Σε οριακή κατάσταση βρίσκονται τους τελευταίους μήνες εκατοντάδες ασυνόδευτοι ανήλικοι, οι οποίοι λόγω του υπερπληθυσμού παραμένουν σε ακατάλληλες συνθήκες και για αρκετούς μήνες στις «ασφαλείς περιοχές» εντός των Κλειστών Ελεγχόμενων Δομών στα νησιά.
Το πρόβλημα έχει ξεκινήσει τους τελευταίους μήνες, με την κατάσταση σε ορισμένες περιπτώσεις να ξεφεύγει από τον έλεγχο και σε χώρους συγκεκριμένης δυναμικότητας να διαβιοί υπερδιπλάσιος αριθμός παιδιών. Οπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), παρά τις επανειλημμένες συστάσεις φορέων της κοινωνίας των πολιτών, του Συνηγόρου του Πολίτη, συνεχίζεται η παρατεταμένη, πολύμηνη, σε πολλές περιπτώσεις, παραμονή ασυνόδευτων παιδιών σε απολύτως ακατάλληλες συνθήκες εντός των λεγόμενων «ασφαλών περιοχών» στις Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές στα νησιά και το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Μαλακάσας.
Είναι ενδεικτικό πως υπάρχουν διαστήματα κατά τα οποία στις safe areas των δομών στα νησιά, χωρητικότητας περίπου 200 ατόμων, φιλοξενούνται ακόμη και 500 ανήλικα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται θέματα σίτισης, ασφάλειας, ακόμη και ζητήματα υγείας. «Δυστυχώς, στο θέμα της προστασίας των ανηλίκων έχουμε γυρίσει πολλά χρόνια πίσω», τόνιζε στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής του ΕΣΠ Λευτέρης Παπαγιαννάκης. Σύμφωνα με την επικαιροποιημένη κατάσταση για τα ασυνόδευτα ανήλικα της Γενικής Γραμματείας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, τον Απρίλιο στην Ελλάδα εκτιμάται ότι βρίσκονται 2.375 παιδιά, εκ των οποίων το 11,5% είναι κάτω των 15 ετών. Βάσει των στοιχείων, 1.371 φιλοξενούνται σε Κέντρα Φιλοξενίας, 215 σε Διαμερίσματα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης, 141 σε Δομές Επείγουσας Φιλοξενίας, ενώ ένας μεγάλος αριθμός – 644 παιδιά – βρίσκονται σε Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης και Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές.
Λήψη μέτρων
Ιδιαίτερα σοβαρή ήταν η κατάσταση στη Σάμο, όπου πριν από μερικές εβδομάδες παρέμεναν στην «ασφαλή περιοχή» εντός του ΚΥΤ περίπου 500 ανήλικα προσφυγόπουλα, κατάσταση για την οποία το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάσισε τη λήψη προσωρινών μέτρων κατά της ελληνικής κυβέρνησης για τις συνθήκες διαβίωσης των ανηλίκων.
Στην ήδη οριακή κατάσταση στις safe areas των νησιών έρχεται να προστεθεί και η μη ανταπόκριση των κρατών – μελών στο αίτημα της χώρας μας για μετεγκατάσταση αριθμού ασυνόδευτων. Πάντως, το τελευταίο διάστημα γίνονται προσπάθειες για μεταφορά παιδιών στις δομές της Γραμματείας και στις τέσσερις safe zones στην ηπειρωτική χώρα, με στόχο να αποσυμφορηθεί η κατάσταση στα νησιά.
Στο μεταξύ, τα πρώτα κρούσματα υποσιτισμού εντοπίστηκαν από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα σε παιδιά στην Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή (ΚΕΔ) της Σάμου από την έναρξη της δράσης τους στη Δομή το 2021. Εξι παιδιά, ηλικίας από έξι μηνών έως έξι ετών, διαγνώστηκαν με σοβαρό ή μέτριο οξύ υποσιτισμό – περιπτώσεις που απαιτούν άμεση ιατρική παρέμβαση. Σύμφωνα με την οργάνωση, οι προσφυγικές οικογένειες στη Σάμο αντιμετωπίζουν ακραίες δυσκολίες, έχοντας ήδη υπομείνει επικίνδυνα ταξίδια διασχίζοντας πολλές χώρες. «Τα παιδιά αποτελούν περίπου το 25% του πληθυσμού της ΚΕΔ, ωστόσο η παιδιατρική φροντίδα παραμένει ανεπαρκής, όχι μόνο εντός του Κέντρου αλλά και σε ολόκληρο το νησί της Σάμου», δήλωσε η Χριστίνα Ψαρρά, γενική διευθύντρια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.Από την πλευρά του το υπουργείο Μετανάστευσης κι Ασύλου τόνισε σε ανακοίνωσή του πως «το γενικό πρόγραμμα σίτισης ακολουθείται πλήρως. Τα συγκεκριμένα περιστατικά έχουν ήδη εξεταστεί από τις αρμόδιες υγειονομικές υπηρεσίες της δομής και, όπου κρίθηκε απαραίτητο, έγιναν παραπομπές στο Νοσοκομείο Σάμου. Τονίζεται ότι σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για γενικευμένο υποσιτισμό λόγω συνθηκών διαβίωσης, αλλά για μεμονωμένα περιστατικά που απαιτούν εξειδικευμένη ιατρική παρακολούθηση».
Το γεγονός, πάντως, ότι τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχει «ανοίξει» και επίσημα ο μεταναστευτικός δρόμος από τις αφρικανικές ακτές προς τη Νότια Κρήτη και τη Γαύδο έχει οδηγήσει στην αύξηση του αριθμού των αιγύπτιων προσφύγων και μεταναστών και των ασυνόδευτων ανηλίκων. Βάσει των στοιχείων της Γενικής Γραμματείας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας, το 57% των ασυνόδευτων ανηλίκων που βρίσκονται σήμερα στην Ελλάδα έχει καταγωγή από την Αίγυπτο. Πηγές του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου τόνιζαν στα «ΝΕΑ» πως οι ασυνόδευτοι Αιγύπτιοι φτάνουν εξαθλιωμένοι από το ταξίδι και συνήθως χρωστώντας το εισιτήριο για τη μεταφορά τους σε ευρωπαϊκό έδαφος. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως έχουν την ανάγκη να βγουν από τις δομές, προκειμένου να βγάλουν άμεσα χρήματα είτε – στην καλύτερη περίπτωση – μέσω της μαύρης εργασίας είτε υιοθετώντας παραβατική συμπεριφορά.