοι επέλεξαν την οδό του εξωδικαστικού μηχανισμού, πετυχαίνουν ευνοϊκές ρυθμίσεις.
Συγκεκριμένα:
- Η μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής εξασφαλίζει χαμηλές μηνιαίες δόσεις.
Κατά μέσο όρο φτάνει τα 16 έτη στα χρέη προς το Δημόσιο, τα 26 έτη στα στεγαστικά δάνεια, τα 19 στα επιχειρηματικά δάνεια και τα 14 στα καταναλωτικά δάνεια.
- Το μέσο κούρεμα επί της αρχικής οφειλής φτάνει έως σήμερα το 15% για οφειλές προς το δημόσιο και το 30,4% προς χρηματοπιστωτικούς φορείς.
Τα μεγαλύτερα ποσοστά διαγραφών εντοπίζονται στα καταναλωτικά δάνεια με 35,45%, ακολουθούν τα επιχειρηματικά με 30,56% και έπονται οι οφειλές προς το δημόσιο με 14,96% και τα στεγαστικά δάνεια με 14%.
Μάλιστα, σχεδόν οι μισές ρυθμίσεις δανείων έλαβαν κούρεμα μεγαλύτερο του 30%.
Σημειώνεται ότι ο βαθμός απαλλαγής ενός οφειλέτη από το χρέος του εξαρτάται από δύο παράγοντες:
- Πρώτον, την αξία της ακίνητης περιουσίας του
- Δεύτερον, τις δυνατότητες αποπληρωμής που έχει βάση του εισοδήματός του και της ηλικίας του
Σε κάθε περίπτωση, η παρούσα αξία των δόσεων μίας πιθανής ρύθμισης δεν μπορεί να υπολείπεται του καθαρού ποσού που θα ελάμβανε ο πιστωτής εάν ρευστοποιούσε σήμερα τα ακίνητά του.
Με γνώμονα λοιπόν αυτό το πλαφόν, ο αλγόριθμος παράγει μία λύση αναδιάρθρωσης την οποία ο οφειλέτης είναι σε θέση να αποπληρώσει.
Πηγή: ΟΤ