Στην εκπομπή του ολλανδικού Nporadio1 ο επικεφαλής της Frontex Χανς Λέιτενς εξέφρασε την απογοήτευσή του για τη βραδεία πρόοδο που σημειώνεται στην αντιμετώπιση των παράνομων επαναπροωθήσεων (pushbacks) από τις Αρχές της Ελλάδας και της Βουλγαρίας. Οπως τονίζεται: «Παρότι οι δύο χώρες αυτές φυλάσσουν τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, επανειλημμένα έχουν καταγγελθεί για βίαιες και παράνομες πρακτικές απέλασης μεταναστών χωρίς πρόσβαση στο άσυλο».
Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό Pointer της ολλανδικής δημόσιας ραδιοφωνίας, ο Λέιτενς παραδέχθηκε ότι κατανοεί τη «συλλογική απογοήτευση» για την αίσθηση ατιμωρησίας.
Ο Ολλανδός στην καταγωγή και επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής τα τελευταία δύο χρόνια απάντησε σε σχετική δήλωση της ευρωβουλευτού Τίνεκε Στρικ στην εκπομπή «Pointer» του ραδιοφωνικού σταθμού NPO Radio 1. Η Στρικ είχε αναφέρει ότι το αίσθημα ατιμωρησίας έχει οδηγήσει όλο και περισσότερα κράτη στα εξωτερικά σύνορα να υιοθετούν τέτοιες πρακτικές.
Ο Λέιτενς σχολίασε: «Καταλαβαίνω αυτό το αίσθημα ανησυχίας και απογοήτευσης – σε κάποιον βαθμό το συμμερίζομαι. Θα ήθελα κι εγώ τα πράγματα να πάνε καλύτερα από αύριο. Ισως χρειάζεται περισσότερος χρόνος απ’ όσο περίμενα. Ωστόσο, πιστεύω ότι κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση. Και εγώ θα ήθελα τα πράγματα να αλλάξουν πιο γρήγορα».
Ο Λέιτενς ανέλαβε τη Frontex πριν από δύο χρόνια, ύστερα από σκάνδαλο που αφορούσε τον προκάτοχό του και κατηγορίες για συγκάλυψη επαναπροωθήσεων. Εκτοτε έχει προσπαθήσει να ενισχύσει τους μηχανισμούς διαφάνειας και λογοδοσίας εντός του Οργανισμού.
Η εκπομπή παρουσίασε μαρτυρίες μεταναστών που υπέστησαν βία από βούλγαρους συνοριοφύλακες – ένας δαγκώθηκε από σκύλο, ενώ άλλος, ανήλικος τότε, χτυπήθηκε με κλομπ. Οι αναφορές αυτές τεκμηριώνονται από ΜΚΟ αλλά και από την ίδια τη Frontex, μέσω του Γραφείου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (Fundamental Rights Office), κάνοντας λόγο για «γενικευμένο μοτίβο παραβιάσεων» και σιωπηρή πρακτική απόκρυψής τους.
Παρά τις αναφορές, οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών σπάνια επιβάλλουν κυρώσεις. «Οταν λαμβάνουμε μια αναφορά, την επεξεργαζόμαστε», λέει ο Λέιτενς, «αλλά η ευθύνη για την ανάληψη δράσης ανήκει στα ίδια τα κράτη».
Ο επικεφαλής της Frontex υπογράμμισε ότι η συνεργασία με τη Βουλγαρία δεν είναι πλέον «ανεπιφύλακτη». Ενα σχέδιο δράσης βρίσκεται σε εξέλιξη, το οποίο περιλαμβάνει και προγράμματα εκπαίδευσης για τα δικαιώματα των μεταναστών. Αντίστοιχα, πιο αυστηροί όροι τίθενται και στην Ελλάδα, χωρίς όμως να δίνονται ακόμα λεπτομέρειες.
Τα σχετικά πορίσματα σπάνια έχουν συνέπειες. Η Ντιάνα Ντίμοβα, διευθύντρια της βουλγαρικής ΜΚΟ Mission Wings, δήλωσε: «Σταδιακά χάνουμε τη διάθεσή μας να τους ενημερώνουμε γιατί δεν βλέπουμε αποτέλεσμα».